ناصر رعیت نواز- جایگزینی روش‎های سنتی با روش‎های مدرن هیچ‎وقت کار آسانی نبوده‌است و همیشه هستند افرادی که با بدبینی  به تغییر و نو شدن، نگاه می‎کنند و به این سادگی‎ها حاضر به رها کردن روش‎هایی که سال‎ها به آن خو گرفته‎اند، نمی‎شوند. این روزها بسیاری از همشهری‎های ما برای جابه جایی در شهر از تاکسی‎یاب‎های آنلاین استفاده می‌کنند؛ سرویس‌های نوپای هوشمندی که به تازگی جای خود را در شهرهای بزرگ ایران باز کرده‌اند اما این ورود، بدون چالش نبوده‎است. چندی پیش جنجال‎های زیادی درباره ماجرای تجاوز به یک خانم جوان توسط راننده یکی از تاکسی‌های آنلاین، به راه افتاد و باعث شد مدیران تاکسی‎های آنلاین سخت گیری‎های بیشتری در زمینه به‎کارگیری و احراز صلاحیت راننده ها به کار ببندند تا از این پس شاهد این‎چنین ماجراهایی نباشیم. البته لازم است برای بهتر شدن این کسب و کارهای تازه کار به آن‎ها زمان بیشتری بدهیم و معایب و مزایای فعالیت آن‎ها را هم قبل از استفاده بدانیم تا برای مسافرت‎های درون شهری انتخاب درستی داشته باشیم. ما در ادامه سعی کرده‎ایم تاریخچه، معایب و مزایا، مدارک لازم برای کار در این تاکسی یاب‏ها و آن‎چه را که باید درباره این فناوری جدید بدانید در اختیارتان قرار دهیم تا برای انتخاب استفاده از این تکنولوژی، بهتر و راحت‎تر تصمیم بگیرید.

تاریخچه
تاکسی یاب آنلاین
اولین محصول نرم افزاری تاکسی یاب آنلاین، برنامه «اوبر» بود که در ماه مارس سال 2009 میلادی در شهر سان فرانسیسکوی ایالت کالیفرنیا در کشور آمریکا متولد شد. بنیانگذاران تاکسی یاب آنلاین، آقایان «تراویس کالانیک» و «گرت کمپ» بودند که محصول شان امروزه در سطح جهانی مشغول سرویس‎دهی است. «اوبر» ایده ساده‎ای داشت؛ سفارش تاکسی به کمک اپلیکیشن تلفن همراه. این ایده خیلی سریع به محبوبیت رسید و با رشد خیره کننده‎اش موفق شد سرویس خود را در کشورهای دیگر هم راه اندازی کند. ایده «اوبر» به سرعت فراگیر شد، به نحوی که شرکت‎های بسیاری در سراسر جهان تلاش کردند مجموعه ای شبیه آن را در کشور خود راه بیندازند. در این میان خوشبختانه ایران هم بی نصیب نماند و اولین تاکسی‌یاب آنلاین در اسفند 93 در تهران شروع به کار کرد و  تجربه‎ای متفاوت از حمل و نقل را به مسافران درون شهری ارائه داد. چندی بعد رانندگان تاکسی ها با تجمع در مقابل مجلس شورای اسلامی فعالیت و نوع عملکرد تاکسی های آنلاین  را غیر قانونی عنوان کردند ولی راه به جایی نبردند و این کسب و کارها به کار خودشان ادامه دادند تا جایی که هر روز به تعدادشان در شهرهای مختلف افزوده می‎شود. هم اکنون در شهر مشهد پنج شرکت تاکسی آنلاین در حال فعالیت است. ناگفته نماند ایده اولیه تاکسی آنلاین در دیگر نقاط دنیا مبتنی بر این بوده که افرادی که شغل شان مرتبط با حمل و نقل شهری نیست و با خودرو تردد می کنند، بتوانند در مسیرهای مختلفی که روزانه می روند دیگران را هم سوار کنند تا آلودگی هوا و ترافیک کم شود. اما از همان ابتدای کار ماهیت این کسب و کار تغییر کرد و در بیشتر نقاط دنیا به شکلی که در کشور ما رایج است مثل یک شغل ثابت شد. 
 

مزایا و معایب استفاده از تاکسی آنلاین

گرچه تاکسی‎های آنلاین الان دیگر حسابی شناخته شده  هستند اما ممکن است هنوز برای یک‎عده انتخاب بین تاکسی‎های آنلاین و دیگر سرویس‎های مسافری کار راحتی نباشد. ما در ادامه تعدادی از مزایا و معایب تاکسی‎های آنلاین را برایتان گردآوری کرده‎ایم شاید بتوانید راحت‎تر تصمیم بگیرید.
دسترسی ساده و سریع
به سادگی هرچه تمام‌‏تر می‌ توانید به خودرو دسترسی داشته باشید. فرایند کلی به گونه‌ ای چیده شده که بدون در نظر گرفتن این که درخواست تان را در خانه، محل کار و یا حتی در خیابان ثبت کرده‌اید، به صورت خودکار نزدیک‌ترین تاکسی در خدمت شما قرار بگیرد.
به صرفه و اقتصادی
از مزایای تاکسی‎های آنلاین برای راننده‎‎ها این است که چون شما از طریق اپلیکیشن موبایل مسافر خود را می‎یابید با جابه‎جایی از یک نقطه به نقطه دیگر ضرورتی به برگشت به نقطه اول نیست و در مکان جدیدی که رفته‎اید هم می‌توانید مسافر سوار کنید. درواقع به‎عنوان راننده همیشه مسافر دارید. همین موضوع یکی از دلایلی است که تاکسی آنلاین را برای مسافرها هم به‎‎صرفه می‎کند؛ چون راننده‎ها می‎توانند با قیمت کمتر به جابه جایی مسافر اقدام کنند. نکته دیگر این‎که سرویس‌های تاکسی‎یاب آنلاین گاه‎گداری به مشتریان شان کد تخفیف ارائه می‎کنند تا با وارد کردن آن به اپلیکیشن، بتوانند با هزینه کمتری به مقصد خود برسند.
پرداخت آنلاین
دیگر نیازی به پول نقد نیست. شما می توانید هزینه سفر خود را از طریق کارت‌ های متصل به شبکه شتاب پرداخت کنید. فقط کافی‏ است اعتبار حساب کاربری خود را از طریق اپلیکیشن به میزان دلخواه افزایش دهید و پس از رسیدن به مقصد، هزینه سفر شما به صورت خودکار از حساب شما پرداخت خواهد شد.
برآورد هزینه سفر
یکی از نگرانی‌ های مسافران درون ‌شهری، میزان کرایه‌ خودروهای مسافربر است. تاکسی آنلاین این مشکل را برطرف کرده‌ است، چرا که شما قبل از درخواست خودرو از هزینه سفرتان مطلع می‎شوید. تاکسی های آنلاین به شما این امکان را می‌ دهند که پس از مشخص کردن مبدأ و مقصد سفر هزینه نهایی را بدانید. با این قابلیت شما پیش از آغاز سفر از هزینه خود اطلاع کامل دارید و با برنامه ‌ریزی بهتری قادر به درخواست خودرو خواهید بود.
نمایش زنده و آنلاین خودرو
یکی دیگر از امکانات جذاب این تاکسی‎ها، مشاهده زنده خودروها روی نقشه است. به این صورت که شما قبل از اقدام به درخواست خودرو، روی نقشه محل دقیق و تعداد خودروهای موجود در محدوده اطرافتان را می‌بینید. پس از درخواست و قبول سفر توسط یکی از راننده‌های نزدیک شما، مشخصات راننده از جمله نام و نام خانوادگی، نوع خودرو، رنگ و اطلاعات آن را خواهید دید. پس از سوار شدن در خودروی درخواستی و آغاز سفر، نقشه به طور خودکار محل خودرو و مقصد را نمایش می‌دهد.
انتخاب راننده خانم
اگر خانم هستید و دوست دارید سفر درون شهری خود را با آرامشی بیشتر انجام دهید کافی است با استفاده از سرویس ویژه ای که در بیشتر اپلیکیشن های تاکسی های آنلاین وجود دارد، درخواست سفر با راننده خانم را داشته باشید.
انتخاب خودروی دلخواه
پس از مشخص کردن مبدأ و مقصد، شما می‎توانید از سرویس های متفاوتی که تاکسی آنلاین برایتان در نظر گرفته  است، استفاده کنید که یکی از این گزینه ها انتخاب سفر با خودروهای لوکس و جدیدتر است که البته هزینه بیشتری نیز باید پرداخت کنید.
پشتیبانی ضعیف
کافی است کمی هوا سرد شود یا چند قطره باران ببارد، دیگر همه ماشین ها، حتی تاکسی های آنلاین هم کم یاب می شوند. تازه اگر موفق شوید یک تاکسی آنلاین گیر بیاورید گاهی فاصله تاکسی آن‎قدر زیاد است که راننده حاضر به طی این مسافت برای رسیدن به شما نیست و سفر را هم خودش لغو نمی کند تا امتیاز منفی نگیرد. در این حالت مسافر مجبور است خودش سفر را لغو کند تا تکلیفش مشخص شود. متاسفانه در این گونه موارد تماس با پشتیبانی هم تاثیری ندارد، برای همین بعد از مشخص شدن خودرو، حتی اگر راننده با شما تماس نگرفت اگر وقت و حوصله دارید، سفر را لغو نکنید تا خود راننده یا برای سرویس شما سر برسد یا مجبور شود سفر را لغو کند. فراموش نکنید در بعضی از اپ های تاکسی یاب، مسافر بعد از تعداد مشخصی لغو سفر جریمه می شود. 
به طور معمول بیمه سرنشین ندارند
در شرایط معمول برای سرنشینان یک وسیله نقلیه که دچار حادثه می شوند، دو حالت ایجاد می شود؛  یا سرنشینان به دلیل داشتن رابطه فامیلی و نسبی با راننده، مشمول پرداخت خسارت می شوند؛ یا این‎که رابطه سرنشین و راننده غیر از این است. در صورتی‎که راننده مذکور راننده آژانس، خودروهای مسافرکشی یا وانت های مخصوص حمل بار باشد، طبق قانون باید بیمه نامه ای تهیه  شود که به دلیل کاربری خاص این خودروها، حق بیمه بیشتری پرداخت می شود. این در حالی است که بیمه خودروی بیشتر رانندگان تاکسی های آنلاین به جای بیمه با کاربریِ مسافرکش با نوع کاربری شخصی صادر شده است.

۴ نکته برای استفاده از تاکسی آنلاین
با توجه به استقبال و فراگیر شدن استفاده از تاکسی های آنلاین بهتر است چند نکته را بدانید تا سفر ایمن و راحت تری داشته باشید.
امکان رای‌دادن منفی به راننده دارید
هر مشکلی که در مسیر داشتید، در ابتدای کار بکوشید از طریق مذاکره حل کنید، در غیر این صورت، پس از اتمام سفر از طریق اپلیکیشن می‌ توانید رای پایینی به راننده بدهید و این در کارنامه او ثبت خواهد شد. اما بهتر است که واقعا رای ‌ها را بر اساس صداقت بدهید زیرا از طریق همین رای ها پاداش و تنبیه برای رانندگان در نظر گرفته می شود.
پلاک خودرو را چک کنید
این مورد چندان شایع نیست اما اتفاق می‌افتد. موقعی که ماشین را می‌گیرید و تاکسی شما مشخص می‌شود نام راننده، نوع خودرو و پلاک آن به شما اعلام می‌شود. بهتر است همیشه مراقب باشید که خودرویی با همان پلاک به دنبال شما بیاید. ممکن است بهانه تغییر خودرو، قرض کردن آن یا چند خودرو داشتن راننده باشد، ممکن است پسری با ماشین پدرش یا فردی دیگر با ماشین دوستش به دنبال شما آمده باشد، حتما مراقب باشید تا مشکلی برایتان پیش نیاید. همه این احتیاط ها وقتی که برای فرزندتان ماشین می گیرید باید بیشتر باشد.
راننده عکس داشته باشد
وقتی راننده ای درخواست سفر شما را تایید می کند مشخصات خودرو و راننده به همراه عکسش برای شما ارسال می شود. در صورتی که عکس راننده خودرو مشخص نبود از سوار شدن پرهیز کنید زیرا هنوز فرایند ثبت نام راننده به طور کامل انجام نشده و ممکن است خطراتی برای شما در پیش داشته باشد.
عکس پروفایلتان دیده می شود
همان طور که بعد از در خواست ماشین شما مشخصات راننده و خودرو را دارید، راننده تاکسی آنلاین نیز این امکان را دارد که مشخصات و شماره تلفن شما را ببیند.البته با احترام به رانندگانی که در این تاکسی ها در حال خدمت و ارتزاق هستند اگر خدای نکرده فردی با غرض وارد این کار شده باشد می تواند شماره شما را ذخیره کند و در نرم افزارهای واتس آپ، تلگرام و ... عکس پروفایل شما را ببیند. پس در صورت امکان شماره تلفنی را برای ثبت نام در تاکسی های آنلاین استفاده کنید که در فضای مجازی فعال نیست و در صورتی که مزاحمتی از طرف راننده ای برایتان اتفاق افتاد به پشتیبانی آن تاکسی آنلاین اطلاع دهید.

مدارک موردنیاز برای کار درتاکسی‎های آنلاین
اگر قصد رانندگی با تاکسی آنلاین را دارید، اولین اقدام شما رفتن به سایت یکی از تاکسی یاب‎ها و ثبت نام به عنوان راننده است. در اولین مرحله از شما، یک‎سری اطلاعات شخصی مثل نام، نام خانوادگی، شماره همراه، مشخصات ماشین و جنسیت تان پرسیده می‎شود. بعد از تکمیل فرم باید با در دست داشتن مدارک شناسایی (کارت ملی و شناسنامه)، گواهی نامه، مدارک خودرو (کارت خودرو و یا برگ سبز خودرو)، بیمه ‌نامه معتبر خودرو، معاینه فنی برای خودروهای مدل پایین‌تر از آبان ۹۱، قبض تلفن یا آب یا برق محل سکونت، یک قطعه عکس پرسنلی، سفته و یا چک به مبلغ پنجاه میلیون ریال، گواهی عدم سوء پیشینه و یک گوشی اندروید به یکی از دفاتر شرکت مراجعه کنید. بعد از انجام مراحل اداری، شما باید اتومبیل خود را برای معاینه فنی به یکی از مراکز معرفی شده شرکتی که در آن ثبت نام کرده اید ببرید؛ بعد از تأیید مدارک، یک استیکر موقتی آرم تاکسی آنلاین به شما داده می‎شود که هنگام رانندگی باید آن را روی شیشه جلوی خودروی تان نصب کنید.
منابع این پرونده:
شرق، باشگاه روزنامه نگاران جوان و خبرآنلاین