زیباترین بناهای آینهکاری ایران، در کدام دورههای تاریخی شکل گرفتند؟
دوره صفویه؛ آغاز و اعتلای هنر آینهکاری
بنای دیوانخانه شاه طهماسب صفوی؛ قزوین
شواهد نشان میدهد نخستین کاخ آینهکاری شده در ایران، به دوران شاه طهماسب صفوی میرسد. در زمانی که پایتخت صفویان شهر قزوین بود؛ یعنی در میانههای قرن دهم هجری قمری. روی همین حساب، هنرآینه کاری بعد از انتقال پایتخت صفویان از قزوین به اصفهان، به آن شهر منتقل شد.
کاخ آیینهخانه؛ اصفهــان
از میان تعداد زیادی بنای آینهکاریشده در اصفهانِ دوره صفوی، کاخ معروف به «آیینه خانه» که به سبب کاربرد بسیار آینه در آن بدین نام شهرت داشت از همه زیباتر بود. این کـاخ در زمـان سـلطنت شـاه صـفی، کنـار زاینده رود ساخته شد. سقف، تالار، ایوانی با ١٨ ستون و دیوارهای این کاخ با آینه هـای یـکپارچـه بـه طول یک و نیم تا سه متر و پهنای کمتر از یـک متـر پوشیده شـده بـود و از بازتـاب تـصویر زاینـده رود و درختان ساحل شمالی آن در آینه، مناظر زیبا و چشم نوازی پدیدار می گشت.
کاخ چهل ستون؛ اصفهان
در کاخ چهل ستون که در دوره پادشاهی شاه عباس دوم بنـا شـده، از آینه استفاده بسیاری شده است. در این کاخ، آینه هـای قـدی یـا بـدن نمـا و قطعـات کوچـک آینـه و شیشه های رنگین برای آراستن سقف، بدنه ایوان، ستونها و تالار به کار رفته است.
دوره زندیه؛ ساخت، تخریب، انتقال
دیوانخانه کریمخان زند؛ شیراز
از مهمترین بناهای آینهکاری ایران در دورههای بعد از صفویه، دیوانخانه کریمخان زند است که بعدها ویران شد و ستون های یکپارچه حجاری شده و درهای خاتم و آینههای بزرگ آن را برای توسعه وبازسازی ایوان دارالاماره تهران، به تهران منتقل کردند.
کاخ وکیل؛ شیــراز
در شیراز، ساختمان های زیادی از جمله بنای کاخ وکیل آینهکاری شده است. منتها این بنا هم به دستور آقا محمدخان تخریب شد و آثار ارزشمند و قابـل اسـتفاده آن بـرای توسـعه و بازسـازی ایـوان دارالاماره تهران که بعدها به ایوان تخت مرمر مشهور شد، انتقال داده شد.
قاجار؛ اوج هنر آینهکاری
آینهکاریهای حرم مطهر امام رضا(ع)؛ مشهدمقدس
در دوره قاجار اهمیت و جایگاه آینهکاری به اوج خود رسید. در این دوره بناهایی ساخته و آینهکاری شد که هنوز هم سرپا و زیباست و شکوه خود را حفظ کرده. در دوره ناصرالدین شاه و در حرم مطهر امام هشتم (ع)، نخستین بار در زیر گنبد روضه منوره، هنرآینه کاری روی نقوش به جای مانده از دوره صفوی استفاده شد. به تدریج دیگر رواقها و بناهای اطراف هم آینهکاری شد. اوج هنر آینهکاری حرم امام رضا، «دارالسیاده» حرم مطهر است.
تالار آینه کاخ گلستان؛ تهران
علاوه بر بناهایی مثل خانه زینتالملک و مسجد نصیرالملک شیراز و زیارتگاه زیبای شاهچراغ، تالار آینه از مجموعه تالارهای باغ و کاخ گلستان از جمله بناهای آینه کاری شده است که در زمان فتحعلی شاه آغاز شد و در زمان ناصرالدین شاه پایان یافت. در مجموعه گلستان، غیر از تالار آینه، سالن دیگری به نام تالار الماس وجود دارد که به دلیل نوع آینهکاریاش به این نام خوانده میشود. تالار آینه و تالار الماس، از بهترین و زیباترین آینهکاریهای به جا مانده از این دوره است.
خانههای قدیمی؛ تهران و کاشان
در بناها و عمارتهای باقی مانده از دوره قاجار، در محله عودلاجانِ تهران میتوان نمونههای کوچکتری از هنر آینهکاری را در بطن معماری خانه مشاهده کرد. از این دست می توان به تالار آینهکاری با شکوه خانه امام جمعه، واقع در کوچهای به همین نام در خیابان ناصرخسرو و تالار آینه نصیرالدوله که با فاصله نسبتا زیادی از بنای اصلی آن در انتهای کوچه هداوند قرار دارد، اشاره کرد. همینطور خانه بروجردیها، خانه طباطباییها و خانه عباسیان در کاشان.