مصطفی میرجانیان- ورزش هایی وجود دارد که مخصوص هرجایی و هرکسی نیست. به عبارت دیگر ریشه در یک فرهنگ یا یک محل مشخص دارد. ورزش باستانی یکی از همین ورزش هاست. از همان هایی که ریشه در فرهنگ خوبمان دارد. ورزش باستانی را با زورخانه می شناسیم. زورخانه را نمی توان با مکان های ورزشی دیگر مقایسه کرد؛ چون همه برای آن احترام فراوانی قائل اند.امروز می خواهیم به فرهنگ پهلوانی و قهرمانی بپردازیم و در آخر هم گپ و گفتی داریم با یک پزشک طب ورزشی درباره فواید و تاثیراتی که ورزش زورخانه ای برای بدن دارد.
گر بر سر نفس خود امیری، مردی!
برای این که اطلاعات بیشتری از ورزش باستانی به دست آوریم، به سراغ حسن ریاحی، قهرمان این رشته و عضو تیم ملی ورزش های باستانی رفتیم. او از پانزده سالگی ورزش زورخانه ای را شروع کرد و تا الان که حدود هفتاد سال دارد، این ورزش را به شکل حرفه ای دنبال کرده است.
او هشت سال، دارنده مقام اول کشور در ورزش باستانی بوده و هیئت ورزش های زورخانه ای به افتخار این قهرمان پیش کسوت یک گود زورخانه را به نام او کرده است. حسن ریاحی درباره ورزش زورخانه ای می گوید: «این ورزش با ذکر و یاد خدا و ائمه اطهار(ع) شروع و با دعا هم تمام می شود.»
حسن ریاحی ادامه می دهد: «هرکسی که حتی یک بار تجربه آمدن به زورخانه را داشته باشد، می بیند که سردر زورخانه کوتاه است و برای این که از آن عبور کند و وارد زورخانه شود، باید خم شود. این به معنای آن است که در زورخانه پولدار باشی یا فقیر، پیر باشی یا جوان، قهرمان باشی یا یک آدم معمولی، تفاوتی ندارد. هر کسی که باشی باید سرت را پایین بیاوری تا بتوانی وارد زورخانه شوی. این یعنی یک پهلوان نباید غرور داشته باشد. این مرام، پهلوانی مردانگی است که ورزش باستانی را از همه ورزش ها متفاوت کرده است.»
یک ورزش و این همه تاثیر؟!
برای این که از فواید ورزش باستانی بیشتر مطلع شویم، به سراغ «دکتر محمد علی سردار» استاد گروه تربیت بدنی دانشگاه علوم پزشکی مشهد رفتیم. دکتر سردار معتقد است: «بر هیچ کسی پوشیده نیست که همه فعالیت های ورزشی فواید زیادی برای جسم و جان افراد دارد.اما ورزش باستانی با توجه به ماهیت و مکانی که در آن باستانی کاران تمرین می کنند، دارای یک سری ویژگی های خاصی است. همان طور که گفتم تمام ورزش ها فواید جسمی زیادی دارد؛ اما درباره ورزش زورخانه ای اولین نکته ای که باید به آن توجه کرد، این است که این ورزش در گود انجام می شود و در این زمینه نباید تاثیر مکان در فرد را فراموش کرد.
نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد همین ضربی است که در زورخانه از آن استفاده می شود. در زورخانه از ضرب یا موسیقی در خلال تمرین استفاده می شود. همین ضرب و اشعاری که مرشد همراه باضرب می خواند، تاثیر روانی ورزش زورخانه ای را چند برابر می کند.»
دکتر سردار می گوید: « این اواخر مسابقات زورخانه ای اهمیت زیادی یافته است و این موضوع باعث می شود بعضی از جوانانی که ورزش باستانی را انتخاب می کنند، به موضوع تقویت بنیه جسمی توجه بیشتری داشته باشند.حرکاتی که در تمرین ها وجود دارد، قلب و عروق را تحت فشار قرار می دهد و آن را به حرکت و جنب و جوش وامی دارد و علاوه بر آن گردش خون و ضربان قلب را افزایش می دهد.
نتایج تحقیقات اخیر نشان داده است بهترین ورزش، ورزشی است که ترکیبی از ورزش های هوازی و ورزش های قدرتی باشد که ما این ترکیب را در فعالیت های زورخانه ای می بینیم.»
نکاتی درباره تغذیه باستانی کاران
این استاد دانشگاه علوم پزشکی افزود:«در تمام ورزش ها یکی از موضوعات اصلی، تغذیه ورزشکار است، چون انرژی مورد نیاز بدن از راه تغذیه تامین می شود و اگر این انرژی ورودی بیش از نیاز فرد باشد، باعث چاقی فرد می شود. در فعالیت های ورزشی هم نیاز بدن به انرژی تغییر می کند. اما از آن جا که معمولا فعالیت های بدنی سختی وجود دارد، ورزشکاران باید توجه داشته باشند که از مواد غذایی مناسبی استفاده کنند. مواد غذایی حاوی حدود 50 تا 55 درصد کربوهیدرات، حدود 30 درصد از چربی ها و بین 15 تا 20 درصد هم پروتئین می تواند یک تغذیه خوب برای باستانی کاران باشد. »