آسیب‌های منفعل بودن «یحیی»

شخصیت مرد این سریال یعنی «یحیی»، یک پزشک است که با چالش‌های زیادی در زندگی خود روبه‌روست. از یک سو در حال درس خواندن برای قبول شدن در آزمون تخصص بوده و از طرف دیگر برای بهبود بیماری ریوی مادر خود در تنگنا قرار دارد تا در روستا زندگی کند. نکته مشخص در این شخصیت، منفعل بودن و اجازه دادن به دیگران برای تصمیم‌گیری درباره زندگی اوست. او در مسائل زندگی خود نقش فعالی ایفا نمی‌کند و با دل سپردن به گذشت زمان برای حل مشکلات، به حل مسئله نمی‌پردازد. همین امر میدان را برای نامزدش باز می‌گذارد تا در زندگی او مانور بدهد و میزان رابطه با اقوام را برای همسرش مشخص کند.

   استقلال شخصیتی  نیازی گمشده برای «یحیی»

از طرف دیگر می‌بینیم که همین شخصیت ضعیف و تا حدی از خود گذشته برای دیگران، به خاطر پسردایی خود راهی سربازی می‌شود تا او تنها نباشد و همین باعث تخریب بیشتر رابطه او با یلدا، نامزدش می‌شود. داشتن استقلال شخصیتی امری لازم برای تشکیل زندگی‌مشترک است و راضی نگه داشتن تمام افراد اعم از والدین، همسر، دوست و فامیل در آن واحد غیرممکن است. خصیصه افراد مستقل و خوش فکر، اولویت‌بندی بر اساس شرایط است.  متاسفانه افرادی که اولویت بندی در زندگی خود بلد نیستند و ایثار نابه‌جا دارند به اطرافیان خود امتیاز زیادی می‌دهند در حالی که خود منفعتی نمی‌برند و در این راه به رابطه خود با همسر یا نامزد ضربه می‌زنند.

   یلدا بر خلاف یحیی، کنترل‌گر است

حال به شخصیت اصلی دیگر سریال یعنی یلدا می‌پردازیم. بر خلاف یحیی، یلدا دختری کنترل‌گر است. دختری که با برنامه‌ریزی و نقشه چینی سعی در کنترل زندگی دارد و می‌خواهد به اهداف خود به هر قیمتی برسد. معمولا این افراد از انسان‌های ضعیف و بی عمل فراری هستند و آن‌ها را به خاطر دست روی دست گذاشتن تحقیر می‌کنند. همان‌طور که در سریال هم دیده می شود، او برای خرید منزل و ساختمان‌سازی خود را به آب و آتش می‌زند و سعی در راضی کردن برادرشوهر خود برای زندگی با مادر دارد چراکه طبق برنامه‌ریزی او زندگی در روستا باعث می‌شود یحیی بر درس‌هایش تمرکز نکند و در آزمون تخصص قبول نشود. معمولا این شخصیت‌ها به امید تغییر دادن طرف مقابل وارد زندگی‌مشترک می‌شوند و امید به تغییر دادن همسر در آینده، آن‌ها را در یک چرخه معیوب قرار می‌دهند. در چنین شرایطی سعی می‌کنند همسر به هر قیمت استانداردهای مد نظر آن‌ها را تامین کند و همین زمینه‌ساز مشکلات و اختلافات آن‌ها می‌شود.

   جذب شدن یحیی و یلدا به یکدیگر طبیعی است اما ...

ایراد دیگر چنین شخصیت‌هایی در این است که نگرانی دایمی چنین افرادی باعث می‌شود مسئولیت زندگی به دوش آن‌ها بیفتد و نقش طرف مقابل کمتر و کمتر شود تا جایی‌که شریک این افراد یا دچار بی‌مسئولیتی می‌شود یا خود را بی‌اهمیت احساس می‌کند. بعدش هم این فکر به ذهنش می‌آید که نقش او در زندگی نادیده گرفته شده است. جالب این جاست که شخصیت‌های ضعیف و منفعل و شخصیت‌های کنترل کننده تاحد زیادی جذب یکدیگر می‌شوند چراکه شخصیت ضعیف دنبال کسی است که مسئولیت زندگی او را به دوش بکشد و شخصیت کنترل کننده عاشق چیدن حد و مرز برای بقیه است. 

   ضرورت هم‌کفو بودن در زندگی‌مشترک

نکته آخر هم این‌که اگر شخصی را برای شروع زندگی مشترک انتخاب کرده‌اید باید شرایط و خانواده او را هم مدنظر داشته باشد و درباره مسائلی که طرفین حساسیت دارند با شفافیت صحبت شود. برای مثال زندگی با والدین همسر، سفر به شهر دیگر، انجام خدمت سربازی و .... چراکه همین مسائل در ادامه مسیر، ممکن است زمینه‌ساز مشکلات آینده شود. هرچقدر میزان شباهت‌ها و طرز فکرها به یکدیگر نزدیک باشد و دو طرف در اهداف و علاقه‌مندی‌ها مشترک باشند و به بیان ساده‌تر کمتر احتیاج به تغییر رفتار طرف مقابل داشته باشند به همان میزان احتمال موفقیت ازدواج و رابطه آن‌ها بالاتر می‌رود. چیزی که یحیی و یلدا کمتر از حد انتظار به آن توجه دارند.

 

به طور طبیعی این‌گونه چالش‌ها در زندگی مشترک بعد از جدایی به وجود می‌آید و این‌که به عنوان یک واقعیت آن را پذیرفتید و برای آن به فکر راه‌حل هستید، ارزشمند است. نگران نباشید و با نزدیک شدن بیش از پیش به پسرتان سعی کنید تا حد امکان تنهایی‌هایش را پر کنید تا احساس خلأ کمتری داشته باشد. یادتان باشد که فرزندتان در مرحله حساسی از رشد قرار دارد و شایسته است که با توجه به این موضوع، مهارت‌های ارتباطی خود را مخصوصا در زمینه تعامل با یک پسر نوجوان ارتقا ببخشید تا بهتر بتوانید درکش کنید و همدم تنهایی‌هایش باشید. با توجه به نکاتی که در پیامک‌تان مطرح کردید، چند نکته مهم است که باید با شما در میان بگذارم تا رفتارهای اصولی‌تری در این شرایط خاص از خودتان نشان بدهید.

  چرا مادر تمایلی به دیدار فرزندش ندارد؟

این‌که مادرش تمایلی به دیدار فرزندتان ندارد، نکته‌ای است که مشخص نکرده‌اید آیا خودش بیان کرده یا برداشت شماست؟ آیا شوهرش با این دیدارها مشکل دارد یا خودش دوست ندارد که فرزندش را ملاقات کند؟ به طور قطع اگر بتوانید پاسخ روشنی برای این‌گونه پرسش‌ها پیدا کنید، بهتر می‌توانید اوضاع را مدیریت کنید و به راه‌حل‌های بهتری برسید.

  فرزندتان باید شرایط را درک کند

با فرزندتان صحبت و او را توجیه کنید که واقعیت‌های زندگی همیشه آن‌گونه نیست که ما دوست داریم و گاهی لازم است به خاطر شرایط مادرش و همین‌طور وضعیت روحی خودش سطح انتظاراتش را تعدیل کند. در یک شرایط مناسب و در زمان اوقات فراغتش با او گپ بزنید تا با ذهن بازتری به این مسائل فکر کند.

 مخالفت صریح با فرزندتان نداشته باشید

امر و نهی و مخالفت صریح با وی نداشته باشید. یکی از ویژگی‌های بارز دوره نوجوانی موضوع استقلال‌طلبی و احساس قدرت است بنابراین و حتی الامکان از ادبیات دستوری استفاده نکنید و در مقابل خواسته‌هایش با ملایمت برخورد کنید. مثلا نگویید که به هیچ‌وجه امکان دیدار با مادر وجود ندارد و دیگر نمی‌خواهم درباره این موضوع صحبت کنم.

  بهانه‌گیری‌هایش را بررسی کنید

این‌که در پیامک‌تان گفته‌اید با بهانه‌گیری‌های پسرم چه کنم؟، باید بدانید این بهانه‌گیری‌ها ممکن است به جز دلتنگی مادرش علت‌های دیگری نیز داشته باشد و بهتر است با آسیب‌شناسی صحیح این رفتار، احتمال بروز آن را به حداقل برسانید.

  ازدواج مجددتان نیاز به تامل بیشتری دارد

در پیامک‌تان گفته‌اید که من هم تمایلی به ازدواج مجدد ندارم. به نظر می‌رسد که احساس می‌کنید شاید با ازدواج مجدد، شرایط فرزندتان بهتر شود اما چون الان تمایلی به انجام آن ندارید، این اتفاق نخواهد افتاد. این را بدانید که موضوع ازدواج شما در این شرایط، کمکی به وضعیت فرزندتان نمی‌کند و این موضوع نیاز به تامل بیشتری دارد تا همه جنبه‌های آن، به طور دقیق‌تر بررسی شود. در صورت ادامه این شرایط توصیه می‌کنم به همراه فرزندتان مراجعه حضوری به روان شناس و مشاور داشته باشید.

  موثرترین راه به منظور شناخت کودک

مکالمه آگاهانه مهم‌ترین و موثرترین راه به منظور شناخت کودک است. مکالمه هم ابزار و هم انرژی لازم برای حفظ تماس و ارتباط را فراهم می آورد. مکالمه گفت‌وگویی دو نفره است که مهم‌ترین ویژگی آن گوش دادن است. اگر می‌خواهید کودک نسبت به بیان احساسات و حالات درونی‌اش با شما صادق و راحت باشد، باید خوب، دقیق و با حواس جمع به صحبت‌هایش گوش دهید. این نوع گوش دادن را در روان شناسی روش «گوش دادن فعال» می نامند. در این روش کودک به این درک می‌رسد که احساسش معتبر است و آن چه برای او واقعیت دارد حقیقی است. در واقع مکالمه به ما می‌آموزد که چگونه به فرزندان خود گوش دهیم. گوش دادن عملی فعال و ارادی است که به دقت و توجه نیاز دارد درحالی‌که شنیدن عملی غیرارادی است که نیاز به دقت زیادی ندارد. برای همه ما پیش آمده که هنگام کار منزل، صحبت کردن با تلفن، بازی کردن با گوشی همراه فرزندان‌مان از ما خواسته‌اند که به حرف‌های‌شان گوش دهیم و ما به آن‌ها می‌گوییم حواس‌مان هست حرف‌شان را بزنند. با این رفتار کودک متوجه می‌شود مکالمه مسئله چندان مهمی هم نیست و در هر شرایطی می‌شود آن را انجام داد و نیازی به گوش دادن فعال هم ندارد. از آن‌جا که در سنین پایین، بیشتر یادگیری‌های کودک از نوع یادگیری مشاهده‌ای است، کودکان تنها وقتی گوش دادن فعال را ببینند می‌توانند تمرین کنند تا شنونده فعالی هم باشند.

  روش‌های تقویت مهارت گوش دادن

 تعطیل کردن کارها برای مدت کوتاه| نگاه کردن به تلفن همراه، تلویزیون یا آشپزی کردن را برای دقایقی کنار بگذارید.

  موقعیت‌تان را با کودک هماهنگ کنید| اگر ایستادید بنشینید تا در موقعیت یکسان با کودک قرار بگیرید.

 ارتباط گرفتن از طریق چشم را فراموش نکنید| به صورت کودک هنگام صحبت کردن نگاه کنید و به محرک‌های محیطی دیگر توجه نکنید.

  زبان بدن‌تان را مناسب با گفته‌های فرزند هماهنگ کنید| درست است که مادر‌ها متوجه حرف فرزندشان می‌شوند و کلیت حرف‌شان را می‌دانند ولی بهتر است تا پایان صحبت‌های آن‌ها صبر کنید و اجازه دهید صحبت‌شان را تمام کنند و در نهایت با مهربانی به آن‌ها بگویید که متوجه منظورشان هستید وآن‌ها را درک می‌کنید.