پرونده
تعداد بازدید : 427
270 دقیقه با غذافروشان خــــــــیابانی
مروری بر روایتهای جدید و جذاب درباره چگونگی گردش روزگار برای غذافروشان خیابانی و معرفی سرشناسترین آنها در دنیا با بهره گرفتن از مستند 9 قسمتی «غذای خیابانی»
نویسنده : الهام حبشی| روزنامهنگار
بسیاری از مردم برای شروع کسب و کار جدید و مورد علاقه خودشان، از توان مالی کافی برخوردار نیستند. به همین علت، خیلیها اگر انتخاب دیگری داشته باشند، ترجیح میدهند زندگیشان را با یک شغل کم ریسکتر بگذرانند. اما گاهی ناچاری یا عشق عمیق به عملی ساختن یک رویا، عدهای دیگر را به آغاز یک کسب و کار مستقل، جدید و کوچک تشویق میکند. غذا فروشان خیابانی بخشی از همین مردمان سخت کوش هستند که با توسل به عزم و اراده خودشان وارد چالش کسب و کارهای کوچک شدهاند. کسانی که با کمترین تجهیزات ممکن، خوراکیهای ساده، ارزان قیمت و خوش طعم میپزند و زندگی یک تا چند خانواده را اداره میکنند. تفاوتی ندارد ساکن کدام نقطه از ایران باشیم، همه ما با مزه باقلای تازه آشنا هستیم و میدانیم یک ظرف پر از باقلای داغ که با شوری نمک، تندی فلفل، ترشی سرکه و تلخی گلپر درهم آمیخته شده است چه طعم دلپذیر و خوشایندی دارد. اما غذاهای خیابانی تنها در همین گاریهای کوچک باقلا و سینیهای پهن و سرخ رنگ لبو محدود نمیشود. در سراسر این کره خاکی غذاهای بسیاری وجود دارند که به خوراک خیابانی مشهور هستند و به گوش ما ناآشنایند. در پرونده امروز قصد داریم به معرفی مستند جدید و جذاب «غذای خیابانی» بپردازیم که شما را با معروفترین غذاهای خیابانی آسیا آشنا میکند. مستندی که در 9 قسمت از چگونگی گردش ایام یک غذا فروش خیابانی برایتان خواهد گفت و به معرفی سرشناسترین آنها خواهد پرداخت. کسانی که تمام روز خود را در کوچه و خیابان میگذرانند و هیچ سقف ثابتی به جز آسمان آبی برای آنها وجود ندارد.
اجرای نمایشی بینظیر
با قطعات گوشت در میان آتش
کدام کشور: ژاپن
«بابت غذا سپاس گزارم»؛ این جمله مهمترین اصلی است که یک ژاپنی پیش از صرف غذا بر زبان جاری میکند. مردمان ژاپن یکی از با فرهنگترین انسانها در رعایت اصول اخلاقی و احترام به بزرگترها هستند. در تمام شهرهای ژاپن از کوچکترین شهرستانها گرفته تا شهرهای بزرگی مثل «اوساکا» و «توکیو» بساط رنگارنگ غذاهای خیابانی برپاست. مردمانی که پول بیشتری بابت خورد و خوراکشان هزینه میکنند و بذله گو و شوخ طبع هستند. «اوساکا» معروف است به آشپزخانه ژاپن و مردم این کشور منشا تمام غذاهای با اصالت خود را دکههای کوچک خیابانی میدانند. دکههایی که این روزها آهسته آهسته در حال برچیده شدن و انتقال به داخل مغازهها هستند. «تویو» صاحب بزرگترین رستوران خیابانی این شهر است. مرد ریز نقشی که روایت تلخ و دردناک زندگی اش را تا رسیدن به شهرتی که امروز به دست آورده برایتان تعریف خواهد کرد. از ایامی که مجبور بوده برای قطع کردن صدای معترضانه معدهاش با علف هرز سرخ شده آن را سیر کند تا زمانی که از شدت فقر مجبور شده رویای تشکیل خانواده را از سرش بیرون کند. در منو روزانه این غذا فروش خیابانی هم بشقابی با انواع ماهی خام پیدا میشود و هم ماهیهای تازهای که با آتش مستقیم، داغ و عطرآگین شدهاند. «تویو» در نمایشی بینظیر قطعات گوشت را داخل دود و آتش میریزد و همزمان با دستهایش و بدون هیچ محافظی گوشتها را مدام زیر و رو میکند. گردشگرهای زیادی برای تماشای نمایش جادویی او با ماهی و آتش و چشیدن دست پخت پرآوازه او به «اوساکا» سفر میکنند. او «توکویاکی» و «کوشی کاتسو» میپزد و تکههای دور ریز ماهی را به پول تبدیل میکند.
قصه صدفها و زنان نانآور
کدام کشور: ویتنام
در سرزمین ایران، مردم صدفها را به عنوان نوعی شیء تزیینی میشناسند و حلزونها را در آکواریومها میپسندند اما در ویتنام بخش سخت و چشمنواز صدفها را مثل پوست میوه از موجود زنده و لزج درونش جدا می کنند و سبد سبد دور میریزند. فرهنگ بیرون غذا خوردن و پاتوقهای خیابانی در ویتنام بسیار رواج دارد و در شهرهایی مثل «سایگان» و «هوشیمین» شغل یک دهم مردم فروشندگی انواع غذاهای خیابانی و دریایی است، افرادی که اغلب آنها زن و از قشر پایین و کم درآمد جامعه هستند. بعضی از آنها حتی به آب لولهکشی برای شستن ظروف خود دسترسی مستقیم ندارند و مجبورند ظروف استفاده شده را در چند کاسه بزرگ آب شستوشو بدهند. یک اجاق گاز سیار و یک کبابپز زغالی و چند ماهی تابه مُدور تنها وسایل کاسبی آنهاست. آنها انواع میگو، خرچنگ، صدف، گوشماهی و حلزون را با مقداری سیر سرخ شده، سبزیجات محلی و آب نارگیل میپزند و از مشتریهای مشتاق خود پذیرایی میکنند. مردم در ویتنام به قدری مشتاق غذاهای دریایی هستند که اگر آشپزی بخواهد مواد اولیه خود را تهیه کند مجبور است هر دفعه نیمههای شب به بازار عمده فروشان ماهی برود، در غیر این صورت صید صیادان تمام شده و کاسبی آن روز یک آشپز خیابانی تعطیل خواهد شد. «کام تام» یا «برنج شکسته» که از برنج معمولی قیمت کمتری دارد، یکی دیگر از غذاهای محبوب ویتنامی است. طبخ این برنج دشوار است و طعم اش به غایت از برنج ساده خوشایندتر. ساندویچهای «بانهمی» یا «باگت ویتنامی» هم طرفداران بسیاری دارد. یک نان باگت ساده که با مرغ، کالباس، جعفری، سس مخصوص و خیار پر میشود و در دکههای کوچکِ تک نفره به فروش میرسد. «فو» یا «سوپ نودل» هم که معروفترین غذای خیابانی سراسر قاره آسیاست ، در این کشور مشتری فراوانی دارد و با دستورهای متنوعی پخت میشود. آشپزهای ویتنامی در کار خود یک شعار طلایی دارند. شعاری که میگوید: «ما چیزهایی را که مردمان دیگر کنار میگذارند ، جمع و به محبوبترین غذاهای کشورمان تبدیل میکنیم!»
انتقال غذا با روزنامه
از دیگ به بشقاب!
کدام کشور: هند
یکی دیگر از بهترین قسمتهای این مستند، نمایش آشپزی منحصر به فرد هندیهاست. آشپزهایی که گوشه خیابانها چمباتمه زدهاند و قطعات مرغ را با تکههای روزنامه از دیگ به بشقاب مشتری انتقال میدهند. در هند هیچ صفی برای خرید غذاهای خیابانی تشکیل نمیشود و مردم در هیاهو و بینظمی خندهآوری، غذا را از دست خوراکفروشان میقاپند. لقمههای باریک و کوچک کباب در دهلی طرفداران زیادی دارد اما محبوبترین خوراک خیابانی این کشور نوعی نان بادکنکی و خوراکی مشهور به «پانی پوری» است. یک خوراکی گرد و کوچک و تو خالی که ماده اولیهاش سیب زمینی است.
معروفترین سرآشپز خیابانی دنیا املت میپزد
کدام کشور: تایلند
اگر به تایلند سفر میکنید، گشت و گذار در خیابانهای مشهور غذا فروشان بانکوک را از یاد نبرید. خیابانهایی که همیشه شلوغ هستند و روشن، گویی که در این شهر همیشه بساط مهمانی برپاست. «جی فای» معروفترین سرآشپز خیابانی دنیا در این شهر زندگی میکند. گردشگرهای زیادی برای گرفتن عکس یادگاری و تماشای طبخ املت این سرآشپز سرشناس خیابانی که موفق به دریافت ستاره میشلن شده است، به این خیابان میآیند. این زن 73 ساله املتی به ابعاد یک نان باگت بزرگ میپزد که حتی دیدنش، دهان مخاطب را آب خواهد انداخت.
خیابانهای مسقف برای غذا خوردن
کدام کشور: کرهجنوبی
در شهرهای بزرگ کرهجنوبی مثل سئول، خیابانهای مسقف، مخصوص غذا فروشان خیابانی طراحی شده است. در این خیابانهای وسیع هیچ چیز دیگری به جز غذای آماده به فروش نمیرسد و چیزی به جز دکههای کوچک غذا و میز و نیمکتهای یکدست و یک شکل وجود ندارد. آشپزهای کرهای خودشان از آرد خمیر تهیه میکنند و به سلیقه مشتری نودلهایی با پهنای متفاوت میپزند. در نزدیک همین خیابانها، بازارهای بزرگ گوشت و سبزیجات تعبیه شده تا ارتباط فروشندگان مواد غذایی و آشپزها در راحتترین حالت ممکن صورت بگیرد. ریشه گل نیلوفر، ترشی میگو، بائو و نودل از محبوبترین غذاهای خیابانی کرهجنوبی هستند.
آن چه درباره مستند
غذای خیابانی باید بدانید
شاید در نگاه اول فروش غذای خیابانی، شغل چندان اصیل و با پشتوانهای به نظر نیاید اما در بسیاری از کشورها این مشاغل به اندازهای با اهمیت هستند که در یک خانواده از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابند و معمولا فرزندان اول وارث و مسئول زنده نگه داشتن این پیشه خانوادگی هستند. اغلب کسانی که آغازگر این کسب و کار خیابانی هستند، تحصیلات چندانی ندارند، چرا که به علت فقر شدید مجبور به ترک تحصیل و حمایت از دیگر اعضای خانواده شدهاند. بیشترشان والدین خود را در کودکی از دست داده یا پدر و مادرهای مسئولیت پذیری نداشتهاند. مستند غذاهای خیابانی علاوه بر انتقال اطلاعات فراوان و نمایش زندگی مردمان مختلف، یک مجموعه قصه واقعی از زندگی عدهای قهرمان است. قهرمانانی که با کمترین سن ممکن، از زیر صفر شروع کردهاند و امروز به عنوان کارآفرین برای جمعی دیگر اشتغالزایی میکنند. کارآفرینانی که در 70 یا حتی 80 سالگی هنوز قصد تن به آسایش سپردن ندارند. آنها کمتر از شش ساعت در شبانه روز میخوابند، لباس کار میپوشند، دولا دولا راه میروند و با قدرت یک جوان 20 ساله ماهی تابه در شعلههای آتش میگردانند. غذافروشان خیابانی دستورپخت مخصوص و محرمانه خودشان را دارند. مستند غذاهای خیابانی که در 9 قسمت 30 دقیقهای تهیه شده، شما را با قدیمیترین غذافروشان خیابانی آسیا آشنا خواهد کرد. چین، ژاپن، کره جنوبی، هند، سنگاپور، تایوان، تایلند، ویتنام و اندونزی 9 کشوری هستند که «برایان مکگی» و «دیوید گلب»، کارگردانان این برنامه تلویزیونی، برای اولین فصل مستند خود برگزیدهاند. فصل اول این مستند که محصول سال 2020 است، به تازگی منتشر شده و از طریق تلویزیونهای اینترنتی در دسترس است.
ریختن سوپ توی پلاستیک
کدام کشور: تایوان
در تایوان نوعی غذای خیابانی عجیب وجود دارد که ماده اصلی تشکیل دهنده آن سر ماهی است. این شرایط زمانی که بخواهید غذا را با خودتان ببرید، عجیبتر هم خواهد شد. سرآشپزهای خیابانی اندونزی غذای شما را داخل کیسههای شفاف پلاستیکی خواهند ریخت؛ حتی اگر غذای شما سوپ باشد.
یک مشت برنج توی برگ بامبو
کدام کشور: اندونزی
در اندونزی نودلهایی به نازکی رشتههای پشمک و نوعی برنج که روی برگ بامبو سرو میشود، محبوب همگان است. آشپزهای خیابانی اندونزی صفر تا صد کارشان را با دست انجام میدهند و حتی در مقابل چشم مشتری، برنج را مشت مشت توی برگ بامبو میریزند.
آش، لبو، فلافل و جگرکی!
آشنایی با معروفترین غذاهای خیابانی ایرانی که حتما
یک یا چند موردشان را امتحان کردهاید
ما ایرانیها تجربه بسیار کمی در چشیدن غذاهای خیابانی داریم و چشمهایمان با تصاویر رنگارنگ خیابانهایی که سرتاسر به آشپزخانه و غذاخوری تبدیل شدهاند، آشنایی چندانی ندارد. با این حال در ایران هم معدود افرادی وجود دارند که از طریق فروش غذای خیابانی زندگیشان را اداره میکنند ؛چند نوع غذای محدود، ساده و شناخته شده. گاریهای چوبی چرخدار فروش لبو در اکثر مناطق ایران یافت میشود و عطر باقلای تازه و داغ به مشام همهمان آشناست. فروشندگان دوره گرد شیربلال هم معمولا بساطشان در مناطق سبزِ گردشگری به راه است. اگر به شیراز و بندرعباس و دیگر شهرهای جنوبی سفر کنید، خوراک نخود بسیار محبوب است و خوشطعم، که با ادویههای معمولی چون نمک و فلفل به مشتری فروخته میشود. جنوبیها به این غذای خوش خوراک و پر فایده «یخنی نخود» میگویند و آن را در دیگهای بزرگ میپزند. بازار فلافل فروشان اهواز هم همیشه داغ است و دکههای کوچک فلافلی در گوشه و کنار این شهر به وفور یافت میشود. در تبریز دکههای سیاری هستند که با فروش ساندویچهای کوچک نان و تخممرغ روزگار میگذرانند و در اردبیل آشی سفید رنگ و رقیق میپزند که عطر و طعم آن بینظیر است. آش کشک در سراسر شهرهای شمال غربی ایران شناخته شده و سرشناس است، به طوری که در جای جای خیابان، دیگهای بزرگی را خواهید یافت که روی شعلههای سرخ و آبی آش کشک میپزند و مسافران را شگفت زده میکنند. آشی که توصیه میکنم برای یک بار هم که شده مزه آن را بچشید. اما بازار جگرفروشان خیابانی گیلان پر طرفدارترین غذای خیابانی ایران است و جگرکیها همیشه در گوشهای از خیابان با چند میز و صندلی ارزان قیمت کاسبیشان داغ داغ است و مشتری شان به راه؛ در تهران هم کم و بیش کبابیهای خیابانی پیدا میشوند اما بازارشان آنچنان وسیع و همه جایی نشده است.