پرونده های مجهول
تعداد بازدید : 18
نفرین سمفونی نهم
درباره افسانه ای که میگوید آهنگ سازان بعد از نوشتن نهمین سمفونیشان از دنیا میروند
مترجم : فاطمه قاسمی
سمفونی نهم، افسانهای است درباره بزرگترین آهنگسازان قرن نوزدهم و بیستم که شایع شدهبود بعضیهایشان پس از نوشتن سمفونی نهمشان مردهاند. از آنجا که در گذشته بازار خرافات، طلسم و نفرین داغ بود، مردم این افسانه را باور کردهبودند. حتی بعضی آهنگسازان آنقدر قضیه را جدی گرفتهبودند که جرئت نمیکردند بیشتر از هشت سمفونی بنویسند اما ماجرا چیست؟
بتهوون و دورژاک؛ قربانیان سمفونی نهم
«بتهوون» تنها 9 سمفونی نوشت. برخی سمفونی نهم او را بزرگترین و بهترین قطعه موسیقی میدانند. این سمفونی از اولین آثاریاست که در آن از صدای انسان استفاده شدهاست. این قطعه با یک ارکستر بزرگ و یک گروه کر پرجمعیت همراه بود و در شنوندگان حس ترس ایجاد میکرد بهویژه به این دلیل که مردم با موسیقی آشنایی زیادی نداشتند. این موضوع آغازگر افسانه «نفرین سمفونی نهم» بود چراکه بتهوون بعد از نهمین سمفونیاش ازدنیا رفت. «آنتونی دورژاک» هنرمند دیگری بود که باعث شد قصه سمفونی نهم در ذهنها تقویت شود. او وقتی سمفونی شماره پنجمش، «دنیای نو» را برای مخاطبها و طرفدارانش رونمایی کرد، شماره آن را لو نداد. آنتونی کمی بعد از این اثر درگذشت. چهارسال بعد اطرافیان او چهار سمفونی دیگر پیدا کردند؛ یعنی قطعه دنیای نو با 9 سمفونی نوشته شدهبود! با مرگ آنتونی مردم دیگر رسما این نفرین را باور کردند.
گوستاو مالر؛ آهنگ سازی که نفرین را دور زد
«گوستاو مالر» نویسنده بهترین سمفونیهای اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، ازجمله آهنگسازانی بود که به این افسانه اعتقاد و وسواسی بیشازحد داشت. گوستاو که همیشه از اتفاق افتادن این نفرین برای خودش ترس داشت، معتقد بود این نفرین سرنوشت آهنگسازانی مثل «بتهوون» و «بروکنرِ» اتریشی را تحت تاثیر قرار دادهاست. او سعی میکرد برای فرار از آن دست به حیلهای بزند. به اینترتیب بعد از تمام کردن سمفونی هشتم، برای سمفونی بعدیاش نه نامی گذاشت و نه آن را با عدد 9 مشخص کرد با این تصور که میتواند نفرین را دور بزند. اتفاقا سمفونی نهم را تمام کرد و موفق شد به اثر دهم برسد اما هنگام نوشتن آن به ذاتالریه مبتلا شد و در ۵۱ سالگی درگذشت. این اتفاق، یکی دیگر از دلایلی بود که باعث شد مردم به نفرین افسانهای ایمان بیاورند.
نفرین سمفونی نهم ازکجا پیدایش شد؟
خب حالا نظر شما چیست؟ انگار همه شواهد این افسانه را تأیید میکنند اما اگر تمرکزمان را از روی این چند آهنگساز قرن های نوزدهم و بیستم برداریم، چطور؟ مثلا میدانیم «موتسارت» 48 و «هایدن» 101 سمفونی خلق کردند. هنرمندان زیاد دیگری در تاریخ موسیقی بودهاند که بیش از 9 سمفونی نوشتهاند. بنابراین این افسانه با همه جالب و مرموز بودنش با بررسی تعداد بیشتری از آهنگسازان خودبهخود منتفی میشود اما قضیه در آن زمان به همین سادگی نبودهاست. مردم و هنرمندان مثل ما به گوگل دسترسی نداشتند که از تعداد سمفونیهای ساختهشده سایر آهنگسازان باخبر شوند و بهراحتی آن نفرین را باور نکنند. از سوی دیگر احتمالا داستان این نفرین، ترفندی در دنیای رقابتی موسیقی آنزمان بودهاست تا به اینترتیب آهنگسازانِ باسابقه بهخاطر محافظت از جانشان تمایلی به ادامه کار نداشتهباشند و شرایط برای دیگران فراهم شود.
منابع: classicfm، musicwithvision