داستان‎های سرشار از خیال و شگفتی فقط توی فیلم‎ها و کارتون‎ها پیدا می‎شود؟ اگر آدم هوس همراهی با موجودات جادویی به سرش بزند و دلش قصه‌های هیجان‎انگیز بخواهد، فقط و فقط باید لابه‌لای شنل‎ها و چوب‎های جادو دنبالش بگردد؟ نمی‎شود رفت سراغ کتابخانه یا کتاب‎فروشی و با ادبیات کیف کرد؟ به‎نظر من که می‎شود؛ مثلا همین «شاهنامه» جناب فردوسی با آن دیوهای جورواجور خفنش، خوراک هیجان است. اصلا بیایید امروز کمی دیوشناسی بخوانیم. در شاهنامه دیوها معمولا سیاه یا تیره‌رنگ هستند با دندان‌های گرزمانند، لب‌های سیاه، چشم‌های کبود، چنگال‌های تیز و هیکل بزرگ پرمو. روزها می‎خوابند و شب‌ها می‎روند پی کار و زندگی‎شان. معمولا در چاه، غار یا زیرزمین زندگی می‌کنند و وارونه‌ کارند یعنی هر کاری را برعکس انجام می‌دهند. شما هم یاد «دیبیِ» کلاه‌قرمزی افتادید؟ دیوها می‌توانند تغییر شکل بدهند و به‌صورت انسان یا حیوان ظاهر شوند. آن‌ها جادو بلدند و به‌وسیله آن بر دشمنان‌شان غلبه می‌کنند. خب حالا برویم با دونفرشان آشنا شویم.

اکوان‎دیو

 

روزی چوپان گله اسب‎های «کیخسرو» پیش او شکایت می‎برد که مدتی‎ است سروکله گورخر ترسناکی پیدا شده که به گله حمله می‎کند و به اسب‎ها آسیب می‎رساند. گورخر و این‎کارها ؟ کیخسرو خیلی‎ زود می‎فهمد این جانور ترسناک، گورخر نیست پس رستم دستان را خبر می‎کند و کار را به او می‎سپارد. رستم سه روز تمام جست‎وجو می‎کند تا بالاخره گورخری مثل باد پیدایش می‎شود. تا رستم می‎آید به خودش بجنبد، گورخر ناپدید می‎شود و رستم می‎فهمد که او «اکوان‎دیو» است که خودش را به شکل گورخر درآورده‎. اکوان، یک‎ بار دیگر خودش را نشان می‎دهد. رستم، تیری به طرفش می‎اندازد و  بازهم دیو، ناپدید می‎شود. عجب وضعی! رستم بعد از کلی این‎طرف و آن‎طرف گشتن دنبال اکوان‎دیو، کنار چشمه‎ای خوابش می‎برد. دیو، سر می‎رسد. پهلوان را با تکه‎زمینی که روی آن خوابیده‎بود، سر دست بلند می‎کند و وقتی رستم از خواب بیدار می‎شود، از او می‎پرسد ترجیح می‎دهد به آب انداخته‎شود یا کوه. رستم که می‎داند کارهای دیو همه وارونه است، می‎گوید کوه، اما اکوان او را به دریا می‎اندازد. رستم پهلوان، خودش را از دریا نجات می‎دهد و بعدا سر فرصت حساب دیو بدطینت را می‎رسد.

 

 

 

 

 

 

 

 

منابع: مقاله بررسی سیر تحول مفهومی دیو در تاریخ اجتماعی و ادبیات شفاهی، مقاله دیوان در شاهنامه

(ما در این مطلب راجع به دیو سفید چیزی ننوشتیم تا شما بروید و قصه‎اش را پیدا کنید)