عکس از: theatlantic

 

 

 نپال، کشوری آسیایی در شمال هندوستان است که به‌دلیل سنت‌ها و قوم‌های متعددش پر از بایدونبایدهای فرهنگی است. نپالی‌ها خیلی‌راحت با شما دوست می‌شوند پس برای به‌دست آوردن دل‌شان به‌عنوان یک غیرنپالی می‌توانید برای سلام کردن به‌شیوه خودشان رفتار کنید. به این‌ترتیب که دست‌ها را به‌حالت دعا به‌هم می‌چسبانید و می‌گویید: «ناماسته» یعنی من به  اعتقادات تو احترام می گذارم  و اگر می‌خواهید نهایت احترام و ادب را در برابر سلام‌شان نشان دهید، باید بگویید: «ناماسکار». طرز گفتن «بله» و «خیر» نپالی‌ها خیلی گیج‌کننده است. برای اعلام موافقت، سر را بالا می‎برند، به یک‌طرف کج می‎کنند و بعد به جهت مخالف پایین می‌آورند. برای مخالفت هم یکی از دست‌ها را درحالی ‌که کف آن رو به مخاطب است، بالا می‎برند و کمی از مچ تکانش می‌دهند و همه این حرکات را با سرعت بالا و در یک چشم‌به هم‌زدن انجام می‌دهند. ضمنا در نپال برای نشان‌دادن چیزها و اشاره کردن، بیشتر از چانه استفاده می‌کنند تا انگشت. مردم این سرزمین آداب مهمانی جالبی هم دارند. اگر مهمان‌شان شدید بهتر است با خودتان میوه یا شیرینی ببرید و انتظار تشکر کردن هم نداشته‌باشید چون نپالی‌ها در این مورد بی‌تعارف‌اند و مراسم هدیه‌گرفتن و هدیه‌دادن را برخلاف ما ایرانی‌ها بی‌سرو صدا انجام می‌دهند. یادتان باشد که کمتر از مقداری که اشتها دارید غذا بکشید چون کشیدن دوباره غذا درحکم تعریف از غذای میزبان است.

 

چندوقت پیش چهارمین المپیاد فیلم‌سازی نوجوانان کشور، برندگان خود را در بخش‌های مختلف شناخت و مدال‌ها بین نوجوانان خلاق و مستعد این حوزه تقسیم شد. مدال نقره، سهم «ایلیا رمضانی»، نوجوان بوشهری بود؛ نوجوانی 16ساله که به گفته خودش از همان دوران کودکی و به‌واسطه فعالیت‌های پدر و مادرش وارد دنیای خاطره‌انگیز پویانمایی شده‌است، ایلیا در کارنامه هنری خود، دیپلم افتخار سازمان یونسکو را هم دارد. در «جوانه» امروز تصمیم گرفتیم با این هنرمند نوجوان گفت‌وگو کنیم.

 

 شاید این پرنده قدبلند و زیبا را این‌روزها در  اینستاگرام زیاد دیده‎باشید، شاید هم فقط عکسش را دیده و از ماجرای زندگی جالبش بی‏‌خبر باشید. اسم او «امید» است. مگر روی پرنده‎ها هم اسم می‎گذارند؟ خب این یکی با پرنده‎های دیگر فرق دارد. او یک پرنده معمولی نیست بلکه تنها بازمانده از نسل درناهای سیبری است. این درناها شامل سه گونه هستند. گونه غربی که به ایران مهاجرت می‎کردند، همگی کشته شدند و فقط امید باقی مانده‎است. گونه‏‌های دیگر این پرنده به چین و هند مهاجرت می‎کنند. قصه زندگی امید، پر از درد و رنج است و علت تمام این رنج‎ها هم انسان‎هایی هستند که به‌دنبال شکار پرنده‌‏های کمیاب و خاص‎اند. امید، جفتش «آرزو» را در یک شب سرد و توفانی با شلیک گلوله شکارچیان ایرانی ازدست داد. بعد از آن خیلی تنها شد و ناچار بود همه مسیرهای طولانی پرواز برای ییلاق و قشلاق را تنهایی بال بزند و بدون هیچ همدمی روزهایش را بگذراند. امید چند روز پیش به زیستگاه زمستانی‎اش در فریدونکنار استان مازندران برگشت و کلی از ایرانی‌‏ها را خوشحال کرد اما چه فایده که برخلاف اسمش برای زندگی و ادامه نسل ناامید است و شانس زیادی ندارد. اگر قصه او دل‌مان را غصه‎دار کرده‎است، هنوز کمی فرصت داریم تا نگذاریم این داستان برای پرنده‎های زیبا و خاص دیگر هم تکرار بشود. غاز پیشانی‌سفید کوچک، اردک بلوطی، اردک سرحنایی، عروس غاز و کلی پرنده‎های خاص دیگر هنوز در کشورمان وجود دارند و فرصت داریم مراقب‎شان باشیم و ناامیدشان نکنیم. مواظبت از پرنده‎هایی که کشور ما را برای زندگی یا مهاجرت فصلی انتخاب می‎کنند، کار سختی نیست؛ کافی است حسابی حواس‎مان را جمع کنیم که نترسانیم‎شان، به آن‎ها سنگ پرتاب نکنیم و توی محل زندگی‎شان زباله و پلاستیک نریزیم. اگر به لانه‎شان برخوردیم، به آن دست نزنیم چون ممکن است داخلش تخم یا جوجه داشته‌باشند و اگر دیدیم کسی به‌دنبال شکار پرنده‎های خاص است، با شماره 1540 تماس بگیریم و به سازمان محیط‎زیست اطلاع بدهیم. 

 

 می‌خواهم یک سوال سخت  مطرح کنم؛ «آدرس شما کجاست؟». نه، منظورم نشانی موقعیت مکانی‌تان نیست. می‌خواهم بدانم «خود»تان را کجا می‌توانم پیدا کنم؟ جایی که هستیم، لزوما با چیزی که درون‌مان می‌گذرد، همخوانی ندارد. مثل روزهایی که معلم تاریخ از فتوحات چنگیزخان مغول می‌گوید ولی شما یواشکی گوشه کتاب‌تان نقاشی می‌کشید یا در این فکر هستید که چرا والدین‌تان مدام از دوستان‌تان ایراد می‌گیرند. همه ما ویژگی‌هایی داریم که از دیگری متمایزمان می‌کند. مثلا من ترجیح می‌دهم روزهای تعطیلم را تنها بگذرانم ولی خواهرم از بودن در جمع بیشتر خوشش می‌آید. او از من اجتماعی‌تر است ولی ویژگی هیچ‌کدام‌مان به دیگری برتری ندارد. فقط ترجیحات‌مان از هم متمایز است. آگاهی از فردیت، باعث می‌شود تا دنبال تعریف کردن «خود» باشیم. برای سردرآوردن از این «خود»، باید نسبت به چیزی که درون‌مان می‌گذرد، شناخت پیدا کنیم.

    «خود» چیست؟

هر چیزی که در پاسخ به سوال «من کیستم؟» بیان می‌کنیم، در ذهن داریم یا حتی به ذهن‌مان خطور هم نمی‌کند اما در ناخودآگاه ما روی تصمیم‌ها و رفتارهای‌مان تاثیر می‌گذارد، «خود» ما را تشکیل می‌دهد. مجموع این برداشت‌ها، محرک‌ انجام بعضی کارهای‌مان است و انگیزه‌مان را برای بعضی کارهای دیگر می‌کُشد. بازخوردهای محیط در شکل‌گیری خود، نقش مهمی بازی می‌کند. ما واکنش‌های دیگران را به رفتارهای‌مان می‌بینیم و از تعامل این دو، خودمان را می‌سازیم. در این تعامل ممکن است بیش‌ازحد به تایید و تکذیب دیگران بها بدهیم یا با بالابردن مهارت‌مان در درون‌نگری، دریابیم کجا در حال صدمه زدن به خود هستیم و کجا به رشدش کمک می‌کنیم. «خود» مفهومی نیست که یک‌شبه به‌وجود بیاید و تمام شود بلکه فرایندی است که در طول عمر تکامل می‌یابد. نوجوانی، شروع دورانی است که بیشتر از گذشته درباره احساسات، افکار، نیازها و خواسته‌های‌مان فکر می‌کنیم. درواقع می‌خواهیم با جست‌وجوی خود، جایگاه‌مان را در دنیای بیرون پیدا کنیم. به همین دلیل هم باید از خواب و خیال کودکی بیرون آییم و با واقعیت‌مان آشنا شویم. این موضوع ما را آماده دنیای بزرگ سالی و مسئولیت‌هایش می‌کند.

    کجا دنبالت بگردم؟

«عنصرالمعالی» چندین قرن پیش در کتاب قابوس‌نامه، پسرش را این‎طور نصیحت کرده‌است: «و به خویشتن در غلط مشو؛ خود را جایی نِه که اگرت بجویند، همان‌جا یابند». ظاهرا اشتباه کردن درباره خود، مسئله همیشه آدمیزاد بوده ‌است. حتی آن‌قدر رایج که از چندین قرن قبل، اهل فضل درباره‌اش هشدار داده‌اند. «خود» مانند جسم‌، صورت و دست و پا ندارد تا به رسمیت شناخته شود. این ما هستیم که با رفتارها و انتخاب‌های‌مان، برایش تمثال بیرونی خلق می‌کنیم. موقعیت ما نسبت به دنیای اطراف، آدم‌ها و اشیا، آدرس‌مان است. مثلا اگر یک موسیقی‌دان گم شود، خودش را میان نت‌های موسیقی می یابد. اطرافیانش هم می‌دانند وقت خوشی و ناخوشی، باید در دنیای موسیقی دنبالش بگردند اما اگر همین موسیقی‌دان، میل به موسیقی را در خود پیدا نکند یا برای علاقه‌اش کاری انجام ندهد، نه ماوایی دارد و نه «خود» را سر جای واقعی‌اش نشانده‌است تا دیگران آن را پیدا کنند. 

حالا می‌خواهم به سوال اولم برگردم؛ «آدرس شما کجاست؟». اگر خودتان را گم کنید، کجا دنبالش می‌گردید؟ این‌جا، همان‌جایی است که دیگران هم دنبال‌تان می‌گردند؟

 

ایده و اجرا: صابری، مرادی