بدانیم
تعداد بازدید : 26
محافظت از خود دربرابر آسیبهای اجتماعی
نویسنده : مرضیه خوشنیت| کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی
این هفته به عنوان «هفته مبارزه با آسیبهای اجتماعی و اعتیاد» نامگذاری شده است. به همین مناسبت تصمیم گرفتیم در این ستون، آسیبهای اجتماعی و چگونگی پیشگیری و کنترل آنها را با هم مرور و بررسی کنیم. حالا چرا به نظرمان آمد «جوانه»، جای صحبت کردن درباره این چیزهاست؟ چون نوجوانان به طور طبیعی با نگرانیهایی روبهرو هستند؛ این نگرانیها هم میتواند مربوط به درون (شخصیت، فکرها، تغییرات ظاهری، هورمونی، بلوغ و...) باشد و هم مربوط به محیط بیرونی و اجتماعی (خانواده، دوستان، دنیای مجازی، مدرسه و...). بنابراین لازم است نوجوان ها
در برابر آسیبهای اجتماعی از خودشان مراقبت کنند اما آسیبهای اجتماعی، یعنی چه؟ به رفتارهایی میگویند که قوانین و هنجارهای اجتماعی را نقض و در نتیجه بسیاری از مردم ارتکاب آن را سرزنش میکنند مثل خشونت، اعتیاد، استفاده ناصحیح از دنیای مجازی، سرقت، دوستیهای پرخطر، خودکشی و... . حالا برویم سراغ راههایی که از این آسیبها پیشگیری میکنند.
شناخت صحیح خود| ما در دوران نوجوانی لازم است به شناخت درستی از خودمان برسیم که شامل شناخت شخصیت، افکار، رفتار و توانمندیها میشود
اما آیا دانستن نقاط قوت و ضعف، کافی است؟ معمولا خودشناسی وقتی مفید است که مثلا بتوانیم ویژگیهای منفی مثل پرخاشگری، خودمحوری، نداشتن احساس مسئولیت و... را در خودمان تشخیص بدهیم و برای اصلاح آنها از یک متخصص کمک بگیریم. همچنین از افکار و احساسات منفی مثل بیهدفی و غم زیاد آگاه باشیم و برای تغییر دادنها کمک بگیریم. در کنار اینها از توانمندیها و ویژگیهای مثبت خودمان هم غافل نباشیم؛ آنها را نادیده نگیریم و تقویتشان کنیم تا بتوانیم با اعتماد به نفس از خودمان دربرابر آسیبها محافظت کنیم.
کسب دانش و آگاهی از خطرات و آسیبها| برای رویارویی با خطرات قبل از هرچیز باید آنها را بهخوبی بشناسیم، چطوری؟ مثلا بدانیم هر کدامشان چطور ممکن است به ما آسیب برسانند. این دانش، شامل چنین مواردی میشود؛ آگاهی از آثار مخرب دوستان نالایق و ناشایست، چگونگی استفاده ایمن از دنیای مجازی
شناخت عوارض انواع اعتیاد و آثار مخرب آن در درازمدت و بسیاری اطلاعات مفید دیگر. نکته مهم این است که این اطلاعات ضروری را از افراد مطمئن که دارای تجربه و تخصص هستند، دریافت کنیم.
یادگرفتن مهارتهای لازم زندگی| سازمان بهداشت جهانی که این روزها هم اسمش را زیاد میشنویم، یک مجموعه مهارت ده گانه معرفی کردهاست، شامل: خودآگاهی، همدلی، روابط بینفردی، ارتباط موثر، مقابله با استرس، مدیریت هیجان، حل مسئله، تصمیمگیری، تفکر خلاق و تفکر نقادانه. این سازمان میگوید
هر کس برای داشتن زندگی فردی و اجتماعی موفق باید این مهارتها را کسب کند. پس یکی دیگر از راههای مفید برای محافظت از خود در برابر آسیبهای اجتماعی، این است که از سن نوجوانی مهارتهای زندگی را به کمک کتابها و افراد متخصص قابل اطمینان یاد بگیریم. این نکته را به خاطر داشته باشیم که شاید نتوانیم محیط را تغییر بدهیم ولی میتوانیم خود را توانمند کنیم تا از آسیبها در امان بمانیم.