اطلاعات عمومی
تعداد بازدید : 46
ملاقات با بینی!
نویسنده : الهه توانا | روزنامه نگار منبع: everydayhealth.com
با بینیتان چقدر آشنا هستید؟ منظورم شکل و شمایلش نیست که در بعضی صورتها تیز و کشیدهاست و در بعضیهای دیگر، گرد و قلمبه. میخواهم بدانم تا حالا سعی کردهاید سر از کارش دربیاورید؟ شاید پیش خودتان بگویید «ای بابا، یک بینی ناقابل که دیگر این حرفها را ندارد» اما اشتباه میکنید. آن دو حفره ساده، به یک سیستم عجیب و باحال راه دارند. قبول ندارید؟ اصلا خودتان بیایید با هم به ملاقات بینی برویم تا باورتان بشود.
قدرت خارقالعاده بینی
انسان میتواند یک تریلیون رایحه را تشخیص بدهد. دانشمندان گمان میکردند بینی انسان از پس تشخیص 10هزار بوی مختلف برمیآید اما این فرض، مربوط به تحقیقی در سال 1927 بود. محققان دانشگاه «راکفلر» آمریکا در سال 2014 در آزمایشی، حس بویایی افراد را با ترکیب بوهای مختلف بررسی کردند و به عدد شگفتانگیز یک تریلیون رسیدند. یافتههای این تحقیق در مجله «Science» منتشر شد.
توانایی بوییدن احساسات
بینی انسان میتواند بوی ترس و انزجار را تشخیص بدهد. این ادعای باورنکردنی سال 2012 در مجله «Psychological Science» منتشر و درباره آن توضیح داده شد که تشخیص احساسات از روی بوی عرق بدن ممکن میشود اما نه لزوما بهصورت خودآگاه. محققان از دو گروه مرد شرکتکننده در آزمایش، حین تماشای فیلمهایی که احساس ترس و انزجار را در آنها برمیانگیخت، نمونههای عرق جمعآوری کردند. بعد، دو گروه از زنان در یک آزمون تصویری شرکت کردند و درحین آن، بوی عرقهای جمعآوریشده، پخش شد. زنانی که بوی ترس را استشمام میکردند، بهطور ناخودآگاه مردمک چشمشان گشاد میشد و آنهایی که بوی انزجار به مشامشان رسید، حالتهای صورتشان نفرت را نشان میداد.
یک حس قدیمی و خاص
بویایی، قدیمیترین حس در موجودات است. حتی یک موجود تکسلولی هم راههایی برای تشخیص بوهای محیط اطرافش دارد. شاید به این دلیل که حس بویایی ارتباط نزدیک و مستقیمی با تشخیص خطر دارد؛ هم در حیوانات و هم در انسانها. جالب است بدانید که هر انسانی، بوی مخصوصبهخودش را دارد؛ مثل اثر انگشت که منحصربهفرد است. این بو را ژنهای ما میسازند.
بویایی ویژه زنها
شاید شنیدهباشید که زنان حس بویایی قویتری نسبت به مردها دارند و شاید این حرف را بهپای کلیشههای زنانه-مردانه گذاشته و تحویلش نگرفتهباشید. اما این ادعا درست است چون قسمت پیشپیشانی مغز زنان، پیشرفتهتر است. دلیلش هم احتمالا این است که زنان درارتباط با نوزاد به حس بویایی قویتری نیاز دارند تا احساسات او و خطرات پیرامونش را فورا تشخیص بدهند.
سیگنالهای بینی
گفتیم که بینی به ما در تشخیص خطر کمک میکند اما این کار را فقط ازطریق حس بویایی قوی انجام نمیدهد. یعنی چی؟ وقتی اتفاقهای ناخوشی در بدن ما درحال رخ دادن است، بینی با فرستادن سیگنالهایی سعی میکند به ما هشدار بدهد. مثلا کاهش احساس بویایی میتواند نشانی از بیماری آلزایمر و پارکینسون باشد چون کاهش توانایی در شناسایی بوها با ازبین رفتن عملکرد سلولهای مغزی درارتباط است.