پرونده
تعداد بازدید : 109
پرستاری در نقطه صفر مــرگ و زنـــدگی
گفتوگو با یکی از باسابقهترین پرستاران اتاقعمل درباره چالشهای نفس گیر این شغل، درآمدش، سختترین لحظاتش و... در روز جهانی پرسنل اتاقعمل
نویسنده : مهین رمضانی | خبرنگار
پرستاری کار سختی است به خصوص که برای سالهای طولانی بخواهید در این حوزه فعالیت کنید؛ آن هم در حساسترین مکان بیمارستان یعنی اتاق عمل، جایی که مرگ و زندگی بیمار نه تنها در دست جراح که در دستان همه کارکنان آن اتاق است. اولین اشتباه هرچند بسیار کوچک یکی از اعضای گروه اتاق عمل، چه بسا یک خانواده را از داشتن سرپرست محروم میکند و یک واکنش سریع و به موقع جانی تازه در کالبد بیرمق بیمار و خانواده وی میدمد. 14 نوامبر، روز جهانی پرسنل اتاقعمل نام گرفته است. پرستار اتاق عمل از جمله مسئولیتهای مهم و حساسی است که با وجود اهمیت زیاد کمتر به چشم میآید. به منظور آشنایی بیشتر با این رشته و افرادی که برای سالهای زیادی است در اتاق عمل پابهپای جراح انجام وظیفه میکنند با «محمدعلی رحیمیراد»، یکی از باسابقهترین پرستاران اتاق عمل گفتوگو کردهایم تا با چالشهای این رشته بیشتر آشنا شوید.
این شغل پُر است از حساسترین لحظات
قبل از هر چیز درباره تاریخچه رشتهاتاق عمل باید بدانید که در نبرد جنگ جهانی اول و دوم نیاز به تکنیسین اتاقعمل بیش از گذشته احساس شد. در این زمان از پزشکان به عنوان کمک اول جراح در اتاقعمل استفاده میشد. در کشتیهای جنگی نیروی دریایی آمریکا از پزشکیاران به عنوان دستیار جراح استفاده میشد اما کارشناسان اجازه حضور در این کشتیها به عنوان دستیار جراح را نداشتند. این چنین بود که نیاز به پیدایش حرفهای جدید به نام تکنولوژیست اتاقعمل احساس و این رشته ایجاد شد. «محمدعلی رحیمیراد»، دانش آموخته رشته پرستاری بیش از 20 سال است که به عنوان پرستار در اتاق عمل فعالیت میکند. به عقیده او کار در اتاق عمل آسان نیست و علاوه بر صبر و شکیبایی زیاد، فرد باید از توان جسمی خوبی برخوردار باشد. او در این باره میگوید: «یک پرستار اتاق عمل باید با کم خوابی کنار بیاید و تحمل سرپا ایستادن برای ساعتهای طولانی در اتاق عمل و در عین حال بر خستگی و احساساتش کنترل داشته باشد و در حساسترین لحظات که این شغل از این اوقات زیاد دارد، بتواند درستترین عملکرد را بروز دهد».
پرستارهای اتاقعمل 2 دستهاند
«پرستاران اتاقعمل وظایف متعددی دارند و به عبارتی از زمانی که بیمار را تحویل میگیرند تا زمانی که وی را به پرستار بخش ریکاوری میسپارند باید تمام کنترلها را برای بیمار انجام دهند تا حیات وی به خطر نیفتد». رحیمیراد ادامه میدهد: «پرستاران اتاقعمل به دو دسته تقسیم میشوند، پرستار اسکراب و پرستار سیار (سیرکولر). پرستارهای دسته اول، دستها را ضدعفونی و با جراح در فرایند عمل همکاری میکنند. مهمترین وظیفه پرستار اسکراب، رساندن تجهیزات استریل شده لازم در هنگام جراحی به دست پزشک جراح است. پرستارهای دسته دوم هم باید محیط و تجهیزات را برای عمل آماده کنند. آنها وظیفه آمادهکردن یک محیط امن برای بیمار و تیم جراحی را بر عهده دارند.»
وظایف پرستار اتاقعمل از قبل تا بعد از عمل
این پرستار اتاقعمل درباره یکی از اصلیترین وظایف افرادی که در این شغل مشغول کار هستند، سه نوع پایش را نام میبرد. او میگوید: «پایش بیمار قبل از عمل و تا انتهای آن، آماده کردن وی برای عمل، بررسی وضعیت بیمار از نظر مشکلات قلبی، آزمایشهای انجام شده، نوع عمل، کار کردن مناسب وسایل، چک کردن دستگاههای متصل به بیمار تا پایان عمل و تحویل بیمار به پرستار بخش ریکاوری توسط کارشناسان اتاقعمل در تمام طول عمل انجام میشود. بعد از آماده سازی محیط و شرایط، پرستار اسکراب با دست ضدعفونی شده حضور پیدا میکند و با همکاری بقیه کارکنان اتاق عمل، ارزیابی وضعیت بیمار از نظر از دست دادن مایعات، خون ریزی، جلوگیری از سوختگی با دستگاههای اتاق عمل و همکاری با جراح و کنترل بیمار روی تخت اتاقعمل و... را رصد می کند. تا پایان عمل و مشارکت در پانسمان بیمار و تحویل وی به ریکاوری، پایش وی از نظر خون ریزی، سطح هوشیاری و اتصالات و کمک به انتقال از تخت اتاق به برانکارد، بهطور کامل توسط یا زیر نظر پرستار اتاق عمل انجام میشود.»
سختی کار
هم جسمی و هم روحی
او درباره سختیهای این شغل میگوید: «ایستادن طولانی مدت، کمردرد، واریس به دلیل جابهجایی وسایل سنگین، در معرض اشعهها بودن، کمبود نیرو در بیمارستانها، شیفتهای سنگین ، ناراحت شدن به خاطر فوت بیماران و نداشتن وقت کافی برای رسیدگی به خانواده از جمله مشکلات ماست و این روزها هم مشکلات بیماری کرونا به سختی کار ما افزوده است و کافی نبودن دریافتیها نسبت به فشار و حجم کار، خستگی ما را مضاعف میکند. همان طور که متوجه شدید، سختیهای این کار هم جسمی است و هم روحی».
شیرین ترین خاطره ام...
او درباره یکی از خاطرات شیریناش از این شغل میگوید: «با همه این سختیهایی که گفتم، من به کاری که دارم افتخار میکنم. یکی از خاطراتی که همیشه در ذهنم مانده، این است که یکی از هموطنان عزیز از طبقه سوم آپارتمان سقوط کرده بود و زمانی که وی را به اتاق عمل منتقل کردند، خون ریزی شدید داشت و سطح هوشیاری بسیار پایین. وضعیت عمومی او به حدی بد بود که پزشکان و تیم اتاقعمل امیدی به زنده ماندنش نداشتند اما با این حال باید تمام تلاش خود را انجام میدادیم، بعد از عمل هم با توجه به صدمات شدید مغزی باز امید زیادی وجود نداشت و پزشکان معتقد بودند اگر او زنده هم بماند، نمیتواند کارهای شخصی خودش را انجام دهد. در کمال ناباوری و به لطف خدا، تلاش همکارانم و دعای خانوادهاش بیمار بعد از مدتی از کما بیرون آمد و بعد از یک ماه مرخص شد و با پای خودش از بیمارستان بیرون رفت. مدتی بعد هم برای قدردانی از کادر درمان با خانوادهاش به بیمارستان مراجعه کرد و همه ما بسیارخوشحال شدیم».
یک مسئول، اتاقعمل را به خاطر نوهاش به هم ریخت
او درباره اینکه آیا بین بیماران فرق میگذارند یا نه، گفت: «به هیچوجه. همه هموطنانمان از نظر ما، مثل اعضای خانواده خودمان هستند. اما مسئولان گاهی رفتارهای درستی ندارند. مثلا نوه یکی از مسئولان دستش شکسته بود و او را با استرس فراوان به بیمارستان آورده بودند؛ با اینکه ورود به اتاقعمل ممنوع است، آمد داخل و کل اتاق را به هم ریخت. در همان حال، ما داشتیم شرایط را برای جراحی وی آماده میکردیم اما پدربزرگ اجازه درمان فرزندش را نداد و با یک آتلبندی دست؛ نوهاش را برای درمان به تهران منتقل کرد.»
حقوق پرستاران اتاقعمل، 8 تا 10 میلیون است
رحیمیراد درباره درآمد افراد شاغل به عنوان پرستار اتاقعمل میگوید: «شاید بتوان گفت پراسترسترین کار درمانی بر عهده همکاران اتاقعمل و پرستاران است اما درآمدمان راضیکننده نیست و با وجود فشار کاری باید تمام وقت کار کنیم تا درآمد مناسبتری داشته باشیم. حقوق افراد شاغل در این حرفه بین 8 تا 10 میلیون تومان بنا به اضافه کاری که دارند، متغیر است. متاسفانه مشکلات در محیط کار بیشتر شده و امید است به زودی با مسئولان ملاقات کنیم و از نزدیک مشکلاتمان را بگوییم تا برطرف شود.»
کرونا باعث شد تا اقوام از ما دورتر شوند
«کرونا از نظر روحی و روانی تاثیر زیادی روی همه مردم گذاشته است و ما هم از این قاعده مستثنا نیستیم چراکه در محیط کار با این بیماران در ارتباطیم و از این که مبادا کرونا را به خانواده منتقل کنیم، نگرانیمان مضاعف میشود وچه بسا همین موضوع باعث شده از خانواده و اقوام فاصله بیشتری بگیریم و آن ها هم از ما دورتر شوند». او درباره اینکه آیا به جوانان در آستانه انتخاب رشته، پیشنهاد میکند که وارد این حرفه شوند، می گوید: «سختترین لحظه کار ما زمانی است که بیمار دچار مشکل میشود و با همه تلاش او را از دست میدهیم. در رشته پرستاری اتاقعمل باید دانستههایمان به روز باشد و با جدیدترین متدهای جراحی، تجهیزات و... آشنا باشیم. بنابراین به جوانانی که قرار است در این زمینه فعالیت کنند، پیشنهاد میکنم اگر به این رشته علاقه دارند و میخواهند وارد رشته پرستاری اتاق عمل بشوند، قبل از آن با شرایط سخت کار آشنا شوند و با آگاهی شغلشان را انتخاب کنند.»
اگر همراهیهای خانوادهام نبود، شغلم را عوض میکردم
او درباره این که چطور این فشار کاری را تحمل کرده هم میگوید: «در طول سالها فعالیت من در اتاقعمل، لحظات تلخ و شیرین زیادی پیش آمده است. مطمئنم که در سالهای آینده وقتی به این روزها فکر میکنم، مریضهای زیادی را به خاطر خواهم آورد که به دلیل عملکرد و تلاش ناچیز من و لطف خداوند بزرگ، دردی از آنها کم شده است. در این میان خانواده همیشه برای من تکیهگاه محکمی بوده و در تمام شرایط از من حمایت و همچنین آرامش خاطر و استراحت من را برای عملکرد بهترم در محیط بیمارستان فراهم کرده است. روزهایی بوده که به علت فشار کار زیاد و شیفتهای طولانی، احساس خستگی زیادی می کردم و مطمئن میشدم که
نمی توانم تا سالهای آینده به این کار ادامه بدهم اما همراهی خانوادهام باعث شده تا در این شغل برای خدمت به هموطنانم بمانم».