چرا بعضی روزها بدون هیچ علتی حال‌مان خوب نیست و مضطربیم؟ به احتمال زیاد، برای شما هم این تجربه پیش آمده که بدون افتادن هیچ اتفاق خاصی، شنیدن خبر یا تماشای ماجرایی، یکهو به قول معروف، دل شوره می‌گیرید و نگران می‌شوید. بعد هم احساس می‌کنید که حال‌تان بد شده و آرزو می‌کنید که آن روز هرچه زودتر تمام شود. یکی از مباحث جدید و جذابی که در علم روان شناسی روز جهان مطرح شده، تروماها و آسیب‌های بین نسلی است، یعنی تاثیر آسیب‌های گذشتگان مان، بر اخلاق و روان ما . ماجرا چیست و این تروماها چطور بر  روان ما تاثیر منفی می‌گذارند؟

  تروما یعنی چه؟
ضربه روانی، ضربه روحی یا ترومای روان‌شناختی به تأثیرات و پاسخ احساسی پس از یک رویداد وحشت‌انگیز مثل تصادف، بیماری، تجاوز، بلاهای طبیعی و ... بر روان انسان گفته می‌شود. واکنش‌های اولیه به ضربه روانی معمولاً به صورت شوک روانی و انکار هستند. آیا تا به حال نام ترومای بین نسلی را شنیده‌اید؟ تروماهای بین نسلی یک موضوع مهم و جدید در روان شناسی هستند که مطالعات اخیر نشان می‌دهند که آسیب‌های روانی و اخلاقی ما ممکن است به دلیل تجربه تروماهای نسل‌های گذشته باشد. پیامدهای ترومای بین نسلی به ندرت مورد بحث قرار گرفته، مگر این که یک درمانگر یا دیگر متخصصان سلامت‌روان به آن اشاره کنند.

  تجربیاتی که باعث تغییر در ژنتیک می‌شود
از جمله تروماهای بین نسلی می‌توان به تجربه نژادپرستی، تبعیض، خشکسالی، بیماری، جنگ و جدایی والدین، مشاهده یک اتفاق بسیار تلخ و ... اشاره کرد. این تجربیات ممکن است باعث تغییر در ژنتیک و سیستم عصبی ما شوند و باعث شوند تا به راحتی با عواقب روانی و اخلاقی متفاوتی روبه‌رو شویم. تحقیقات جدید درباره تروماهای بین نسلی که سروصدای زیادی در بین استادان روان شناسی به پا کرده، نشان می‌دهد تجربیات نسل‌های گذشته ممکن است بر سیستم عصبی و ژنتیک ما تاثیر بگذارند و به عنوان یک عامل موثر در تعیین رفتارهای روانی و اخلاقی ما عمل کنند.

   مضطرب‌شدن به‌علت تجربیات نسل‌های گذشته‌تان
شما ممکن است بعضی روزهای سال بدون هیچ علتی دچار اضطراب و افسردگی باشید و این موضوع گاهی می‌تواند ریشه در تجربیات گذشته داشته باشد که حتی در آن حضور نداشته‌اید. شاید شما در دوران رشد مورد آزار قرار نگرفته‌اید، اما والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ‌تان مورد آزار کلامی، رفتاری یا حتی جنسی قرار گرفته‌باشند. شاید شما با تبعیض مواجه نشدید یا در زمان قحطی زندگی نکردید، اما پدربزرگ و مادربزرگ و نسل های قبل‌تر شما این کار را کردند. همه این‌ها می‌تواند دلیلی باشد برای احساس اضطراب و افسردگی در شما. دلیلی که تا چند سال قبل، فقط یک گمان بود اما حالا تا حد زیادی به اثبات رسیده و البته تحقیقات درباره آن هنوز ادامه دارد.

   نتایج 2 تحقیق مهم در این باره
در دهه 1990، محققان برای اولین بار شروع به بررسی سازوکار‌های بیولوژیکی ترومای بین نسلی از طریق اپی ژنتیک کردند. اپی ژنتیک به معنای مطالعه عوامل خارجی یا محیطی است که باعث روشن یا خاموش شدن ژن‌ها می‌شود. به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، این مطالعه درباره این بود که چگونه رفتارها و محیط شما می‌تواند باعث ایجاد تغییراتی شود که بر نحوه عملکرد ژن‌های شما تأثیر می‌گذارد. در سال 2022 هم یک پژوهش معتبر توسط دانشگاه پرینستون آمریکا، شواهدی را بررسی کرد که نشان می‌دهد کودکان ممکن است تحت تأثیر آسیب‌های روحی والدین قرار بگیرند که قبل از تولد و حتی قبل از لقاح آن‌ها رخ داده است.

   ترومای بین‌نسلی چه کسانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
هر کسی می‌تواند آسیب ترومای بین نسلی را تجربه کند و درگیر آن شود و برخی ممکن است استدلال کنند که همه تا حدی این پدیده را تجربه می‌کنند اما افراد به دلایلی مانند نژاد، طبقه اجتماعی، وضعیت اقتصادی، زندگی در مناطقی با شرایط سخت، ممکن است تجربه‌های واضح‌تری از آسیب‌های بین نسلی داشته باشند. همچنین، کسانی که فرزندان افرادی هستند که در شرایط قحطی، خشکسالی، بیماری‌های همه گیر، جنگ و دردسرهای ناشی از آن زندگی کرده‌اند، احتمالاً بیشتر با آسیب‌های بین نسلی مواجه می‌شوند.
 

خانمم از صبح ساعت 7 می‌رود یک شرکت صنایع‌غذایی و از ساعت 4 بعد ازظهر هم در یک آموزشگاه، مشغول تدریس است. می‌گوید الان که جوان هستم، می‌خواهم تا می‌توانم کار کنم اما دیگر نه وقتی برای من دارد و نه حتی خودش. همه زندگی‌اش شده کارش. به او می‌گویم که حداقل بعدازظهرها سر کار نرو، می‌گوید تو از همان اول هم با کار کردن من مشکل داشتی! در صورتی که نه قبلا و نه الان هیچ مشکلی نداشتم و ندارم. چه کنم؟ ادامه زندگی با این شرایط برایم سخت است.

مخاطب گرامی، برخی از افراد متاسفانه نمی‌توانند بین جوانب مختلف زندگی‌شان تعادل معقولی ایجاد کنند. یعنی بیش از حد به یک جنبه از زندگی‌شان متمرکز می‌شوند بعضی بر کار، بعضی دیگر بر دوستان یا ... به هر حال وابستگی افراطی به هرکدام از این‌ها منطقی نیست و تبعات منفی آن زیاد است چراکه دیگر جنبه‌ها و ابعاد زندگی کم رنگ‌تر خواهد شد و اما چند توصیه به شما دارم.
  شاید معتاد به کار باشد
در پیام خود به این موضوع اشاره داشتید که همسر شما از صبح زود در گیر کار است و دو شغل هم انتخاب کرده. بهتر بود درباره شرایط اقتصادی خانوادگی خودتان بیشتر می‌گفتید و این‌که برنامه‌های آینده اقتصادی همسرتان چیست؟ یک احتمال هم هست که اعتیاد به کار داشته باشد. برای این‌که بسنجیم آیا فردی اعتیاد به کار دارد یا نه ، باید ببینیم این ویژگی‌ها در او دیده می‌شود: هیچ تفریح و سرگرمی خاصی در زندگی‌اش ندارد؛ وقتی به محل کار نمی‌رود و در خانه است بی‌حوصله است؛ اصلا به سفر نمی‌رود؛ از برنامه‌های تفریحی و پیشنهادی همسرش طفره می‌رود؛ اولین نفری است که سر کار حاضر می شود و آخرین نفری است که بر می‌گردد؛ در محل کار خوش اخلاق است و در ارتباط با همسر و نزدیکان عصبانی و بی‌حوصله. در صورت مشاهده این ویژگی‌ها باید همراه با همسرتان به یک مشاور مراجعه کنید.
  محترمانه احساسات تان را بیان کنید
با او صحبت کنید و محترمانه احساسات تان را بیان کنید. مثلا بگویید: «عزیزم می‌دانم کارت را خیلی زیاد دوست داری اما من هم دوست دارم تو بیشتر کنارم باشی و ساعت های
 کاری خودت رو جوری تنظیم کنی که زیاد تر تو رو ببینم.» اما دایم غر نزنید. غر زدن هیچ فایده‌ای ندارد و باعث می‌شود همسرتان کم‌کم از حرف‌های شما خسته شود و از شما بیشتر فاصله بگیرد و رابطه‌تان خراب شود.
  برنامه روزانه را با هم تنظیم کنید
مثلا از همسرتان بخواهید هر صبح که بیدار می‌شود با هم صبحانه بخورید یا راس یک زمان مشخص با هم شام بخورید. همچنین برای روزهای تعطیل با هم برنامه بیرون رفتن دو نفره بگذارید. از تقویت‌کننده‌های مثبت استفاده کنید. مثلا اگر یک روز زودتر دست از کار کشید، کنارش بنشینید و حرف‌های دلنشین و جذاب داشته باشید یا هر رفتاری که او دوست دارد. این رفتار اگر چند بار تکرار شود ذهن به مرور یاد می‌گیرد که اگر بیشتر در خانه باشد، آرامش بیشتری در انتظارش است.

 

راه ارتباطی با زندگی سلام    
    پیامک 2000999  و تلگرام 09354394576

* به به. چه پرونده باحالی در زندگی‌سلام درباره چای کار کردین. دیدن چای هم حس و حال خوبی به آدم می ده، چه برسه به نوشیدنش.
* خانواده‌های اجاره‌ای که در صفحه خانواده ‌و‌مشاوره درباره‌اش نوشتین، چقدر تلخ و ناراحت‌کننده بود. افراد مجرد بعد از خوندن این مطلب، شاید به خودشون بیان، به خصوص دهه شصتی‌های مجرد.
* رئیس سازمان چای کشور در روز 12 تا چای می‌خوره! بهتره با یک پزشک در این باره صحبت کنه چون سلامتیش در خطره.
* گرفتن عکس لیوان چای در کتاب، فقط یک جور ژست روشنفکریه و من خیلی از این جور عکس‌ها بدم میاد.
* صفحه اول زندگی سلام درباره چای نوشتین و صفحه دوم درباره قهوه. امروز کل زندگی‌سلام رو تبدیل کردین به قهوه‌خانه. صفحه سوم هم اگر درباره قلیون می‌زدین، عالی بود. خخخ.
* هر عضو خانواده های  اجاره‌ای ساعتی 18 میلیون تومنه؟ مگر درآمد ژاپنی‌ها چقدره که می‌تونن همچین رقمی رو برای این کار پرداخت کنن.
* من نمی‌فهمم چرا در زندگی‌سلام از اسطوره فوتبال ایران یعنی مرحوم ناصر حجازی چیزی نمی‌نویسید؟ مردی که محبوب آبی‌ها و قرمزها بود.
 

نتیجه گزارشی در سال 2022 که توسط یک دانشگاه سوئدی انجام شده، اشاره می‌کند که حدود یک چهارم بزرگ سالان بالای ۶۵ سال از نظر اجتماعی منزوی هستند. اگر سالمندان برای مدیریت این اتفاق، برنامه‌ریزی درستی نداشته باشند، با دردسرهای زیادی در زندگی‌شان مواجه خواهند شد. بنابراین در ادامه 4 توصیه به سالمندان برای هوشیاری و افزایش کیفیت زندگی‌شان خواهیم داشت.

 حرکت را متوقف نکنید
یکی از راه‌های ضروری برای حفظ بهترین عملکرد مغزتان با افزایش سن این است که تحرک لازم را داشته باشید براساس نتیجه مطالعه‌ای تازه، فارغ از سن‌تان باید ورزش را در اولویت قرار دهید چه ورزش کردن در باشگاه باشد چه پیاده‌روی یا شنا یا هر فعالیتی که انتخاب می‌کنید می‌تواند به هوشیاری و شناخت بهتر ذهنی شما کمک کند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا توصیه می‌کند حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت با شدت متوسط یا ۷۵ دقیقه فعالیت شدید در هفته تمرین ورزشی داشته باشید. براساس نتیجه مطالعه سلامت و بازنشستگی، ۲۲ دقیقه پیاده روی بیشتر در روز می‌تواند از ابتلای شما به زوال شناختی جلوگیری کند.
 امور مالی خود را کنترل کنید
نه تنها کاهش استرس مهم است بلکه از ایجاد عوامل استرس‌زای جدید برای خود هم در این سن و سال باید اجتناب ورزید. به بودجه بازنشستگی که تعیین کرده‌اید، پایبند باشید و فشار مالی زیادی بر خود نیاورید. همان‌طور که در گزارش استرس در آمریکا از سوی انجمن روان شناسی آمریکا مستند شده با توجه به این که ۷۲ درصد از آمریکایی‌ها درباره پول استرس دارند بهتر است امور مالی خود را کنترل کنید.
 رابطه زناشویی را فراموش نکنید
 علاوه بر تحرک بدنی، رابطه زناشویی را هم فراموش نکنید زیرا ترشح دوپامین را افزایش می‌دهد یک انتقال‌دهنده عصبی که بر حافظه تاثیر می‌گذارد و کورتیزول هورمونی را که هنگام استرس ترشح می‌شود ،کاهش می‌دهد. پژوهشگران در سال ۲۰۱۷ میلادی دریافتند که رابطه مثبتی بین فعالیت زناشویی و کارکرد مغز وجود دارد. نتایج شرکت‌کنندگان در تحقیق نشان داد که فعالیت زناشویی هفتگی با بهبود عملکرد مغز در بزرگ سالان ۵۰ تا ۸۳ ساله مرتبط است.
 برای علایق‌تان وقت بگذارید
برخی افراد هنگام بازنشستگی احساس می‌کنند که دیگر مفید نیستند و بسیار کُند و فراموشکار شده اند. پژوهشگران این عامل بازنشستگی را «سندروم فرسوده‌شدن» می‌نامند. مشغول ماندن با کار معنی دار(از جمله کار داوطلبانه) و فعالیت‌های مورد علاقه، مغز را فعال نگه می‌دارد. دلیلی وجود ندارد که شما مجبور باشید بازنشسته باقی بمانید. اگر از کار خود لذت می‌برید مکانی را پیدا کنید که در هر سنی از مشارکت‌تان قدردانی به عمل آید. می‌توانید یک شغل پاره وقت را در نظر بگیرید یا انجام هر فعالیت مورد علاقه دیگر.
برای نوشتن این مطلب از «فرارو» کمک گرفته شده‌است