تاریخچه پرتاب دیسک به یک رویداد در بازی‌های المپیک اصلی یونان باستان بازمی‌گردد. البته بعدها و با گذشت زمان رشته پرتاب دیسک هم به فراموشی سپرده شد تا این‎که در سال ۱۸۷۰ میلادی توسط معلم ژیمناستیکی در آلمان به نام کریستین گئورگ کولراوش و شاگردانش رشته ورزشی پرتاب دیسک دوباره احیا شد. مسابقات سازمان‌یافته مردان در اواخر قرن نوزدهم ازسرگرفته شد و از زمان اولین رقابت مدرن، بازی‌های المپیک تابستانی ۱۸۹۶، بخشی از بازی‌های المپیک تابستانی مدرن بوده است و امروزه بخشی اصلی از مسابقات مدرن دوومیدانی در همه سطوح است و جایگاه ویژه‌ای را دربازی‌های المپیک حفظ کرده است. به‌تازگی و در فینال رقابت‌های پرتاب دیسک بازی‌های آسیایی هانگژو، 2 نماینده کشورمان شگفتی‌ساز شدند و 2 مدال خوشرنگ طلا و نقره را کسب کردند. بعد از این مسابقات، حدادی با ۴ مدال طلا و یک مدال نقره بازی‌های آسیایی از دنیای قهرمانی خداحافظی کرد و در کنار محمد نصیری به پرافتخارترین ورزشکار ایران در بازی‌های آسیایی تبدیل شد. در پرونده امروز زندگی‌سلام، با این رشته ورزشی و پرتاب چکش بیشتر آشنا خواهیم شد و در گفت‌و‌گو با مسئول کمیته نوجوانان‌و‌جوانان فدراسیون دوومیدانی از پیش‌نیازهای جسمی و روانی ورود به این رشته خواهیم گفت.

وسایل پرتاب دیسک و قوانین این رشته
پرتاب دیسک یکی از رشته‌های پرتابیِ دو و میدانی است که در آن پرتاب‌کنندگان باید وسیله‌ای به نام دیسک را به بیشترین مسافت نسبت به رقبای خود پرتاب کنند. از وسایل این رشته ورزشی، قوانین و آداب آن در ادامه خواهیم گفت.
وزن و نحوه پرتاب دیسک
بدنه دیسک باید جامد یا توخالی باشد و از جنس چوب یا ماده مناسب دیگری با لبه‌ای از فلز و به شکل دایره کامل و قرص‌مانند(به شکل عدس) ساخته شود. لبه دیسک باید کاملاً گرد و شعاع آن ۶ میلی‌متر باشد. ضخامت دیسک در قسمت وسط بیشتر است و باید در حدود ۴۴ تا ۴۶ میلی‌متر باشد. وزن دیسک برای مردان ۲ کیلوگرم و قطر آن حداکثر ۲۲۱ و حداقل ۲۱۹ میلی‌متر و برای زنان یک کیلوگرم و قطر آن حداکثر ۱۸۲ و حداقل ۱۸۰ میلی‌متر است. دیسک‌ها باید طوری ساخته شوند که همواره دارای حالت تعادل باشند و دو طرف آن‎ها متقارن باشد. پرتاب دیسک باید از داخل قفس مخصوص که دهانه آن با زاویه ۴۰ درجه باز شده است صورت پذیرد.
منطقه پرتاب
این منطقه از دایره‌ای به قطر ۲٫۵ متر که داخل یک قفس ساخته شده و تنها با حلقه‌ای از آهن که معمولاً با رنگ سفید رنگ‌آمیزی شده و به شکل دایره درآمده است تشکیل می‌شود. کف دایره باید از جنس سختی مانند سیمان یا آسفالت باشد و نباید خیلی صاف باشد به‌طوری‌که پرتاب‌کننده روی آن سُر بخورد. کفِ کاملاً مسطحِ دایره باید  حدود ۱۴ تا ۲۶ میلی‌متر پایین‌تر از لبه بالاییِ حلقه آهنی باشد.
منطقه فرود
منطقه فرود، محدوده‌ای با قِطاعِ ۴۰ درجه است که با دو خط یا نوار ۵ سانتی‌متری مشخص می‌شود. این محل باید خاک نرم یا چمن باشد تا از شکسته‌شدن دیسک‌های پرتاب‌شده جلوگیری کند. برای تعیین قطاع ناحیه فرود(۴۰ درجه)، از مرکز دایره ضلعی به طول ۲۰ متر به‌عنوان یک طرف قطاع ترسیم کنید، سپس ضلع دوم قطاع را طوری ترسیم کنید که فاصله دو ضلع به طول ۲۰ متر از مرکز دایره، ۱۳٫۶۸ متر شود و سپس این دو خط را امتداد دهید تا قطاع کامل یا ناحیه فرود پرتاب دیسک به دست آید.
اصلی‌ترین قوانین مسابقات پرتاب دیسک
* ترتیب پرتاب شرکت‌کنندگان با قرعه‌کشی انجام می‌شود.
* اگر تعداد شرکت‌کنندگان بیش از ۸ نفر باشد، هر نفر سه بار دیسک را پرتاب می‌کند و ۸ نفر اول از لحاظ رکورد، سه پرتاب دیگر انجام می‌دهند. اما اگر تعداد شرکت‌کننده‌ها ۸ نفر یا کمتر باشد هر شرکت‌کننده ۶ پرتاب انجام می‌دهد و بهترین پرتاب، ملاک رده‌بندی خواهد بود.
* هر شرکت‌کننده برای پرتاب خود یک دقیقه زمان دارد و در صورت گذشت زمان و عدم پرتاب، نوبت پرتاب او از بین می‌رود.
* هنگام پرتاب، پاى پرتاب‌کننده یا هیچ بخش از بدن او نباید با لبه بالایى حلقه دایره یا زمین اطراف آن تماس پیدا کند.
* پرتاب‌کننده باید تا فرود کامل دیسک درون دایره باقی بماند و با اجازه سرداور از منطقه پرتاب دیسک خارج شود.
* استفاده از دستکش یا نوار پیچ‌کردن انگشتان  یا پاشیدن هر نوع ماده بر کف دایره یا کفش‌ها مجاز نیست ولى استفاده از کمربند براى محافظت از ستون فقرات اشکالى ندارد.
 

زیرشاخه‌های دوومیدانی پای ثابتِ المپیک‌ها
دو و میدانی از آن رشته‌های تاریخی المپیک‌هاست. این ورزش، مادر ورزش‌ها شناخته‌می‌شود و هم‎اکنون به مجموعه‌ای از ورزش‌هایی گفته می‌شود که شامل انواع دو، پرش، پرتاب، پیاده‌روی و رشته‌های ترکیبی است. برای آشنایی با تاریخچه دو و میدانی بد نیست بدانید وقتی یونانیان باستان در سال 766 پیش از میلاد، بازی‌های المپیک را کلید زدند، تنها رشته ورزشی که در دوره‌های اولیه آن مسابقات برگزارشد، مسابقه دو سرعت معروف به «استادیون» بود. برای این مسابقه، ورزشکاران باید حدود 200متر طول ورزشگاه را می‌دویدند. در دوره‌های بعدی کم‌کم‌ پای رشته‌های دیگری از جمله پرتاب‌ها و پرش‌ها هم به مسابقات المپیک باز‌ شد و رشته مسابقات پنج‌گانه شامل دو استادیون، پرش طول، پرتاب دیسک، پرتاب نیزه و کشتی به مهم‌ترین رشته مسابقات تبدیل‌شد. البته سنگ‌نگاره‌هایی روی مقبره‌های مصری وجوددارد که نشان‌می‌دهد مسابقات دو و پرش ارتفاع در زمان مصر باستان هم رواج‌ داشته‌است. دلیلش هم می‌تواند این باشد که بیشتر زیرشاخه‌های دو و میدانی ورزش‌های انفرادی هستند، نیازی به تجهیزات عجیب‌و‌غریب و پیچیده ندارند، یک رشته در دسترس است و توان و تمرین فرد تکلیف برنده را مشخص‌می‌کند. هم‎اکنون زیرشاخه‌های رشته دو ومیدانی تنوع زیادی دارند اما چیزی که باعث‌شده دو و میدانی مادر همه ورزش‌ها باشد، این است که دویدن می‌تواند روی تقویت عضلات و گردش خون، کنترل احساسات و تمرکز انسان تاثیر بگذارد، سرعت و استقامت او را بالا ببرد و در چه ورزشی این موارد به کار می‌آید؟ معلوم است که همه ورزش‌ها.
 

پرتاب چکش؛ به صرف آدرنالین و خطر!
پرتاب چکش، در کنار رشته‌های پرتاب وزنه، نیزه و دیسک، 4ماده پرتابی دو و میدانی هستند. سابقه برگزاری پرتاب چکش به یکی از قدیمی‌ترین مسابقه‌ها یعنی دوره دوم المپیک پاریس 1900میلادی برمی‌گردد؛ چیزی در حدود 33سال پیش. ورزشکاران بلوک شرق اروپا تا سالیان سال از رکوردداران این مسابقات بودند. «یوری سدیخ» ورزشکاری از اهالی شوروی سابق یکی از آن‌هاست و هنوز کسی نتوانسته به رکورد 86.74متری او نزدیک‌ شود. در گذشته‌های دور شکل برگزاری این مسابقه‌ها شامل پرتاب یک توپ چدنی متصل به یک دسته چوبی بود که اسم پرتاب چکش به همان مسابقه‌ها برمی‌گردد. این مسابقات 136سال پیش استانداردسازی شد و شکل امروزی‌تری به خود گرفت. اما امروزه واژه «چکش» در این مسابقات یک توپ فلزی متصل به سیم فولادی است که در انتهای آن یک دسته محکم برای نگه‌داشتن وجوددارد. وزن این ابزار برای آقایان 16 پوند معادل 7.26 کیلوگرم و برای خانم‌ها 4 کیلوگرم است. در مسابقات پرتاب‌کننده چکش باید در درون دایره مشخص‌شده بایستد و با چندبار چرخیدن پرتاب خود را انجام‌دهد. در این هنگام، اگر چکش در هوا بشکند یا دستگیره و دسته چکش از آن جدا شود، پرتاب اشتباه نیست و تکرار می‌شود. با این که در این ورزش منطقه خطر مشخص می‌شود  اما ورزشکاران، مربیان و تماشاگران این مسابقات همیشه در معرض خطر هستند. ممکن ‌است خطایی اتفاق بیفتد، چکش‌های فولادی با سرعت زیاد در هوا پرتاب‌شود و روی آن‌ها فرود بیاید. شبیه آن‌چه در المپیک هانگژو چین اتفاق‌ افتاد و باعث شکستن پای مسئول فنی مسابقات شد. در سال 2000میلادی اتفاق بدتری افتاد و خطا در پرتاب چکش باعث مرگ 4نفر شد.
 

قد بلند، قدرت عضلانی و علاقه
مسئول کمیته نوجوانان‌و‌جوانان فدراسیون دوومیدانی از سطح بالای بازی‌های آسیایی 2022، رموز موفقیت «احسان حدادی» و پیش‌نیازهای ورود به این رشته ورزشی می‌گوید
مجید حسین‌زاده |   روزنامه‌نگار
 اگر شما هم به فعالیت در این رشته ورزشی علاقه‌مند شدید، باید درباره پیش‌نیازهای ورود به آن اطلاعات کافی کسب کنید. «قاسمعلی فیروزی»، کارشناس و مربی باتجربه دوومیدانی ایران و مسئول کمیته نوجوانان‌و‌جوانان فدراسیون دوومیدانی، به سوالات ما در همین باره پاسخ می‌دهد که در ادامه خواهید خواند.
«رسولی» از 5 سال پیش رکوردشکنی‌هایش را شروع کرد
مسئول برگزاری مسابقات دوومیدانی در کشور درباره اهمیت دو مدال طلا و نقره کسب شده در پرتاب‌دیسک می‌گوید: «علاوه بر هر دو مدال که بسیار ارزشمند بود، 2 ورزشکار کشورمان نتایج بسیار خوبی هم کسب کردند. احسان حدادی در 2 یا 3 سال اخیر، چنین رکوردی را به دست نیاورده بود و آقای رسولی هم فقط یک‎بار در تهران بیش از 62 متر را پرتاب کرده بود و در هیچ مسابقه بین‌المللی نتوانسته بود بیش از 59 متر پرتاب کند. در ضمن، ورزشکاران این رشته به دلیل تمرینات بسیار سخت و پرفشاری که دارند، معمولا آسیب‌دیده هستند. شما در همین دوره از مسابقات هم دیدید که رسولی، از یک مصدومیت هم رنج می‌برد اما تمام توانش را گذاشت و پرتاب‌های درخشانی هم داشت. رسولی، 5 سال قبل یعنی سال 2017 با من در مسابقات جوانان آسیا در ژاپن حضور داشت و رکورد آن مسابقات را شکست و مدال طلا گرفت. 2 یا 3 سالی از مربی‌اش جدا شد و حالا دوباره در مسیر موفقیت است».
«حدادی» از خوشی‌هایش گذشت تا پرافتخارترین شد
«احسان حدادی» با کسب 4 طلا و یک نقره، نام خود را به عنوان پرافتخارترین ورزشکار ایران در تاریخ بازی‌های آسیایی ثبت کرد. « فیروزی» درباره عوامل موفقیت حدادی که توانست سال‌ها ادامه‌دار باشد، می‌گوید: «همین کلمه «ادامه‌دار» بودن که خود شما گفتید، مهم‌ترین رمز موفقیت حدادی بود. استمرار در تمرینات، داشتن پشتکار، راضی نبودن به موفقیت‌های کوچک  و ... باعث موفقیت او شد. این را هم اضافه کنم که حدادی از بسیاری از خوشی‌های زندگی‌اش گذشت تا امروز در این جایگاه باشد و به این خوشی‌ها برسد».
قد بلند و قدرت عضلانی لازمه موفقیت در این رشته است
از او می‌پرسم که افراد با چه ویژگی‌های جسمی می‌توانند به سراغ این رشته بیایند و در آن موفق شوند که می‌گوید: «برای موفقیت در رشته‌ای مانند پرتاب دیسک، فرد باید حداقل از نظر فیزیک ظاهری و بدنی، قد بلند و قدرت عضلانی زیاد داشته باشد. درباره وزن مناسب هم مثل کشتی و وزنه‌برداری نیست که حتماً ورزشکاران باید دارای وزن مشخصی باشند. همچنین مثل ژیمناستیک و شیرجه و ... هم نیست که ورزشکاران برای داشتن انعطاف کافی باید وزن کمی داشته باشند. در این رشته اولین و مهم‌ترین ویژگی این است که ورزشکار باید بالاتنه قوی و دستان نیرومندی داشته باشد. علاوه‌برآن اگر ورزشکار سرعت یا چابکی بالایی داشته باشد، می‌تواند هنگام چرخش برای پرتاب به‌سرعت بالاتری دست پیدا کند که موجب افزایش برد پرتاب وی می‌شود».
تمرکز بالا و مدیریت استرس هم لازم است
او درباره ویژگی‌های روانی لازم برای موفقیت در این رشته می‌گوید: «از لحاظ روانی هم باید قدرت مدیریت هیجانات، تمرکز بالا، مدیریت استرس و ... را داشته باشد. نکته مهم بعدی این است که علاقه‌مند به این رشته باشد. در رشته‌های دوومیدانی اگر علاقه نداشته باشید، توان ادامه دادن و پشتکار ندارید و همین باعث می‌شود که خیلی زود از آن دلزده شوید. همچنین تمام ورزشکاران به‌خصوص در ورزش قهرمانی باید روحیه بالایی برای باور به پیروزی و پذیرش شکست داشته باشند».
مربی متخصص از نان شب واجب‌تر است
از او می‌پرسم که اگر نوجوان یا جوان، پیش‌نیازهای جسمی و روانی این رشته ورزشی را داشت، او را توصیه به فعالیت در رشته پرتاب دیسک می‌کند یا نه که می‌گوید: «اگر نوجوانی به این رشته علاقه دارد و از لحاظ بدنی هم توانمند است، اگر در شهرش مربی متخصص هم هست که بتواند از او کمک بگیرد، بله، توصیه می‌کنم چون موفق می‌شود. ما اکنون استعدادهای زیادی داریم که اگر رسیدگی شود، در آینده بیشتر از آن‌ها خواهیم شنید. داشتن مربی متخصص و کمک گرفتن از او در شهر یا استان محل زندگی از نان شب واجب‌تر است. مربی متخصص و کاربلد، می‌تواند کمک زیادی به یک نوجوان یا جوان علاقه‌مند به این رشته داشته باشد. یکی از مهم‌ترین مشکلات در کشور ما، نداشتن مربی متخصص است».
2 جلسه دوساعته در روز باید تمرین کرد
او در پایان می‌گوید: «داشتن سبک زندگی سالم و تغذیه هم در این رشته بسیار مهم است، استراحت، خواب کافی، مطالعه و افزایش آگاهی هم باید مورد توجه ورزشکار باشد. او باید وقت کافی هم برای ورزش بگذارد. مثلا این که بگویند دیروز مهمانی بودم، دیشب عروسی بود و ... ، وقت ورزش نداشتم یا کم خوابیدم، فایده ندارد. یک ورزشکار حرفه‌ای باید حداقل دو جلسه دو ساعته در روز تمرین کند تا موفق شود».