به سالمندان احترام می‌گذاریم، دوست‌شان داریم و از ضرورت توجه به آن‌ها می‌گوییم اما این حرف‌ها بیشتر اوقات تبدیل به عمل نمی‌شود. به‌طور مثال عادت کرده‌ایم صبح زود پارک‌ها را در قُرق سالمندان ببینیم، سالمندانی سرحال که صبح ورزش می‌کنند اما شب‌ها حتی اگر همه چراغ‌های پارک روشن باشد پیاده‌روی چندان برای‌شان راحت نیست؛ چون نیمکت خالی پیدا نمی‌کنند و نورکافی هم برای‌شان نیست. سالمندانی که برای خرید از فروشگاه‌های زنجیره‌ای یا گشت وگذار درمراکز خرید بزرگ جایی برای نشستن و نفس تازه کردن ندارند. سالمندانی که سینماهای ما با پله‌های زیادشان برای آن‌ها طراحی نشده، عزیزانی که کتاب و مجله با فونت مناسب برای‌شان چاپ نمی‌شود؛ مخاطب هدف محصولات فرهنگی و نمایش خانگی نیستند؛ همه سنین شبکه اختصاصی دارند و آن‌ها نه. هیاهوی ورزشگاه‌ها مناسب‌شان نیست. مکانی ایمن برای فعالیت‌های ورزشی مثل دوچرخه‌سواری ندارند و... در این بین با این‌همه کاستی، هیچ‌کس به اندازه خودشان حواس‌شان به این نیازها نخواهد بود. روز جهانی سالمندان به همه ما، از سالمندان گرفته تا خانواده‌ها و مسئولان ما یادآوری می‌کند که اجزای یک جامعه پویا در مسائلی مثل مبلمان شهری، علایق و تفریحات بین نسلی و... باید برای همه سنین طراحی شود. باید بهبود سلامت، اهتمام به تغذیه، دسترسی به مراکز بهداشتی ودرمانی و توجه به چالش‌های روحی وجسمی وحتی فرصت‌های دوره سالمندی مورد توجه همه باشد تا خواسته و ناخواسته قشر ونسلی از یک جامعه حذف نشود؛ چرا که هر نسلی، نقشی و وظیفه‌ای در این جامعه دارد تا سبک‌زندگی آدم‌ها به عنوان عناصر این جامعه متوازن پیش برود. دراین پرونده به مناسبت روز جهانی سالمندان از راهکارهای افزایش رضایت از زندگی در سالمندی، اهمیت و فواید سر زدن نوه‌ها به پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها و توصیه‌های کاربردی به خانواده‌ها، اطرافیان و همسایگان سالمندان گفتیم.

سن دقیق سالمندی چند سالگی است؟

ستون‌های سلامت‌روان نوه‌ها

پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، بزرگ ترین مخزن تجربه و حکمت هستند که  با داستان‌های شیرین کودکی‌شان، ما را به دنیای خیال می‌برند  و با نصایح‌شان، راهنمای ما در زندگی می‌شوند

دکتر نجمه عابدی |    روان شناس‌ - امروزه بعضی از ما، آن گونه که باید به پدربزرگ و مادربزرگ‌های‌مان سر نمی‌زنیم و احوالی از آن‌ها نمی‌پرسیم. انگار از این گنجینه‌های تجربه، مهر و محبت غافل شدیم و حواس‌مان نیست که ارتباط با آن‌ها، فواید زیادی برای خودمان هم دارد. اول اکتبر، روز جهانی سالمندان است؛ روزی برای تجلیل از بزرگانی که عمرشان را وقف ما کردند و اکنون نوبت ماست که قدردان زحمات‌شان باشیم. در ادامه می‌خواهیم از مزایا و فواید تقویت رابطه با پدربزرگ و مادربزرگ‌ها برای نوه‌ها بگوییم.

 

سالمندان و سندروم آشیانه خالی

پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، بزرگ ترین مخزن تجربه و حکمت هستند. آن‌ها با داستان‌های شیرین کودکی‌شان، ما را به دنیای خیال می‌برند و با نصایح‌شان، راهنمای ما در زندگی می‌شوند. اما با افزایش سن، بسیاری از سالمندان با چالش‌های مختلفی از جمله سندروم آشیانه خالی روبه‌رو می‌شوند. این سندروم زمانی اتفاق می‌افتد که فرزندان برای ادامه تحصیل یا کار از خانه خارج می‌شوند و سالمندان تنها می‌مانند. یادمان باشد، پدربزرگ و مادربزرگ‌ها، ستون های پنهان سلامت روان فرزندان و نوه‌ها هستند. رابطه بین نوه‌ها و پدربزرگ و مادربزرگ‌ها، بسیار فراتر از یک پیوند خونی است. این رابطه، ریشه در عشق بی‌قید و شرط، حکمت سالخوردگی و تجربیات ارزشمند زندگی دارد.

فواید این رابطه برای نوه‌ها

مطالعات نشان داده‌اند که ارتباط بین افراد با پدربزرگ و مادربزرگ‌شان که این روزها کمتر به آن توجه می‌شود، تأثیر قابل‌توجهی بر سلامت‌روان نوه‌ها دارد. در ادامه به بعضی از فواید این ارتباط اشاره خواهد شد.

1  بهبود سلامت‌روان| مطالعات نشان داده‌اند نوه‌هایی که رابطه قوی با پدربزرگ و مادربزرگ خود دارند، از سلامت‌روان بهتری برخوردارند و کمتر دچار افسردگی و اضطراب می‌شوند.

2  افزایش هوش هیجانی| تعامل با پدربزرگ و مادربزرگ، به نوه‌ها کمک می‌کند تا احساسات خود را بهتر بشناسند و مدیریت کنند.

3  نداشتن احساس تنهایی| وقتی این عزیزان مورد توجه قرار نمی‌گیرند، به آن ها توجه نمی‌کنیم و عشق نمی‌ورزیم، خود ما هم در زندگی آسیب‌های بیشتری را متحمل خواهیم شد. یکی از این آسیب‌ها احساس تنهایی و احساس عمیق ترس است.

4  پایبندی به ارزش‌ها| در ما ایرانیان حفظ ارزش‌ها، آیین‌ها، سنت‌ها و باورهای‌مان مهم است. زمانی که ما این عزیزان را نداشته باشیم یا خودمان را از آن‌ها و این عزیزان را از خودمان محروم کنیم بخشی از این ارزش‌های مشترک معنوی در جامعه را خودمان از بین برده ایم و همه از آن آسیب خواهیم دید.

5  تقویت مهارت‌های حل‌مسئله| پدربزرگ و مادربزرگ‌ها با تجربیات غنی خود می‌توانند به نوه‌ها کمک کنند تا مشکلات خود را بهتر حل کنند.

6  افزایش خلاقیت| داستان‌ها و بازی‌های پدربزرگ و مادربزرگ، می‌تواند خلاقیت نوه‌ها را افزایش دهد.

7  تقویت پیوندهای خانوادگی| این رابطه، به تقویت پیوندهای خانوادگی و ایجاد حس تعلق خاطر در نوه‌ها کمک می‌کند.

برای این که ارتباط نسلی خوبی بین نوه‌ها و پدربزرگ‌ و مادربزرگ‌ها برقرار شود، بهترین روش این است که نیاز‌ها و خواسته‌های پدربزرگ و مادربزرگ‌ها را و افرادی که در این بین سن بالایی دارند، بشناسیم و بدانیم که با چه مفاهیم و موضوعاتی مواجه هستیم. اگر بخواهیم به این نیاز‌ها توجه کنیم بحث حمایت‌های عاطفی، روحی روانی، مالی، عشق ورزیدن، مهربانی کردن و توجه کردن به این افراد است که کمک می‌کند شناخت بهتر و درست‌تری داشته باشیم. و اما چند توصیه کاربردی به اطرافیان سالمندان:

در رفتار با همسایگان سالمند این 10 نکته را فراموش نکنید

علیرضا کاردار  |  روزنامه‌نگار- وجود همسایه سالمند در هر آپارتمان و مجتمع مسکونی، در کنار زیبایی‌ها، فواید و برکاتی که دارد، همراه با مسائل و گاه مشکلاتی هم است. اگر چند مورد را در نظر گرفته و رعایت کنیم، قطعا همزیستی شیرین‌تری با این عزیزان خواهیم داشت.

1- ممکن است افراد سالمند تعارف داشته باشند یا خجالت بکشند و درخواست مستقیمی نکنند، بهتر است در انجام کارهایی مانند خرید و جابه‌جایی کمک‌شان کنیم.

2- به عنوان یک همسایه خوب، هر از گاهی به آن‌ها سر بزنیم و جویای احوال‌شان شویم. البته مزاحم‌شان نشویم.

3- نحوه پوشش، برخورد، تعارفات و... در همه افراد متفاوت است. چه بهتر که در برخوردمان با سالمندان تفاوت‌های فرهنگی را در نظر بگیریم.

4- هنگام برگزاری مهمانی، بازی با بچه و... در خانه خودمان یا حیاط و پارکینگ آپارتمان، صبر و حوصله همسایه سالمند را در نظر بگیریم تا باعث مزاحمت برایش نشویم.

5- به محدودیت‌ها و موانع رفت‌وآمد همسایه‌های سالمندمان در راه‌پله، حیاط، پارکینگ و... توجه ویژه‌ و ملاحظه بینایی و قدرت بدنی کم آن‌ها را داشته باشیم تا به مشکلی برنخورند.

6- در انجام کارهایی مانند عملیات آنلاین بانکی، کار با تلفن همراه و... و حتی آموزش این کارها به همسایگان سالمندمان کوتاهی نکنیم.

7- گاهی وجود افراد سالمند در همسایگی ما، دلیلی می‌شود برای کمک خواستن یا طلب‌کردن ابزار و حتی بازکردن درِ مجتمع در صورت نبود دیگران. به یاد داشته باشیم این یک آزار ناخواسته است و به دل نگیریم.

8- امکان دارد افراد سالمند به مواردی نگاهی بدبین داشته باشند. این نکته را از یاد نبریم و حریم شخصی و ترس‌هایشان را مثلا از سرقت، خرابی خانه یا... در نظر بگیریم تا سوءتفاهم نشود.

9- حساسیت‌های سالمندان در نگهداری از خانه، خودرو، وسایل و... را جدی بگیریم و به آن احترام بگذاریم. به عبارتی با خواسته‌هایشان مدارا کنیم و لج نکنیم.

10- افراد مسن طاقت کمتری دارند، مراقب باشیم با رفت‌وآمد و سروصدای بیش از حد باعث آزارشان نشویم.