فشار مغز را بشناس!
چطور می‌توان با شناخت علایم و تشخیص به موقع جلوی دردسرهای افزایش فشار مغز روی بدن را گرفت
اگر وقتی دراز می‌کشید در سرتان احساس فشاری می‌کنید که با بلندشدن و صاف نشستن برطرف می‌شود می‌تواند علامت افزایش فشار مغز باشد. فشار مغز یا فشار درونجمجمهای که در اصطلاح پزشکی به آن ICP می‌گویند به فشار درون کاسه سر و مغز و همچنین مایع مغزی‌نخاعی درون آن گفته می‌شود. فضای داخل جمجمه فضای بسته‌ای است که قابلیت اتساع ندارد و خون از سرخرگ به داخل حفره مغز وارد و از طریق سیاهرگ خارج می‌شود و افزایش فشار مغز می‌تواند ناشی از خونریزی مغزی، یک عفونت، تومور مغزی یا آسیب به سر باشد. در این مطلب می‌خواهیم درباره فشار مغز و راهکارها برای مقابله با افزایش آن بگوییم.
افزایش فشار داخل مغز چیست؟
افزایش فشار داخل مغز به معنی افزایش فشار درون جمجمه‌ای است. علاوه بر بافت مغز، جمجمه نیز حاوی مایع مغزی نخاعی است که مغز را در بر می‌گیرد و ضربه‌گیر مغز است و خون که تأمین‌کننده اکسیژن برای مغز و دفع‌کننده سموم آن است. فشار داخل مغز زمانی بالا می‌رود که یکی از این سه مؤلفه به فضای بیشتری نیاز دارند: بافت مغز، مایع مغزی نخاعی و خون. سطح طبیعی فشار مغز برای سنین مختلف متفاوت است. اما به‌طورکلی فشار طبیعی مغز باید بین ۵ تا ۱۵ میلی‌متر جیوه باشد. اگر این فشار بالا برود و به بیشتر از ۲۰ میلی‌متر جیوه برسد، ساختار مغز تحت تأثیر قرار می‌گیرد. بیشتر وقت‌ها بدن می‌تواند با کاهش جریان خون یا فشرده کردن مایع مغزی نخاعی این وضعیت را مدیریت کند. اما اگر دیگر چنین امکانی وجود نداشته باشد، افزایش فشار داخل مغز به‌سرعت اتفاق خواهد افتاد.
علایم آن را چطور بشناسیم؟
یکی از اولین ساختارهایی که فشار مغز را احساس می‌کند بافتی به نام مننژ است که مغز را دربرگرفته است. ازآن جا که خود مغز فاقد گیرنده‌های درد است، مننژ می‌تواند پیام‌های درد را دریافت کند که باعث
سر دردی وحشتناک خواهد شد. علایم معمول افزایش فشار مغز شامل سردرد و احساس فشاری می‌شود که وقتی دراز می‌کشید تجربه‌اش می‌کنید و وقتی بلند می‌شوید بهتر می‌شود. ازآن جا که افزایش فشار مغز دلایل زیادی می‌تواند داشته باشد، زمان شروع آن و این که چه علایمی نشان می‌دهد در یک کودک در مقایسه با یک فرد بزرگ سال می‌تواند متفاوت باشد. دانستن برخی از این علایم و نشانه‌ها می‌توانند به تشخیص به‌موقع، درمان فوری و حتی پیشگیری از پیامدهای بلندمدت کمک کند. علامت‌هایی مانند تغییراتی در رفتار، تهوع، تشنج، تغییراتی در بینایی مثل تاری دید، کاهش میدان دید و نابینایی موقتی، استفراغ و در کودکان برآمدگی ملاج (نقطه نرم سر) و فاصله بین لبه‌های جمجمه کودک می‌تواند نشانه فشار مغز باشد.
تشخیص و درمانش چیست؟
افزایش فشار مغز با چند روش تشخیص داده می‌شود. علاوه بر ارزیابی علایم، یک معاینه فوندوسکوپی چشمی می‌تواند تورم عصب بینایی را نشان بدهد. نمونه‌برداری از مایع نخاعی نیز می‌تواند اطلاعاتی در مورد فشار داخل جمجمه ارائه بدهد، به خصوص اگر عفونتی وجود داشته باشد. البته اگر فشار بسیار بالا باشد این تست می‌تواند خطرناک باشد. اولین هدف از درمان، ثابت نگه‌داشتن بیمار، تزریق آرام‌بخش در صورت نیاز و تسکین درد است. اگر فشار مغز فقط کمی بالا رفته باشد، شاید همین کافی باشد که سر بیمار بالا نگه داشته شده و وضعیت او تحت کنترل قرار بگیرد. در موارد شدیدتر با پزشک متخصص اقدامات خاص این بیماری را انجام خواهد داد. کلام آخر این که افزایش فشار مغز دلایل زیادی می‌تواند داشته باشد، زمان شروع آن و این که چه علایمی نشان می‌دهد در یک کودک در مقایسه با یک فرد بزرگسال می‌تواند متفاوت باشد. دانستن برخی از این علایم و نشانه‌ها می‌توانند به تشخیص به‌موقع، درمان فوری و حتی پیشگیری از پیامدهای بلندمدت کمک کند.