قاب بندی عمودی و افقی

   پرتره

دوربین استاندارد، سنسوری مستطیل‌شکل دارد که عکاسی افقی و عمودی را ممکن می‌کند. در لاتین به کادر عمودی «Portrait» پرتره و به کادر افقی «Landscape» منظره می‌گویند. این نام‌گذاری بی‌مناسبت نیست و از جهت بوم نقاشی وام گرفته شده‌است. بومی که طول آن بیشتر از عرضش باشد، عمودی شناخته می‌شود. صورت و بدن انسان با قالب عمودی بیشتر تطابق دارد. البته نه به این معنا که همه سوژه‌های انسانی باید عمودی عکاسی شوند. همچنین جهت عمودی منحصر به تصویر افراد نیست. سوژه‌های غیرانسانی مانند ساختمان‌های بزرگ، درختان و نظایر آن هم در کادر عمودی بهتر می‌گنجند. جهت عمودی بر عظمت و بزرگی سوژه تاکید می‌کند. تصور کنید از پدربزرگ‌تان در حالتی عکاسی کنید که ایستاده‌ و سطح شما از او پایین‌تر است. این عکس احساس اقتدار و بزرگی سوژه را بیشتر از هر چیز دیگر به مخاطب القا می‌کند. اگر همین عکس را با قاب‌بندی‌های متفاوت ثبت کنید، از مقایسه‌شان اختلاف احساسی آن دستگیرتان می‌شود. دقت کنید که در کادربندی عمودی نباید فضای خالی بالای کادر زیاد باشد. اگر از دوست‌تان عکس می‌گیرید، طوری کادربندی کنید که به‌طور فرضی بیشتر از چهار انگشت بالای سرش خالی نباشد. با این‌کار تصویر را ساده‌تر می‌کنید تا حواس مخاطب به اطلاعات اضافه‌ پرت نشود.

   منظره

ابعاد یک مستطیل افقی به بهترین شکل منظره‌ای باز را در خود جا می‌دهد. به همین دلیل هم به کادر افقی «Landscape» منظره می‌گویند. با این حال جهت افقی محدود به عکس‌های منظره نیست. سوژه‌هایی که المان‌های افقی در آن شاخص‌تر است با جهت افقی هم‌خوان‌تر هستند. به‌طور مثال عکاسی افقی از یک هواپیمای د رحال پرواز، شانس بیشتری برای گیرایی دارد. تاکید عکاسی افقی بر فضاست و عناصر بیشتری را در خود جا می‌دهد. این امکان دست عکاس را در شرایطی باز می‌گذارد که محیط و زمینه عکس به اندازه سوژه اهمیت دارد. تغییر جهت قاب از حالت عمودی به افقی، ارتفاع کادر را کاهش می‌دهد. به جای آن عرض تصویر در اولویت قرار می‌گیرد. قالب افقی حالت طبیعی‌تر و آرام‌تری به عکس می‌دهد. برای تمرین می‌توانید از منظره پارک نزدیک خانه‌تان، افقی و عمودی عکس بگیرید. با مقایسه این دو قاب متوجه خواهید شد که کادر افقی فضای بیشتری را در خود گنجانده‌ است. فراموش نکنید که انتخاب جهت، به موقعیت سوژه بستگی دارد. نمی‌شود برای سوژه‌ای خارج از شرایط آن تعیین تکلیف کرد. برای این‌که به معیاری در این زمینه دست یابید، ‌لازم  است مزایا و معایب جهت عمودی و افقی را به‌خوبی درک کنید. وقتی بدانید هر جهت چه احساسی القا می‌کند و چه امکاناتی در اختیارتان می‌گذارد، به‌راحتی می‌توانید با توجه به توقعی که از سوژه دارید، درباره کادر افقی یا عمودی آن تصمیم بگیرید.