سید مصطفی صابری-«رامین رضاییان»، بازیکن توانمند و محبوب پرسپولیس و تیم ملی، مدتی است بدجور درگیر حاشیه ها شده و بابت آخرین ماجرایش یعنی درگیری در تمرینات، از حضور در تیم و ترکیب باشگاهی اش منع شده است. هر چند امیدواریم رامین بخشیده شود و تغییر جدی در رویه اش بدهد اما ماجرای محو شدن خیلی از فوتبالیست ها همین طوری کلید خورده؛ با اشتباهاتی که جبرانشان سخت است و روی هم جمع می شود، طوری که یک ستاره را بی فروغ می کند. رامین که برمی گردد اما قصه، درباره بازیکنانی است که مسیر را اشتباه رفتند. معروف که نیستی، سرت به کار خودت گرم است و تمام تمرکزت روی این است که بتوانی آنقدر خودت را نشان بدهی که اسمت از روی سکو ها فریاد زده شود و محبوب هواداران باشی؛ آنقدر بدرخشی که پیراهن تیم ملی را برتن کنی و تصویرت بشود پوستر روی دیوار اتاق طرفدارانت. به هدفت که می رسی ولی، تازه ماجرا شروع می شود: عکس، امضا و توی دید بودن که باعث می شود هر حرکتت زیر ذره بین باشد. مصداق این ضرب المَثَل آنور آبی که: «هر چقدر بالاتر بروی، پارگی لباست مشخص تر است!» یک فوتبالیست به طور معمول از 18، 19 سالگی توی چشم است اما همان اول معروف نمی شود؛ در ادامه، فوتبال چنان درگیرش می کند که مجالی برای ادامه تحصیل و مطالعه ندارد؛ همه چیزش می شود فوتبال. مدیر برنامه از فوتبالیست درخشش می خواهد تا رقم قرارداد بالاتر برود و به دنبالش پورسانت او. هوادار از فوتبالیست نتیجه می خواهد تا تیم در جدول بالا برود. مربی به دنبال عملکرد خوب بازیکن است تا سربلند شود و رسانه ها، به خصوص رسانه های ورزشی، با حاشیه های یک فوتبالیست، زنده تر و جذاب تر می شوند. خلاصه کمتر کسی است که به فکر خود آن آدم، شخصیتش و ماندگاری نامش در دنیای فوتبال باشد. حالا فوتبالیستی که تا چند سال قبل در کوچه پس کوچه ها دنبال توپ پلاستیکی می دوید و شاید از سرِ نداری، بابت پاره شدن کفشش مورد ملامت قرار می گرفت، یک شبه معروف و صاحب خودروی میلیاردی می شود؛ در حالی که هیچ مشاور دلسوزی برای هدایت شدن در مسیر معروفیت ندارد. اصلاً مشاور خوب نداشتن و میل به خودنمایی در فوتبالیست های ایرانی را می شود از همین جا فهمید که به قول «حامد کاویانپور»، بازیکن سابق تیم ملی و پرسپولیس، بیشتر فوتبالیست ها خانه شخصی ندارند اما لوکس ترین و گران قیمت ترین خودرو ها را سوار می شوند و در ادامه، انتخاب های اشتباه و حاشیه ها چنان دامن زندگی شخصی و فوتبالی بسیاری از این آدم ها را می گیرد که اعتبار ورزشی و حرفه ای در کنار محبوبیتشان، همه با هم سریع محو می شود و فوتبالیستی هم که توی چشم نباشد، زود از یاد ها می رود. حاشیه های اخیر «رامین رضاییان» بهانه ای شد تا مروری داشته باشیم بر نام بازیکنانی که می توانستند عمر فوتبالی طولانی داشته باشند اما حاشیه ها اجازه نداد.

«رامین رضاییان» توانایی فنی فوق العاده بالایی دارد، شخصیتش هم برای فوتبال دوستان جذاب است. مدافع راستی که میل به تهاجم دارد، آرام و قرار ندارد، اخموست و تا حدی کاریزماتیک و جنتلمن. رامین، خیلی دوست دارد مورد توجه باشد اما این کار را به روش خودش و بدون مشورت گرفتن درست و حسابی از دیگران انجام می دهد؛ یک روز جواب تلفن برانکو را نمی دهد و سر از «ریزه اسپور» ترکیه درمی آورد. روز بعد با تانک کودتاچی ها در ترکیه عکس یادگاری می اندازد. دوباره با کلی عذرخواهی به پرسپولیس برمی گردد و بعد از کلی صبر، نوبت به بازی اش که می رسد، حسابی می درخشد، منتها دوباره حاشیه ها و خودنمایی ها شروع می شود؛ در دعوای برانکو و کی روش، غیر مستقیم طرف کی روش را می گیرد، پنالتی را اولین بار در تاریخ فوتبال ایران پاس می دهد و در نهایت بعد از یک درگیری با علیپور از تیم پرسپولیس کنار گذاشته می شود! با هم چند نمونه از تصمیم های جالب رضاییان طی یک سال اخیر را مرور کنیم.

 اخطار بدموقع
مدافع راست خوش تیپ قرمز ها قبل از بازی حساس فصل قبل با نفت در تابستان 95، راحت کارت گرفت و پرسپولیس به لطف شاهکار های بابک حاتمی به نفت باخت و در حالی که یک مساوی برای قهرمانی اش کافی بود، فقط به خاطر تفاضل گل قهرمان نشد. رامین در آن بازی معروف می توانست محتاط تر عمل کند.
 سفر پرماجرا به ترکیه
با تمام شدن فصل، عجیب نبود که بعد از یک درخشش چشمگیر در پرسپولیس و تیم ملی، هوس بازی در یک تیم اروپایی به سر رضاییان بزند. چند وقتی خبری از او نبود، حتی جواب تلفن برانکو را هم نداد و ناگهان سر از تیمی درآورد که نه پول باشگاه های عربی را به او می داد و نه اعتبار اروپایی ها را داشت. ناراحتی هواداران پرسپولیس از او، موجی از آنفالو در اینستاگرام به راه انداخت اما رامین همچنان سعی می کرد در ترکیه هم با پیراهن پرسپولیس عکس بگیرد و خودش را پرسپولیسی بداند. با رفتن او برانکو علاوه بر ماهینی، صادق محرمی را هم جذب کرد و پست دفاع راست قرمز ها کاملاً پر شد.
 بازگشت به پرسپولیس
حجم دلخوری هواداران از طارمی و رضاییان، چنان جوی برای آن ها ایجاد کرد که طارمی ترکیه را ترک کرد و به پرسپولیس برگشت. رضاییان که خیلی ها او را عامل هوایی شدن طارمی می دانستند، ماند و حتی در یک بازی دوستانه، گل قشنگی هم برای ریزه اسپور به ثمر رساند اما با گذشت زمان، رامین هم برگشت. منتها پرسپولیس و به خصوص برانکو، دیگر او را نمی خواستند به دو دلیل: اول این که در آن پست دو بازیکن خوب داشتند. دوم این که بخشش رامین می توانست پایه گذار یک رسم بد شود. در نهایت احساسات هواداران بر منطق برانکو چیره شد و رامین بازگشت، اما هفته ها نیمکت نشین بود. رامین به رغم تمام نیمکت نشینی ها، سنجیده و به دور از حاشیه رفتار کرد و حتی درخشش در دو بازی تیم ملی هم باعث نشد به ذخیره بودن در پرسپولیس اعتراض کند.
 شروع پالس های منفی
رامین بعد از یک دوره طولانی نادیده گرفته شدن توسط برانکو، بالاخره به ترکیب تیم برگشت، جای پایش محکم شد و دوباره با فرار هایش گلزنی و گل سازی کرد اما اردوی خارج از کشور تیم ملی و جدال رسانه ای برانکو و کی روش، باعث شد سرمربی تیم ملی در تصمیمی عجیب، تمام پرسپولیسی ها را دیپورت کند و رفتار های عجیب رامین هم از اینجا شروع شد.
 لایو و استوری بازی
رامین رضاییان یکی از فعال ترین پرسپولیسی ها در فضای مجازی است اما اوج حضور او در اینستاگرام مصادف شد با اضافه شدن قابلیت استوری و بعد هم لایو. کار به جایی رسید که حتی یکی دو شب مانده به دربی هم، رامین در اردوی تیم لایو پخش می کرد و به نظر می رسید به قیمت ارتباط بیشتر با هواداران، تمرکز لازم برای بازی را از خودش سلب کرده است.
 درگیری با علیپور
پرسپولیس بعد از باخت در دربی، بازی های آسیایی را در پیش داشت. تساوی برابر الهلال، نتیجه خوبی بود اما قبل از بازی دوم و در اردو، رامین رضاییان و علیپور با هم درگیر شدند. کریم باقری کمکِ برانکو، با هر دو برخورد کرد اما علیپور نسبتاً زودتر بخشیده شد و رضاییان هنوز بلاتکلیف است؛ پیشکسوتان زیادی برای بخشش او پادرمیانی کرده اند اما برانکو ترجیح داد رابطه اش با رامین را به کاغذی تشبیه کند که بعد از پاره شدن، دیگر مثل قبل نمی شود. هر چند هنوز زود است رامین را با این توانایی فنی بالا، جزو بازیکنانی بدانیم که فوتبالشان را با حاشیه ها تباه کرده اند اما اگرچه تلخ، باید بگوییم رامین در این مسیر حرکت می کند و اگر زودتر با کمک و مشاوره پیشکسوت ها و رسانه ای های دلسوز، فکری به حال خودش نکند، در سراشیبی ناکامی های بعدی قرار می گیرد.

فوتبال ما پر است از بازیکنانی که خیلی سریع مشهور و محبوب شدند اما متاسفانه در مسیر حرفه ای شان به آن چه حقشان بوده، به خصوص از نظر فنی نرسیده اند. البته در این حاشیه ها نباید فقط شخص فوتبالیست را موثر و مقصر دانست. باشگاه های ما حرفه ای اداره نمی شوند، برخی مربی ها دلسوز نیستند و بازیکن فقط قطعه ای از پازل تاکتیکی شان محسوب می شود، مردم و رسانه ها هم جور دیگر. در بسیاری از باشگاه های حرفه ای دنیا، بازیکن پول حرفه ای می گیرد و سرمایه باشگاه و فوتبال ملی کشورش محسوب می شود، برای همین اجازه پیدا نمی کند سمت خودویرانگری های عجیب برود. تغذیه، ساعت خواب، رفت و آمد، فعالیت در فضای مجازی و موضع گیری و حتی کمپ استقرار قبل از بازی بازیکنان، مورد رصد دائمی تیم های ملی و باشگاهی است. هر چند در فوتبال دنیا هم، نمونه های عجیبی مثل «پل گاسکوین» در گذشته یا رونالدینیو و آدریانو را داریم که فوتبال شان به واسطه حواشی عجیب و تلخ تباه شد اما در فوتبال ما، این نمونه ها بیشتر دیده می شود. به چند نمونه از معروف ترین بازیکنانِ از دست رفته که صرفاً در پرسپولیس و استقلال حضور داشتند اشاره می کنیم.

مهدی هاشمی نسب؛ یاغی بزرگ
هاشمی نسب تا 38 سالگی بازی کرد، زود از فوتبال محو نشد اما 10 سال آخر فوتبالش نمایشی در حد انتظار نداشت. بازیکنی که از پرسپولیس به استقلال آمد، مدتی بعد به خاطر حاشیه هایش تیم ملی را از دست داد، در پاس ذخیره شد و سر از تیم های معمولی درآورد. نقطه مقابل او یحیی گل محمدی بود که نه مثل هاشمی نسب محبوب تیفوسی ها بود، نه لقب گلزن ترین مدافع را یدک می کشید اما تا 36 سالگی در تیم ملی بازی کرد و همیشه یک روند معمولی را دنبال کرد.

علیرضا نیکبخت واحدی؛ همه جور حاشیه
ماجرا های نیکبخت به تعریف و توضیح نیاز ندارد؛ بازیکنی که در 18 سالگی به تیم ملی دعوت شد، از 19 سالگی درخشش فوق العاده اش در استقلال شروع شد، از 20 سالگی باشگاه های اروپایی به دنبال جذبش بودند و در نهایت از 28 سالگی، عملاً در مسیر پسرفت قرار گرفت. توجه بیش از اندازه به ظاهر، چند حاشیه بزرگ غیر فوتبالی و خانوادگی، حضور در تیم های عربی به جای اروپا با هدف کسب درآمد بیشتر و... باعث شد این بازیکن، خیلی زودتر از حد معمول از تیم ملی فاصله بگیرد و بعد از محرومیت های پیاپی، بازگشتش به فوتبال در تیم های معمولی هم نتیجه ندهد و حضور کوتاه در استقلال هم، او را احیا نکند تا شاهد یک استعداد هدر رفته دیگر باشیم.

مجاهد خذیراوی؛ محرومیت و مصدومیت
از ستاره جنوبی استقلال و تیم ملی که اولین بار در 1٧ سالگی به تیم ملی چیرو دعوت شد و در 1٩ سالگی، چند بازی درخشان در مسیر جام جهانی انجام داد، انتظار می رفت تا 30 سالگی حداقل 100 بازی ملی را تجربه کند و لژیونر موفق فوتبال ایران باشد اما خیلی زودتر از حد انتظار، یک حاشیه بزرگ باعث شد 5 سال محروم شود. مصدومیت و بی انگیزگی هم عاملی شد تا بخشش محرومیتش بی اثر باشد و مجاهد تقریبا از 22 سالگی که شروع فوتبال خیلی هاست، از فوتبال محو شود. مجاهد در زمین کم حرف و بی حاشیه بود و از اساس اتهام وارده را قبول نداشت.

پیام صادقیان؛ بی انضباطی و سهل انگاری
پسر یک فوتبالیست قدیمی تبریزی که در تیم ملی نوجوانان چهره شد و خیلی زود در ذوب آهن ستاره شد. پیام در پرسپولیس هم خوش درخشید اما بی حاشیه نبود. خودش می گفت ماهی چند میلیون لباس مارکدار می خرد و وقتی هنوز فوتبالیست ها تتوهایشان را مخفی می کردند، او به این کار اعتراف می کرد اما افولش با خط خوردن از تیم کی روش که عازم جام جهانی بود کلید خورد. اولین حاشیه اینستاگرامی اش هم همان موقع ها اتفاق افتاد؛ وقتی که در واکنش به خط خوردنش خطاب به کی روش نوشت: «بر باعث و بانی اش لعنت» پیام بعد ها به خاطر درگیری در تمرین، بی انضباطی روی نیمکت، رفاقت با خواننده معروف زیرزمینی و متهم شدن به استعمال دخانیات، پست اینستاگرامی نژادپرستانه و... حاشیه هایش آنقدر ادامه پیدا کرد که از پرسپولیس دیپورت شد و بعد از آن هم دیگر به اوج برنگشت.

میرجانیان- همه چهره های مطرح دنیای هنر و ورزش، به خصوص فوتبالیست ها، در معرض حاشیه های عجیب و غریبند اما سوالی که پیش می آید، این است که مسئولیت مراقبـــت و هـــــدایت این استعداد ها به عهده چه کسی یا چه نهادی است؟ شاید یک چهره فوتبالی، بهتر از هر کسِ دیگر بتواند به این سوال پاسخ بدهد. به همین خاطر به سراغ مهدی مناجاتی، پیشکسوت فوتبال و مربی سابق تیم ملی کشورمان رفتیم. مناجاتی در پاسخ به این سوال که مسئولیت نظارت و مراقبت رفتار بازیکنان مطرح فوتبال به عهده کیست، می گوید: «در امر نظارت بر رفتار حرفه ای ستاره های فوتبال، فدراسیون فوتبال پررنگ ترین نقش را دارد اما در زمینه کنترل و مدیریت اخلاق و رفتار و عملکرد و ارتباطات، ظرفیت و جنبه خودِ فرد و تربیت و فرهنگ خانوادگی اش هم نقش مهمی دارد.» مناجاتی درباره اهمیت نقش باشگاه ها در مدیریت اخلاقی بازیکنان می گوید: «بعد از خودِ شخص و خانواده، اساسی ترین نقش را باشگاه ها به عهده دارند؛ چرا که از طرفی باشگاه ها آینده کاری و حرفه ای بازیکن را رقم می زنند و از طرف دیگر، به واسطه این که ستاره های حرفه ای این روز ها، از روز اول حرفه ای نبودند و مانند یک نهال، از سنِ کم، شخصیتشان در کنار مربی و هم تیمی هایشان شکل گرفته، باشگاه نقش عمیقی بر طرز فکر و رفتار های آن ها دارد. علاوه بر مواردی که به آن اشاره شد، هواداران هم می توانند بر رفتار و عملکرد بازیکنان تاثیر زیادی داشته باشند و هنر آن هاست که بتوانند با تشویق یا نادیده گرفتن، عملکرد بازیکن مورد علاقه خود را شکل بدهند.» مناجاتی با گلایه از چگونگی انتخاب بازیکن در باشگاه های امروزی، ادامه می دهد: «بیشتر استادان و مربیان گذشته با توجه به اخلاق و منش بازیکن، او را برای تیم خود انتخاب می کردند اما متاسفانه این روز ها بسیاری از باشگاه ها در انتخاب بازیکن، فقط به تکنیک و موفقیت های بازیکن وکیفیت کارش اکتفا می کنند و ادب و متانت و اخلاق مداری فرد را ملاک قرار نمی دهند و این موضوع، از طرفی به سود باشگاه و از طرف دیگر به زیان بازیکن است؛ چرا که در بلندمدت به سقوط تدریجی بازیکن می انجامد.» پیشکسوت فوتبال کشورمان در پایان با توجه به مسائل پیش آمده برای رامین رضاییان اضافه می کند: «به هر حال رامین رضاییان نتوانسته رفتارش را کنترل کند و اشتباهاتی از او سر زده. به نظر من اگر بزرگان دنیای فوتبال پادرمیانی کنند، این بازیکن بزرگ می تواند دوباره به روز های اوج برگردد و همان طور که حرفه ای فوتبال بازی می کند، حرفه ای هم رفتار کند.»