پشت پرده فروش غیر قانونی متادون و شبه مخدرها در عطاریها
تعداد بازدید : 39
«ترک تضمینی اعتیاد» دروغ بزرگ بعضی از عطاری ها
مهین ساعدی- «داروی ترک اعتیاد گیاهی رسید»، «ترک اعتیاد در 10 روز» و ...؛ تبلیغاتی که در چند سال اخیر روی شیشه و در و دیوار مغازههای فروش داروهای گیاهی زیاد دیده میشود و بسیاری از مردم و خانوادهها به آن اعتماد میکنند و برای ترک اعتیاد خود یا اعضای خانواده، این راه را امتحان میکنند. غافل از این که این دارو خود اعتیادآور است و فرد را از چاله به چاه میاندازد! به نظر میرسد این روزها کار و بار عطاری ها حسابی گرفته است و تا چشم کار میکند، عطاری و مرکز فروش داروهای گیاهی مثل قارچ می روید. در این شرایط، این سوال به ذهن میرسد که مگر درآمد حاصل از فروش گیاهان دارویی چقدر است که این همه افراد به سمت باز کردن عطاری روی آوردهاند؟ با توجه به اقبال و بازگشتن به طب سنتی و مصرف داروهای گیاهی تا حدی میتوان این رشد را منطقی دانست ولی عامل اصلی و درآمدزای دیگری که باعث شده است بعضی ها به سمت این کار بیایند، توزیع غیر قانونی قرص «ترامادول» و شربت و قرص «متادون» است. در مطلب امروز به بررسی فروش غیرقانونی این شبه مخدرها می پردازیم و درباره متادون بیشتر توضیح می دهیم.
پشت پرده برخی عطاریها
فروش متادون و شبه مخدرها به قدری راحت شده است که آگهی فروش شربت متادون از سوی برخی عطاریها با شعار «ترک تضمینی اعتیاد» در شبکههای مجازی هم پخش میشود. این در حالی است که فروش و توزیع متادون بر اساس قوانین کشور و پروتکل درمانی وزارت بهداشت و درمان تنها از طریق مراکز ترک اعتیاد معتبر، مجاز است و هرگونه توزیع خارج از این شبکه، خلاف و جُرم محسوب میشود. اما سود کلانی که فروش متادون برای بعضی عطاریها و مراکز درمان اعتیاد غیر مجاز دارد، بعضی ها را وسوسه میکند که در این اوضاع بیکاری به سراغ این تجارت پرسود برود، حتی اگر به قیمت جان همنوعانش باشد! دو سال پیش بود که برای نخستین بار، از تریبون رسانهها به طور رسمی اعلام شد: «ترامادول یک تریاک مدرن است!» و پس از آن نتایج بررسیهای انجام شده پشت سر هم در رسانههای رسمی کشور منتشر شد، نتایجی مانند این که ۴۰درصد معتادان در کشور به صورت غیرعلمی و سرخود، برای ترک، از ترامادول و متادون استفاده و پس از طی دورهای به این قرص اعتیاد پیدا میکنند. در ادامه با رئیس کمیته آموزش و پژوهش مراکز درمان اعتیاد خراسان رضوی درباره متادون و ترامادول در بازار گفتوگو کردهایم.
هیچ دارو و روش تضمینی برای درمان اعتیاد وجود ندارد!
دکتر «علیرضا اکرمینژاد»، با بیان این که هم اکنون تنها مراکز مجاز، حق استفاده از «متادون» را برای درمان اعتیاد دارند، تصریح می کند: «مصرف متادون شروطی دارد؛ مثلا برای قطع مصرف مواد در افرادی که مصرف سنگین مواد مخدر داشتهاند، چند بار لغزش در ترک داشته اند، دارای سابقه زندان به دلیل مصرف مواد مخدر هستند، مصرف تزریقی مواد مخدر را تجربه کردهاند یا افرادی که همزمان چند ماده مخدر را با هم مصرف میکردهاند، تجویز میشود. پس هرکسی نمیتواند متادون مصرف کند.»
عضو انجمن روان پزشکان ایران درباره علت استفاده از متادون در ترک اعتیاد توضیح میدهد: «متادون به عنوان درمان نگهدارنده و کاهش آسیبهای مصرف مستقیم مواد و فرایند استفاده از مواد مخدر تجویز میشود. در حقیقت هدف از تجویز متادون ایجاد فرصت است که فرد سراغ مواد مخدر نرود و در این فرصت بتواند رفتار اعتیادگونه اش را تغییر دهد، بر نقص هایی مثل خشم، بیمسئولیتی، دروغ گویی و مشکل کنترل زندگی شخصیاش هم غلبه کند. البته تاکید میکنم به هیچوجه مصرف متادون بدون تجویز پزشک توصیه نمیشود.»
متادون و ترامادول شوخی ندارد!
وی درباره توزیع متادون در مراکز غیر مجاز و عطاریها، میافزاید: «توزیع متادون در برخی عطاری ها و مراکز غیر مجاز بدون در نظر گرفتن شرایط بیمار انجام میشود که بسیار آسیبزاست، مثلا کسی که مصرف شیشه دارد، نباید متادون مصرف کند.
توزیع، ورود و مصرف متادون، خارج از حوزههای تعیین شده وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی صلاح نیست و برای بیمار و خانواده وی مشکل ایجاد میکند. بسیار دیده شده است افرادی به توصیه همین عطاری ها خودسرانه و برای رفع مشکلات جسمی، مثل رفع مشکلات جنسی به خوددرمانی با متادون و ترامادول روی آوردهاند که به جای حل مشکل، وابستگی و مشکلات دیگری را به وجود آورده است.»
رئیس کمیته آموزش و پژوهش مراکز درمان اعتیاد، درباره تفاوت ترامادول و متادون هم میگوید: «ترامادول در پروتکلهای درمان اعتیاد جایگاهی ندارد چون تاثیر گذاری کوتاه و احتمال وابستگی دارد و اگر مصرف آن لازم باشد، حتما باید تحت نظر پزشک متخصص از آن استفاده شود، زیرا مصرف خودسرانه ترامادول بسیار خطرناک است، بارها دیدهایم افراد خودسرانه ترامادول مصرف کرده اند و دچار تشنج، سقوط از بلندی، ضربه مغزی و حتی قطع نخاع یا مسمومیت دارویی شده اند و در مواردی هم از دنیا رفتهاند.»
«تضمینی» در درمان اعتیاد، یعنی کلاهبرداری!
او ادامه میدهد: «درباره متادون هم همین طور است چون اگر فرد سابقه مصرف مواد نداشته باشد و از متادون استفاده کند، می تواند مسمومیت ایجاد کند و حتی خطر مرگ را به همراه داشته باشد. برای همین توصیه میشود خودسرانه متادون مصرف نشود، حتی در مراکز درمان هم فقط به توزیع متادون اقدام نمی شود و بر اساس پروتکل مشخص شده باید از دیگر راههای درمانی مثل «مشاوره به بیمار»، «مشاوره با خانواده»، «گروهدرمانی» و ... هم استفاده شود، دریافت متادون تنها بخش کوچکی از درمان اعتیاد است.»
اکرمی نژاد درباره روش های تضمینی درمان اعتیاد که در برخی عطاریها و مراکز دیده میشود، تاکید میکند: «هرجا کلمه «تضمینی» در درمانی مشاهده شد، یعنی تقلب و کلاهبرداری است؛ چون اعتیاد بیماری چند فاکتوری است و عوامل مختلفی در درمان آن دخیل است که خود بیمار مهمترین عامل به حساب میآید. ما هیچ روش تضمینی نه در ایران که در دنیا هم برای ترک اعتیاد نداریم. برخی عطاریها هم داروهایی را به اسم داروی گیاهی به بیماران میدهند که بیشتر حاوی ترکیبات مورفین دار است؛ چون اگر قرار باشد داروی گیاهی روی فردی تاثیر بگذارد باید حجم زیادی از آن استفاده شود و مثلا فرد در روز به اندازه توپ فوتبال دارو مصرف کند تا شاید درمان شود! عملا این ادعاها واقعیت ندارد و داخل داروها ترامادول، متادون و ... مخلوط میکنند که بیمار را دچار دردسرهای دیگری میکند».
عطاریها حق فروش دارو ندارند
دکتر «عباس صادقی» مدیر نظارت بر فراوردههای طبیعی، سنتی و مکمل معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پاسخ به این سوال که آیا عطاریها مجاز به فروش قرصهای «متادون»، «ترامادول» و شربت متادون و ... هستند، میگوید: « خیر، عطاری اصطلاحی است که به اشتباه به صنف فروشندگان گیاهان دارویی گفته میشود و طبق قوانین و جواز کسب، این صنف فقط مجاز به فروش فهرست مشخصی از گیاهان دارویی است، یعنی مجاز به فروش هیچ گونه داروی شیمیایی، داروی سنتی، طبیعی و مکمل ها نیست، بنابراین متادون که نوعی ماده مخدر به حساب می آید یا ترامادول که شبه مخدر است نه تنها ممنوع است که فروش آن جرم محسوب میشود.»
او با بیان این که عطاری داروخانه نیست، اضافه میکند: « متادون نوعی دارو برای ترک اعتیاد به حساب میآید که مصرف آن بدون تجویز پزشک متخصص خطرناک است، هیچ عطاری مجاز به نگهداری، توزیع و فروش آن و هر نوع داروی دیگری نیست.»
مدیر نظارت بر فراوردههای طبیعی، سنتی و مکمل معاونت غذا و دارو ادامه میدهد: «در صورت گزارش و تخلف واحد فروشی، بسته به نوع تخلف به مراجع قضایی معرفی و اقدامات لازم انجام می شود.»
صادقی درباره فروش فراوردههای گیاهی، داروی ترک اعتیاد تضمینی، داروهای چاقی یا لاغری و مکملهای ورزشی در عطاریها هم ادامه میدهد: «عطاریها حق نگهداری، توزیع و فروش هیچ گونه دارو یا مکملی را ندارند و تنها اجازه فروش برخی گیاهان به صورت فراوری نشده را دارند، مردم هم میتوانند در صورت مشاهده تخلف با مراجع مربوط مثل سازمان صنعت، معدن و تجارت، شماره تماس 124، کلانتریهای محل یا شماره تماسهای معاونت غذا و دارو در مشهد 38763915 و 38763914 تماس حاصل کنند.»