به بهانه این روزهای بارانی و لطیف، درباره زیبایی ها و دردسرهای باران
تعداد بازدید : 117
باز باران، با ترانه، میخورد بر بامِ خانـه
آخرین روزهای اولیـــن ماهِ بهار 97 را در حالی پشتسر میگذاریـم که بارانهای پیدرپی بهاری، آسمان شهر و کوچهخیابانها و حالوهـــوای همهمان را لطیفتر از همیشه کرده و به گفته مسئولان هواشناسی و پلیس راهورِ کشور، این موجِ پربرکت و دلنشین بارش، در بیشتر استانهای کشور ادامه خواهد داشت. بارش باران، برای ما مردمانِ سرزمین خشک و آفتابی ایرانزمین، همیشه و همواره نماد زندهشدن، نفسکشیدن، پاکـی و طراوت و امید و برکت بوده و برعکس برخی کشورهای همیشه ابری و بارانیِ دنیا که همه سال انتظار از راه رسیدنِ روزهای آفتابی را میکشند و انــوار گرم و درخشان خورشید را حسابی قدر میدانند، ما معمولا در تمام روزهای سال از دیدن قطرات باران، چه به شکلِ نمنم یا رگبار، ذوقزده میشویم و چه بسیار شعر و ترانه و عکس و فیلم ماندگار که حاصل همین خوشذوقیها زیر باران است. این وسط، بارانِ بهاری، لطف دیگری دارد و چون با هوای معتدل و سبزی زمین و درختان و رنگارنگیِ گلها همراه میشود، با باریدنش شور و شوق قشنگی به شهر و روستاها میبخشد و حالِ همه را خوب میکند. امروز به بهانه این روزهای بارانی و لطیف، سرکی کشیدهایم به قشنگیها و ضدحالهای روزهای بارانی در قالب دو یادداشت، نگاهی داریم به تاثیرات آبوهوا بر روحیه و اخلاق آدمها، کنجکاویهایی داریم بر این که دیگر کشورهای دنیا چه تمهیداتی برای بیشتر بهرهبردن از آب ارزشمند باران دارند و یادی کردهایم از شعر و ترانههایی که با الهام از روزهای بارانی شکل گرفتهاند. با ما باشید.
چه طوری با باران دوست باشیم؟
سید مصطفی صابری
در توصیف دلایل دوست داشتن باران و پیادهروی زیر آن نمیشود خیلی دلیل و مدرک آورد، چون یک حس شخصی است، همانطور که نمیشود گفت استامبولی با گوشت قیمهای بهتر است یا گوشت چرخکرده! فقط باید سلیقهتان را پیدا کنید و از آن لذت ببرید. برای همین اگر تا بهحال بارش باران برای شما خبر خوبی نبوده شاید به این دلیل باشد که هنوز الگوی درستِ لذت بردن از باران را پیدا نکردید؛ میشود باران را مثل یک پدیده جوی خروس بیمحل دید که کل برنامههای ما را کنسل میکند، میشود هم باران را مثل یک سُس خوشمزه فرض کرد که به سالاد متنوع زندگی، طعم تازهای میدهد تا تکراری نباشد. میشود فقط از صدایش لذت برد، میتواند بهانهای باشد برای گوش دادن به موسیقی های نوستالژیک، می تواند فرصتی باشد برای پیاده روی و خیس شدن، حتی می توان در شبهای بارانی، فقط از پشت پنجره به چراغ برق کوچه خیره شد و قطراتی را که با عجله از برابر نور سقوط می کنند تماشا کرد. شاید هم پایه خیس شدن نباشید اما لطافت هوای بارانی را دوست داشته باشید؛ در این صورت چتر بردارید و بزنید به دل خیابان. خاطر مبارک هست یک زمانی باران، چنان با زندگی ما عجین بود که هر خانواده به تعداد اعضای خانه، چتر ریز و درشت و رنگارنگ داشت؟ چترها بودند چون با باران، زندگی و تکاپو تعطیل نمی شد. در عوض این روزها خیابان گردی و بازارگردی ما به محض بارش باران، تبدیل می شود به خانهنشینی و در بهترین حالت پاساژگردی. راستی شما که تکلیف تان با الگوی استامبولی خوری تان مشخص است، می دانید چلو مرغ رُبی دوست دارید یا سرخ کرده؟ می دانید از تماشای فیلم با لپ تاپ لذت می برید یا تلویزیون و... بد نیست موضع رسمی تان در قبال چگونگی لذت بردن از بارش باران را هم معلوم کنید. خودش به کنار. هوای لطیف بعد باران که جان می دهد برای پیاده روی...
روزهای ابریِ دلگیر را دوست ندارم...
در کنار عاشقان و شیفتگان بارش باران، از هر نوعِ پاییزی و زمستانی و بهاریاش، کسانی هم هستند که باران و روزهای ابری را دوست ندارند، دلشان در نبود خورشید تابان در آسمان میگیرد، سرما و خنکای روزهای بارانی آزارشان میدهد و خلاصه گرما و روشنی را ترجیح میدهند و وقتی پای حرفهایشان مینشینی، دلایل قانعکنندهای هم برای حسشان دارند. از ترافیک خیابانهای شهر با باریدن دوقطره باران و بسته شدن مسیرهای بینشهری به دلیل لیز شدن سطح جاده بگیر تا راه افتادنِ بچهسیل در کوچهپسکوچههای شهر و راه افتادنِ آب از درز در و دیوار خانههای قدیمی. از خیس و آبچکان شدن زیر باران تا موتورها و خودروهایی که با بیتوجهی به عابر پیاده، در مسیرهای آبگرفته به سرعت میرانند و سرتاپای همه را کثیف و گلآلــود میکنند. برای برخی، تاریکی فضای خانه در صبح و بعدازظهرهای بارانی، استرس آور است و برای بعضی دیگر، صدای چکیدنِ قطرات باران روی گودالهای آب، حُزنآلود و تداعی کننده خاطرات تلخ. خلاصه که باران هم مثل هر پدیده دیگرِ این دنیای بزرگ، همانطور که میتواند عدهای را شاد و سرحال و راضی کند، عدهای را هم کلافه میکند. کافی است اینجــوروقتها حواسمان باشد که روزهای بارانی هم، مثل هر چیزِ دیگر زندگی، همیشگی نیست و سعی کنیم نهتنها به حالِ گرفتهمان دامن نزنیم، بلکه با یک برنامهریزیِ خوب و پرداختن به کارهای موردعلاقه، حالمان را خوب نگه داریم. همیــن.
روشهای ساده کشورهای مختلف جهان برای مدیریت آب ارزشمند باران
قدردانی از گوهر باران، خارج از جهان شاعرانگی
الهام یوسفی
حتما بارها شاهد تجمع آب ناشی از باران بر گوشه و کنار خیابان بودهاید. آبهایی که عبور و مرور را سخت میکند و با ایجاد ترافیکهای سنگین، شهر را از حرکت میاندازد، لذت یک روز بارانی را از بین میبرد و البته میزان بسیاری از این نزولات آسمانی در این جریان به هدر میرود. در بسیاری از کشورهای دنیا در طراحی خیابانها این موضوع به صورت ویژهای در نظر گرفته شده است. معماران، روش و راههایی برای انحراف مسیر آب باران دارند که به وسیله آن ها بتوان آب باران را جمعآوری و از آسیبهای احتمالی جلوگیری کرد.
کشورهای اروپا و امریکا؛ هدایت آب به وسیله راهآبها
راه آبهای فاضلاب وظیفه جمعآوری و انتقال آب را به خارج از محدوده دارند و باعث جلوگیری از سیل میشوند. در کشورهای پیشرفته به لحاظ معماری شهری، خیابانها طوری طراحی شده که در هنگام بارش باران، آب باقی مانده در سطح، به آبراه مخصوص هدایت شود و در مسیر مشخصی جریان یابد و در نهایت به نقطهای برسد که برای ذخیرهسازی آب و ورود آن به جریان آبهای جاری، در نظر گرفته شده است.
ایسلند، اسکاندیناوی؛ بام سبز
یکی دیگر از سیستمهای مهار آب، «بام سبز» است که در بالای ساختمانها قرار دارد. بام سبز از مصالح جاذب آب، خاک ترکیبی مخصوص کاشت و بستر گیاهی تشکیل شده است. این سیستم میتواند میزانی از آب باران را جذب کند و مقدار آبی را که قرار است جذب راه آب شود، پایین ببرد.
میامی، سانفرانسیسکو، نیویورک؛ پیادهروهای منفذدار
سیستم دیگر، استفاده از پیادهروی منفذدار است؛ به این معنی که معمولا در بخشهای حاشیهای خیابانهای آسفالت شده، از سنگ فرش استفاده میشود و میان سنگهای سنگ فرش، مصالح جاذب قرار میگیرد. این مصالح جاذب از سنگدانههای ریز تشکیل میشود. در زیر این سنگ فرشها فضای متشکل از سنگدانهها همانند یک اسفنج، میزان قابل توجهی از آبهای روان را به سمت پایین کشیده و مسیر حرکت آن ها را از راه آبهای مخصوص باران منحرف کند. روانآبها به مرور زمان راه خود را به سمت سطوح پایین تر و در نهایت سفرههای آب زیرزمینی باز میکنند.
آلمان؛ تبدیل صدای باران به یک ارکستر سمفونی
یک مرد در آلمان خانه ای طراحی کرده است که با تعبیه کردن ناودان های خاصی در نمای خانه اش و تبدیل آن ها به سازهای خاص، قادر به نواختن آهنگ با بارش باران است. طراح این خانه که به تازگی تبدیل به جاذبه توریستی خاصی برای گردشگران آلمانی شده است، مجسمهسازی به نام «آنت پائول» پیریزی شده که این ایده را از صداهای تولید شده توسط ناودان ها در خانه اش در سنت پترزبورگ روسیه الگو برداری کرده است. اگر در هنگام رد شدن از کنار این خانه ناگهان شاهد ریزش باران باشید، صدای تولید شده توسط این خانه برای شما خاطره دل انگیزی خواهد بود.
آلاسکا؛ سیستم باغچهباران
باغچه باران یک چاله خاکی است که آب اضافی را جذب، ذخیره و کمکم استفاده میکند. مقطع یک باغچه باران شامل خاک کوبیده شده است که به حالت مقعر، کف آن را پوشانده است. مصالح جاذب خاک مخصوص کشاورزی و بستر گیاهی بومی محیط باغچه باران، نه تنها از لحاظ زیبایی شناسی فضای خیابانها را دلپذیر میکند، بلکه باعث میشود آبها زیستگاه طبیعی خود را پیدا کنند و بدین ترتیب آب باران به صورت چالههای ناخوشایند بر سطح زمین پخش نمیشود.
بسیاری از ایالتهای آمریکا؛ آبانبارهای ساده خانگی
در بسیاری از مناطق دنیا مردم تشویق میشوند تا آب باران اطراف منزل خود را مدیریت کنند. در کارگاههایی که برگزار میشود به آنها آموزش میدهند چگونه آبی را که از ناودانها جاری میشود با روشهای ساده به یک بشکه هدایت کنند و از آن برای آبدهی باغچه استفاده کنند. یا چطور اطراف خانه خود باغچهبارانهایی برای جذب باران بسازند.
شعرهایی برای باران
«شعر بارانی»، لطیفترین اثر هنری است که درباره بارش گهرهای باطراوت طبیعت، شکل گرفته است. اشعار بارانی علاوه بر آن که میتواند در ژانر «ناتورالیسم» و دسته طبیعتگرایی قرار بگیرد، به سبب داشتن خصوصیاتی مثل لطافت و شاعرانگی، در ژانر «سمبولیسم» و دسته نمادگرایی هم قرار گرفته و همواره نماد رحمت الهی، حیاتبخشی و زندگی، سرزندگی و نشاط، دوست داشتن و موقعیتهای عاشقانه است. چند نمونه زیباترین و نوستالژیک ترین اشعار بارانی را در ادامه بخوانید.
ناودانها شرشر باران بی صبریست
آسمان بیحوصله، حجمِ هوا ابریست
کفشهایی منتظر در چارچوب در
کولهباری مختصر لبریز بیصبریست
پشت شیشه میتپد پیشانی یک مرد
در تبِ دردی که مثل زندگی جبریست
و سرانگشتی به روی شیشههای مات
بار دیگر مینویسد: «خانهام ابریست»
زندهیاد قیصر امینپور
باز باران با ترانه، با گوهرهای فراوان
میخورد بر بام خانه
یادم آرد روز باران، گردش یک روز دیرین
خوب و شیرین، توی جنگلهای گیلان
کودکی 10 ساله بودم، شاد و خرم، نرم و نازک
چُست و چابک با دو پای کودکانه، میدویدم همچو آهو
میپریدم از لب جوی، دور میگشتم ز خانه
میشنیدم از پرنده، داستانهای نهانی از لب باد وزنده،رازهای زندگانی
بس گوارا بود باران، وه چه زیبا بود باران
گلچین گیلانی
چشم ها را باید شست
جور دیگر باید دید
چترها را باید بست
زیر باران باید رفت
فکر را، خاطره را، زیر باران باید برد
با همه مردم شهر، زیر باران باید رفت
دوست را، زیر باران باید دید
عشق را، زیر باران باید جُست...
سهراب سپهری
چقدر این دوستداشتنهای
بیدلیل خوب است
مثل همین باران بیسوال
که هی میبارد
که هی اتفاقاً آرام و شمرده شمرده
میبارد
سید علی صالحی
تاثیرات روان شناسانه آب و هوای بارانی بر خلق و خوی افراد
روزهای ابری
ارتباط های اجتماعی تان را بیش تر کنید
تینا امیری | روان شناس بالینی از انستیتو روان پزشکی ایران
همه ما شنیده ایم که افراد هر نژادی و قومیتی به دلیل زندگی در مناطق جغرافیایی متفاوت با برخی ویژگی های خاص تداعی می شوند. این گونه نوع نگاه اجتماعی بی پایه و اساس نیست و ریشه در علمی به نام «روانشناسی محیطی» دارد. روان شناسی محیطی به صورت تخصصی به بررسی و مطالعه تاثیرات اقلیمی و جغرافیایی بر ساختار روانی و رفتاری انسان ها می پردازد. به لحاظ تکاملی، زمانی که یک قوم یا نژاد در طی مدت زمانی طولانی در یک منطقه جغرافیایی خاص به رشد و نمو و زندگی ادامه می دهد برای سازگاری با آن اقلیم و بقا یافتن لازم است شیوه رفتاری خاصی را دنبال کنند. بنابراین انسان همواره در برابر تاثیرات اقلیمی به ویژه آب و هوا تاثیرپذیر خواهد بود.
قانون کلی وجود ندارد
این که شما چه قدر در برابر روزهای تابستانی و افزایش دما یا روزهای ابری و بدون نور خورشید تاثیرپذیر باشید، علاوه بر قومیت و نژاد و موقعیت جغرافی تان، به ویژگی های شخصیتی تان نیز وابسته است. دلیل این مسئله که مطالعات انجام شده درباره تاثیرات آب و هوا بر رفتار انسان های مختلف یک پاسخ ثابت ارائه نمی دهد، همین وابسته بودن نوع تاثیرات ناشی از آب و هوا و اقلیمی بر ویژگی های شخصیتی افراد است. برای مثال برخی از افراد دوستداران تابستان هستند. این افراد در دمای بالاتر و روزهای آفتابی خلق و خوی بهتری دارند. دسته دیگر درست برعکس دوستداران تابستان، وقتی دمای هوا افزایش می یابد و نور خورشید بیشتر می شود کمتر شاد هستند و عصبانیت و ترس بیشتری را تجربه می کنند. در نهایت برخی نیز نه به دما یا نور خورشید که به باریدن یا نباریدن باران بیشترین واکنش را نشان می دهند.
رایج ترین آثار آسمان ابری بر روان
از آن جایی که نور خورشید منجر به افزایش احساس رضایتمندی در افراد می شود، پژوهش های انجام شده موید افسردگی هر چه بیش تر انسان هایی است که به مقدار کافی از تابش نور خورشید برخوردار نیستند. در واقع افسردگی بیشتر مردم کشور انگلستان در مقایسه با دیگر بخش های اروپا نیز تا اندازه ای مرتبط با همین موضوع می باشد. بنابراین اگر از آن دسته معدود افرادی نیستید که به لحاظ شخصیتی با آسمان ابری سازگاری دارند و در روزهای بارانی احساس دلتنگی می کنید، بدانید که افراد بسیاری در سرتاسر جهان با شما هم عقیده هستند. ناتوانی در تعاملات اجتماعی، زودرنجی و بی حوصلگی، خواب آلودگی و کسالت از تبعات آب و هوای ابری و روزهای بدون نور خورشید است. در واقع بخشی از مغز شما به نام هیپوتالاموس که نقش مهمی در کنترل کارکرد حیاتی جسمتان دارد به واسطه نور طبیعی که از شبکیه چشم عبور می کند، تحریک می شود و به واسطه افت نور ورودی به چشم، میزان تحریک آن ناحیه و در نتیجه انجام اعمال حیاتی بدن کاهش پیدا می کند. در واقع این مسئله بر برخی افراد تا اندازه ای تاثیر گذار است که ممکن است آنان را با مشکلی جدی به نام افسردگی فصلی در فصولی مانند پاییز که روزهای ابری بسیاری در آن وجود دارد، مواجه سازد. لازم است این افراد برای درمان از یک متخصص بهره مند شوند.
با روزهای ابری چه کنیم؟
در صورتی که مشکلات متداول روزهای ابری گریبانگیرتان می شود، می توانید به توصیه های زیر عمل کنید:
* با دوستان و نزدیکان خود بیش تر در ارتباط باشید. سعی کنید در صورت امکان برای چنین روزهایی یک برنامه شاد و مفرح برای تمام روز یا حداقل بخشی از آن در نظر بگیرید.
* لباس های با رنگ گرم و روشن بپوشید. سعی کنید از رنگ های مختلف استفاده کنید و وسایل کوچکی که جلوی چشم تان است مانند جاکلیدی یا دفتر یادداشت تان را رنگی انتخاب کنید.
* قهوه و نوشیدنی های گرم و شکلات را فراموش نکنید. با گرم تر نگه داشتن بدنتان می توانید احساس بهتری را تجربه کنید.
* سعی کنید زیبایی هایی در محیط اطراف تان پیدا کنید. برای مثال به شکل متفاوتی که آسمان دارد یا رنگ شفاف تر درختان پس از باران توجه کنید.
* موسیقی مورد علاقه تان که کمی ریتم تندتری دارد، می تواند حال و هوای بهتری به شما دهد.
* شب کمی زودتر به بستر بروید و خواب کافی داشته باشید.