فرهنگ فارسیِ معیـن میگوید: «شومن، به مردی میگویند که عهدهدار اجرای یک برنامه است.» ویکیپدیای فارسی، شومن را «اجراکننده نمایش و برنامه، گرداننده یک سیرک یا برنامه رنگارنگ» معنی میکند و ویکیپدیای انگلیسی میگوید: «مفهوم شومن در کشورهای مختلف دنیا، بسته به فرهنگ آن کشور متفاوت است؛ در ترکیه، شومن نامِ دیگر مجریهای برنامهها و میانبرنامههای تلویزیونی است و در استرالیا، به کسانی که بین راندهای مسابقه بوکس، حاضران را سرگرم و مسابقه را داغتر میکنند، شومن گفته میشود.» منتها به شکل کلی، شومن کسی است که در برنامههای تلویزیونی، همایشها ، مراسم و... وظیفه سرگرم کردن مخاطب را با بیان لطیفه، تقلید صدا، خواندن ترانه، اجرای استندآپ و خاطره به عهده دارد. البته ممکن است یک شومن همه این کارها را با هم انجام ندهد. در دنیا، «شومن»ی یک تخصص، یک حرفه و یک هنـرِ جدی به حساب میآید و بد نیست بدانید در کشوری مثل استرالیا، مدرسه شومنی با حدود 90 دانشجـو وجود دارد. شومنی هم مثل دیگر شاخههای هنری، شکلهای مختلف دارد. شومنبازیــگر و شومنمجـری، شاخصترین شکل شومنی است.
شومنمجـری کدومه؟
مجری، کسی است که مثل گویندگانِ اخبار، خلاقیت بهخصوصی در اجرا ندارد. اما شومنمجری، بخشی از اتاق فکر برنامهای است که اجرایش را به عهده دارد. کسی که صاحب ایده و خلاقیت است و «شو» یا برنامه، به اسم و اعتبار او محبوب و دیدنی میشود و تصور برنامه بدون اجرای او، سخت است. شومنمجری آدم خلاقی است که میداند چطور با شوخی و شوک و سورپرایز، مخاطب را در سالن یا پای تلویزیون نگه دارد. مثلا رضــارشیدپور، از شومنمجریهای جذاب و خلاق و توانمند ایرانی است. این شومنمجریِ موفق، با اجرای برنامه گفتوگو محـورِ «شبشیشهای» گل کرد اما در کل اجرای صحنهایاش در برنامهها متفاوتتر و جالبتر از اجرای تلویزیونیاش است.
شومنبازیگر چیکار میکنه؟
شومنبازیگری، مدلِ دیگری از شومنی است که بازیگر با خلق یک تیپ و شخصیت، به اجرا میپردازد. شومنمجریها فقط یک موضوع در اختیار دارند و براساس آن موضوع به گپ و گفت میپردازند اما شومنبازیگرها، یک سناریو و یک طرح برای اجرا دارند. ماجراهای بانمک اوستا و عبدلی با بازی «امیر پارسی و جواد انصافی»، از نمونههای قدیمی اما ماندگار اجرای دو شومنبازیگر بود و کاراکتر استاد کهنمویی در مجموعه خندوانه با اجرای دلچسب «احمد زیکساری» از بهترین و جدیدترین نمونههای شومنبازیگری است.