«میگرن» یک اختلال شدید است که ویژگی آن سردردهای ملایم یا شدید پی در پی است. محققان ایرانی در پژوهشی، تأثیر تسلط بر ذهن خود از طریق خواندن کتاب های «ذهن آگاهی» با بروز و حملات میگرن را بررسی کرده و به نتایج جالبی دست یافته اند. میگرن که با دردی ضربان دار در یک طرف سر همراه است، سومین اختلال شایع و هفتمین علت ناتوان کنندگی در جهان بیان شده است. آثار و تبعات اجتماعی، اقتصادی و همچنین نمود آن به عنوان یک درد مزمن و طولانی مدت، زندگی عادی مبتلایان را مختل می کند و به طور مستقیم بر کیفیت زندگی آن ها تأثیر می گذارد. تاکنون دلیل مشخصی برای بروز میگرن ذکر نشده است اما استرس و فشارهای عصبی را می توان از جمله عوامل مستعد کننده این بیماری دانست. به گزارش ایسنا، نتایج مطالعات متعدد نشان می دهد سطح و میزان استرس، با بروز سردرد میگرنی ارتباط مستقیمی دارد و نیز درصد زیادی از بیماران دارای سردرد میگرنی، افسردگی دارند. به همین دلیل، کاهش استرس را یکی از انواع درمان میگرن می دانند.
کاهش استرس مبتنی بر «ذهن آگاهی» یکی از درمان های نسل سوم رفتاردرمانی شناختی است که اثربخشی آن در گروه های مختلف بررسی شده است. «ذهن آگاهی» به بیان ساده عبارت است از فرار از خیالات و اقامت در زمان اکنون. «کتاب درمانی» هم ازجمله روش هایی است که در بهبود ذهن آگاهی تأثیر داشته و کارایی آن در درمان ثابت شده است. «کتاب درمانی» با استفاده از فن کتاب خواندن انجام می شود. پژوهشگران دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه اردکان با استفاده از این تکنیک، تحقیقی را روی زنان مراجعه کننده به کلینیک سردرد بقیة ا... شهر تهران انجام داده و تأثیر آن را بر دردهای میگرنی بررسی کرده اند. در این تحقیق، کتاب های مربوط به «ذهن آگاهی» که در بازار موجود است (یک دسته بندی از کتاب هاست) در اختیار شرکت کننده ها قرار گرفت. ضمنا برای افراد فوق، پرسش نامه ای طراحی شد که در آن اطلاعات مربوط به سنجش ناتوانی میگرن ثبت می شد. همچنین یک فرم کوتاه مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس برای تعیین سطوح افسردگی به کار گرفته شد. از آن جا که هدف اصلی کتاب درمانی در این پژوهش، بهبود عملکرد فرد با وجود تجارب منفی (سردرد) بود، نتایج بررسی اثربخشی ذهن آگاهی که به شیوه کتاب درمانی بر روی زنان مبتلا به میگرن انجام شد، نشان داد ذهن آگاهی به شیوه کتاب درمانی در کاهش دفعات حمله میگرن، ناتوان کنندگی استرس، اضطراب و افسردگی مراجعان موثر بوده است. به عبارت دیگر استفاده از کتاب درمانی به عنوان یکی از روش های مؤثر در رسیدن به «ذهن آگاهی» می تواند تأثیرات منفی میگرن را به طور قابل توجهی در بیماران کاهش دهد. به گفته تولایی و همکارانش به عنوان محققان این پروژه، باید خاطرنشان کرد درمان با ذهن آگاهی از طریق کتاب درمانی یا درمان با بسته های آموزشی، می تواند راهکاری مناسب و قابل اعتماد باشد.
شایان ذکر است نتایج حاصل از این پژوهش در مجله «تحقیقات علوم رفتاری» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان اصفهان به چاپ رسیده است.