پرونده
تعداد بازدید : 82
وقف، چشمه همیشه جاری
به مناسبت روز وقف درباره این سنت پسندیده و آشنایی بیشتر با پدر طبیعت ایران که 23 هکتار مزرعه 10 ساختمان و خودروی شخصیاش را سالها قبل از فوتش وقف کرده بود
وقف، سنت پسندیدهای است که نام افراد واقف را ماندگار میکند و تاثیرات این عمل خیرخواهانه در هر حوزهای که باشد سالها و حتی قرنها، نسل به نسل میچرخد و همه از آن بهره میبرند. وقف راهکاری برای تقویت زیرساختهای آموزشی، سلامت، عمرانی وآبادی، حمایت از محیط زیست،کمک به ازدواج جوانان نیازمند و حتی ایجاد اشتغال است که از زمان پیامبر اسلام(ص) تاکنون رواج داشته است. براساس شواهد تاریخی، نخستین واقف نبیاکرم(ص) هستند که هفت باغ و سه قطعه زمین خود را برای بهبود امور مسلمانان وقف کردند. 27 ماه صفر در تقویم رسمیکشور روز وقف نام گذاری شده تا گامی برای آشنایی مردم با این سنّت حسنه برداشته شود. به همین مناسبت و در پرونده امروز، با فردی آشنا خواهید شد که به پدر طبیعت ایران معروف بود و مرداد امسال درگذشت اما وقفهای بسیار او در شهرهای مختلف از پایتخت گرفته تا مشهد و گلستان، سالها نامش را زنده نگه خواهد داشت. همچنین گفتوگویی با یک کارشناس حوزه وقف درباره اهمیت فرهنگسازی در این باره و انواع وقف داشتهایم که خواهید خواند.
با قناعت زندگی کنید
آشنایی با سبک زندگی دکتر بسکی که بیش از 10 خانه در تهران و مشهد، مزرعه و خودروی شخصی اش را وقف کرد
دکتر غلامعلی بسکی، معروف به پدر طبیعت ایران، واقف، پزشک، هوادار محیط زیست ایرانی و مؤسس بیمارستان بسکی در گنبدکاووس 23 مرداد امسال درگذشت. او از جوانی به سنت وقف پایبند بود و تا روزهای آخر عمر هم دست از این عمل خیرخواهانه برنداشت. البته او زندگی پر فراز و نشیبی داشته است و یک بار هم تصور می کند به سرطان دچار شده که ظاهرا این گونه نبوده است. در ادامه کمی بیشتر با پدر طبیعت ایران و وقفهایش آشنا خواهید شد.
وقف تدریجی اموال از میان سالی
دکتر بسکی که متولد 1310 بود در سال ۱۳۴۹ به بیماری عجیبی مبتلا شد که در ابتدا تصور پزشکان این بود او دچار سرطان معده شده است.
هرچند این بیماری تایید نشد اما او برای حفظ سلامتیاش، تصمیم گرفت از تهران به گلستان برود تا به طبیعت پناه ببرد. در آن جا مزرعه ای خرید و مشغول کار شد. سالها گذشت و یکی از اصلیترین علتهایی که دکتر بسکی از دهه ۸۰ مورد توجه رسانهها و صداوسیما قرار گرفت، سبک زندگی خاص او و علاقه زیادش به محیطزیست و طبیعت بود. او در سالهایی که با زندگی شهرنشینی خداحافظی کرده بود، به تدریج اموال خود را وقف عام کرد که فهرست تقریبا بلند بالایی هم دارد.
وقف بیش از 10 آپارتمان، مزرعه و خودروی شخصی
آن چه از سمت دکتر بسکی تا قبل از فوتش وقف شده عبارت است از: مزرعه وقفی ٢٣ هکتاری با گلخانه آن (1.5 هکتار) و ٢٠ هکتار کشت زیتون، دامداری شیری 150 رأسی، توتستان کرم ابریشم و انگورکاری به طول یک کیلومتر، شش آپارتمان در دریاکنار مازندران و یک مزرعه چندهکتاری با 200 راس گاو در دریاکنار، پنج ساختمان به وسعت هزار متر در مشهد، سه طبقه آپارتمان در تهران، خودروی شخصی اش و .....
زندگی با فقر و قناعت
او در مراسمی که چند سال پیش در تهران برای تبدیل خانه وقفی اش به خانه محیطزیست تهران برگزار شده بود، خطاب به حاضران گفت: «عزیزان من، فرزندان من، به آن اندازه که نیاز دارید بخورید، امروز ثابت شده بین کم خوری و طول عمر رابطه مستقیمی وجود دارد و من در طول زمان از این مسئله بهره بردم و در بدنم آزمایش کردم... با قناعت و فقر زندگی کنید چراکه بهتر از این است خودتان را به مقام و زر و زور بفروشید. به تمام تمناهای غیرمشروع باید نه گفت. من عاشق خدا و طبیعت او هستم و از این همه حرص و ولع آدمها برای جمع کردن مال و منال در حیرتم. مولانا می گوید: در بهاران کی شود سرسبز سنگ. خاک شو تا گل بروید رنگ رنگ...
درگذشت به دلیل کهولت سن
ایشان در سال ۱۳۴۵ بیمارستانی را در شهرستان گنبد کاووس راهاندازی کرد که با اقبال اهالی آن منطقه رو به رو شد و به دلیل داشتن بخش زایمان، کمک زیادی به خانوادههای گنبدی در آن سالها کرد. علت درگذشت او در تابستان امسال کهولت سن و بیماریهای ریوی بوده است. پدر طبیعت ایران از پنج سال پیش به دلیل سکته مغزی، ابتدا در بیمارستان و سپس در منزل بستری و تحت مراقبت بوده اما از ۱۶ آبان 97 به دلیل مشکلات تنفسی به بخش مراقبت های ویژه بیمارستان بسکی در گنبدکاووس منتقل شد و مرداد امسال فوت کرد اما نامش در تاریخ ماندگار شد.
منبع : ایرنا،فارس
مدیر موقوفات «دکتر بسکی» از نیت و تاثیرات وقفهای پدر طبیعت ایران میگوید
ارتقای آموزش برای پیشرفت کشور
صدیقه فقهی | خبرنگار
مهندس خلیل فرشباف، داماد مرحوم دکتر بسکی، مدیریت موقوفات ایشان را برعهده دارد. او در این باره میگوید: «من از همان زمانی که دکتر تصمیم به وقف مستغلاتشان گرفتند، نماینده ایشان در شورای سرپرستی موقوفاتشان بودم و در اواخر هم بنده را به عنوان مسئول و متولی موقوفاتشان انتخاب کردند». در ادامه گفتوگویی با او درباره نیت دکتر بسکی از وقف همه اموالش و تاثیرات این وقفها خواهیم داشت.
اینطور که میدانیم دکتر بسکی بخش قابل توجهی از اموالشان را وقف کرده بودند.
بله، آقای دکتر بسکی موقوفات بسیاری دارند که ابتدا بیشتر در زمینههای فرهنگی-آموزشی بوده و بعد تصمیم گرفتند موقوفات و عایدات آنها در زمینه محیط زیست و توانمند ساختن آن صرف شود. همچنین در گذشته ایشان مدرسهای برای اسکان دانش آموزان روستایی بیبضاعت به نام سرای گاندی احداث کرده بودند که ۳۲ اتاق داشت و در هرکدام چهار دانشآموز سکونت میکردند. این مدرسه در روستایی بسیار دور از منطقه شهری و بدون امکانات و حتی جاده بود و اکنون که شرایط فرق کردهاست، آنجا را تبدیل به بنیاد علمی پژوهشی دکتر بسکی کردهایم که در حال ساخت و تکمیل است و یکی از بنیادهای علمی پژوهشی استان و کشورمان خواهد بود. همچنین ایشان محلی به نام سرای آلبرت شوایتزر ساخته بودند که از بیماران سرطانی نگهداری میکرد و به آنها رسیدگی و مراقبت میشد تا رنج کمتری را متحمل شوند و اکنون ما نیز مشغول فعالیتهایی در زمینه مساعدت به بیماران سرطانی و زنجیره امید هستیم و در بیمارستان دکتر بسکی به درمان و مراقبت این بیماران میپردازیم.
نیت و قصد ایشان از وقف اموالشان چه بوده است؟
نیت اولیه و اصلی ایشان، انسان دوستی بود. دکتر بسکی میخواستند برای همنوعان خودشان کاری بکنند برای همین هم سرای گاندی، سرای آلبرت شوایتزر، مدرسه تیزهوشان دانش آموزان روستایی، استخری برای تفریح جوانان و ... را احداث کردند. مسیری که ایشان در زندگی طی میکردند با هدف ارتقای توانمندیهای زندگی انسانی بود و اعتقاد داشتند هرچه شادی و آموزش بیشتر شود و فرهنگ مردم بالاتر رود، موجب پیشرفت کشورمان میشود و به اینصورت میتوان به توسعه پایدار رسید.
دلیل توجه ویژه دکتر بسکی به طبیعت چه بود؟
همانطور که میدانید، نگاه ایشان به طبیعت بسیار خاص و عرفانی بود و طبیعت را آینه تمام نمای جلوهگری خداوند و جلوهگاه عشق او میدانستند. به همین دلیل برای طبیعت اهمیت بالایی قائل بودند و به آن عشق میورزیدند. ایشان عقیده داشتند هر آنچه در طبیعت هست، نشانی از اوست و انسان هم بخشی از طبیعت است نه طبیعت برای او. بههمین دلیل در آخرین وصیت نامهشان تاکید دارند بر وجود امکانات درخوری برای همه موجودات طبیعت و بعد از آن حتی اجزای خود طبیعت مانند کوهها، آبشارها، تالابها و ... .
آیا راه دکتر بسکی ادامه دارد؟
الان در قرارداد با شهرداری و شورای شهر گنبد، پارکی را در این شهر در دست ساخت داریم که حدود 17 هزار متر مشتمل بر سه سینما، سه سالن سرپوشیده، موزهای برای دکتر بسکی، سالنی برای نمایش کارهای هنری، کتاب فروشی، کافیشاپ و ... خواهد بود و ۱۵ هزار متر از این پروژه برای کاشت درختهای جنگلی هیرکانی صرف خواهد شد. این فقط یک نمونه از کارهایی است که برای نشان دادن ادامهدار بودن راه این واقف، خدمتتان عرض کردم. در پایان باید بگویم برکت وقف، خودش گرههای زیادی را باز خواهد کرد و مثل یک چشمه جوشان میماند که مدام باعث خیررساندن به دیگران میشود.
نیات واقفان باید به سمت نیازهای
روز جامعه برود
یک کارشناس مذهبی در یادداشتی شفاهی درباره تاریخچه وقف، انواع آن و ضرورتش میگوید
حجتالاسلام حسین مظلوم | عضو انجمن یاوران وقف
یکی از فرهنگهای پسندیده اسلامی برای ماندگار شدن عمل خیر و باقیالصالحات در این دنیا، وقف است. وقف، صدقهای جاری است که انسان را از این دنیا به آن دنیا وصل کند و تا قیامت باقی و جاری خواهد بود و به درد انسان خواهد خورد. از تمام صدقهها نمیتوان با عنوان جاری یاد کرد. مثلا هنگامی که پولی را به یک مستمند میدهیم، آن پول خرج خواهد شد و ماندگار نخواهد بود، هرچند پاداشش در کارنامه اعمال انسان با ثواب زیادی ثبت خواهد شد اما هنگامی که فرد چیز ماندگاری از قبیل یک کارگاه برای اشتغال جوانان، مسجد، مدرسه و ... را وقف و آن را در دنیا ماندگار میکند، این وقف مانند نهری جاری است و تا زمانی که دیگران از آن استفاده کنند و خیر و برکتش نصیب مردم شود، ثواب آن نیز برای وقف کننده نوشته خواهد شد. در ضمن، تشویق گفتاری و عملی معصومان(ع) درباره وقف نشان میدهد وقف از مصادیق عمل صالح است، به ویژه با توجه به این که در پارهای از روایات، وسیله نجات انسان در قیامت دانسته شده است.
پیشنیه و تاریخچه وقف
پیشینه و تاریخچه وقف در اسلام به زمان رسول اکرم(ص) میرسد. در اسلام نخستین وقف را پیامبر(ص) انجام دادند. پس از آن، اصحاب رسول(ص) اوقاف بسیاری انجام دادند مثلا زمینها و بخشهای مختلفی به مسجد النبی اضافه شد که حاصل وقف اصحاب و دوستداران پیامبر(ص) بود. امام علی(ع) نیز باغهای بسیاری را وقف کردند، همچنین حضرت زهرا (س) و سایر ائمه(ع) نیز اوقافی در طول زندگی خود داشته و این میراث ارزشمند را به سایر نسلهای پس از خود منتقل کردهاند.
چه چیزهایی را میتوان وقف کرد؟
ریشه و پایه اصلی وقف، مالکیت است یعنی انسان هر چیزی را که مالک آن است، میتواند وقف کند به جز چیزهایی که فنا پذیرند مثل مواد غذایی یا خود غذا اما مثلا داشتن چاه آب، مغازه، زمین کشاورزی و... مواردی است که می توان از آنها در زمره موقوفات پایدار یاد کرد.
وقفهای امروزی بیشتر مشارکتی شدهاند
پیش از این، وقفهای عظیم و گستردهای انجام می شد و علت آن مالکیت افراد در داراییهای بیشتری بود اما امروز با کوچک و کم شدن داراییها، نوع وقف نیز محدود شده و کیفیت آن نسبت به گذشته تغییر کرده است. مثلا در گذشته یک منطقه، روستا یا ده یا هکتارها زمین به نام یک خان بوده که آن را وقف میکرد اما امروزه دیگر یک ده یا مناطقی با گستره این چنینی در اختیار یک فرد نیست و خرده مالکها، محدودههایی را در حد توان خودشان وقف میکنند. واضح است که امروزه به علت شرایط اقتصادی، وقف کمی سخت شده اما در عوض وقفهای جدیدی با نام وقف مشارکتی به صورت گسترده در جامعه انجام میشود به این صورت که افراد به همراه چند تن دیگر و به صورت مشترک چیزی را وقف میکنند. مانند موقفه مهر فاطمی، موقوفه ایثار و شهادت، موقوفه علم و فناوری، موقوفات قرآنی و ... که به صورت مشارکتی در سطح جامعه در حال انجام است و هر فردی با مراجعه به ادارات وقف، با انواع این عمل خیرخواهانه آشنا خواهد شد.
امروزه نیاز به وقف، بیشتر از گذشته است
امروزه نیاز به موقوفات مانند گذشته احساس میشود زیرا هرقدر شهرها گسترش پیدا میکنند و جمعیت افزایش مییابد، نیاز به مکانهایی مانند مراکز اشتغال، مدرسه، مسجد، مراکز فرهنگی، بیمارستان و ... نیز بیشتر می شود و به همان نسبت نیاز به موقوفات هم افزایش مییابد. البته هدایت نیات واقفان به سمت نیازهای روز جامعه ضروری است بنابراین به جز موارد ذکر شده، ضروری است وقفهایی در زمینه اشتغالزایی جوانان نیز انجام شود که در زمره وقفهای علم و فناوری قرار میگیرد و باعث میشود زمینه اشتغال و ازدواج جوانان فراهم شود که بزرگترین عامل برای کمک به داشتن جامعهای سالمتر از لحاظ اخلاقی خواهد بود.