اطلاعات عمومی
تعداد بازدید : 34
اسراری درباره زبان
نویسنده : الهه توانا | روزنامه نگار
چند تا زبان میشناسید؟ فارسی، انگلیسی، عربی، آلمانی؛ فکر میکنید این فهرست را تا کجا میشود ادامه داد؟ شاید غافلگیر شوید اگر بهتان بگویم هفت هزار زبان مختلف در سراسر دنیا وجود دارد و احتمالا تعجبتان بیشتر خواهد شد اگر بدانید بیشترین زبان زنده دنیا متعلق به کشور «پاپوآ گینه نو» است که با رکورد 840 زبان زنده، در صدر جدول قرار دارد. زبان زنده هم که میدانید یعنی چه؟ یعنی زبانی که دستکم یک متکلم داشته باشد. خب حاضرید اطلاعات بیشتری درباره زبانها بهدست بیاوریم؟
هوهو، چیکچیک، چوگاچوگا!
وقتی میگوییم «خشخش برگ»، «هوهوی باد» یا «بیببیب بوق ماشین»، از «صداواژه» استفاده میکنیم؛ یعنی کلمههایی که براساس صدای چیزها ساخته شدهاند. برخلاف آنچه بهنظر میرسد این صداها در زبانهای مختلف به گوش متکلمان آنها یکسان نیست و هر زبانی صدا واژههای مخصوص خود را دارد. مثلا در زبان مردم ترکیه، صداواژه بوق ماشین، «düt düt»است و انگلیسیها بهش میگویند «beep beep». ما به صدای قطار میگوییم «هوهو چیچی»، کرهایها آن را اینطور شنیدهاند؛ «chik chik pok pok» و در زبان انگلیسی با «chugga chugga choo choo» بیان میشود.
گاوه میگه؟
دوباره به «صدا واژه» فکر کنید. دیگر چه کلماتی بر پایه صداها ساخته شدهاند؟ درست است؛ صدای حیوانات و بله درست متوجه شدید در همه زبانها زنبور، «ویز ویز» نمیکند و صدای گاو، «مااااااع» شنیده نمیشود. صدای زنبور در زبان انگلیسی، «buzz» و در زبانهای آفریقایی «zoem-zoem» است. گاوها در زبان بنگالی با «hamba» منظورشان را به همنوعانشان میرسانند و در انگلیسی با «moo» کارشان راه میافتد. خب صداواژهها به ما ثابت میکنند که صدای حیوانات، دقیقا آن چیزی نیست که به گوش ما شنیده میشود بلکه متکلمان هر زبان بسته به آواهای موجود در زبانشان، آنها را به نزدیکترین واژه قابل تلفظ تبدیل میکنند.
تولد و مرگ کلمات
حتما شنیدهاید که میگویند زبان، موجودی زنده است.کمی عجیب بهنظر میرسد اما وقتی بدانید تولد و مرگ در زبان امر رایجی است، برایتان قابل درک میشود. از گذشتههای دور تا الان، زبانهای زیادی مرده و در زبانهای فعلی هم کلمههای بسیاری منسوخ شدهاند که میشود گفت از دنیای تکلم پر کشیدهاند.
همین الان هم هر 98 دقیقه در دنیا یک کلمه تازه متولد میشود که یعنی 14.7 واژه در روز. تخمین زده میشود که در زبان انگلیسی، سالانه 5400 کلمه ساخته میشود که از این تعداد تنها هزارتایش ازسوی عموم جامعه پذیرفته و بیان میشود.
یک مفهوم و کلی واژه
در بسیاری از زبانها، کلمات مترادف رایجاند؛ یک مفهوم داریم و دو، سه، چهارتا واژه مختلف که به آن اطلاق میشود اما در بعضی زبانها تعداد مترادفها خیلی بیشتر از این حرفهاست البته همهشان دقیقا یک معنی ندارند و تفاوتهایی با هم دارند. مثلا در زبان آلبانیایی، 27 کلمه برای «سبیل» وجود دارد و در سومالی، «شتر» را با 43 کلمه مختلف صدا میکنند. در هاوایی، 108 کلمه برای توصیف سیبزمینی شیرین، 47 کلمه برای موز و 200 کلمه برای باران وجود دارد.
منابع: ef.com، facts.net