
پرونده
تعداد بازدید : 73
آقای عکاسباشی حرم
گفتوگو با «مسعود نوذری» که سابقه بیش از ۳۰ سال عکاسی در حرم امامرضا(ع) را دارد و یکی از عکسهایش در نمایشگاههای 25 کشور جهان مثل قطر، بحرین، آمریکا و... مورد استقبال قرار گرفته است
نویسنده : مجید حسینزاده | روزنامهنگار
ثبت لحظات ماندگار از حالوهوای زائران امام هشتم(ع) که با دلهایی شیدا از هر کوی و برزنی رهسپار دیار دلدادگی میشوند، برنامههای برگزار شده به مناسبتهای مختلف در این مقبره نورانی، معماری و جنبههای هنری در حرم امامرضا(ع) و... سالهاست که توسط «مسعود نوذری» اتفاق میافتد. او بیش از 30 سال، خدمت و هنر را درآمیخت و عکاسی در حرممطهر را با هیچ چیزی عوض نکرد. عکاس پیشکسوت حرممطهر که سال گذشته مراسم تکریم ۳۰ سال خدمتش در آستانقدس رضوی برگزار شد، خاطرات زیادی از عکاسی در حرم امامرضا(ع) دارد. در آستانه میلاد حضرت شمسالشموس به سراغ او رفتیم. «نوذری» توفیق این را داشته که بیش از ۲۰ سال در آیین غبارروبی حرم مطهر حضور داشته باشد. در پرونده امروز زندگیسلام، برای ما از سالها عکاسی در این حریم امن و عاشقانه خواهد گفت.
از سال 1364 مشغول عکاسی هستم
بهعنوان اولین سوال از او درباره ماجرای ورودش به حرممطهر و شروع عکاسی در آن جا میپرسم، اینکه از چه سالی بوده و دقیقا چه مسئولیتی داشته است؟ «نوذری» در این باره میگوید: «من از سال ۶۴ به کار عکاسی مشغول شدم و در سال ۷۵ به استخدام روزنامه قدس درآمدم. بعد از ۳ سال به آستانقدس رضوی منتقل شدم و از همان سال یعنی ۷۸ در روابط عمومی آستانقدس که امروز مرکز ارتباطات و رسانه آستان قدس رضوی است، انجام وظیفه کردهام. مسئولیتم دبیر سرویس عکس و فیلم مدیریت خبر و رسانه آستانقدس بوده است».
بیش از 100 هزار عکس در حرم گرفتم
به احتمال زیاد، از تعداد عکسهایی که در این سالها از حرم امامرضا(ع)، زائرها و عاشقانههایشان گرفته، آماری ندارد. «نوذری» خودش در این باره میگوید: «البته من درحرممطهر رضوی هم عکاسی خبری و هم عکاسی هنری میکردم. عکاسی خبری شامل عکاسی از آیینهای حرم مطهر همچون غبارروبی، خطبه و شام غریبان و مراسم مختلف میشود و عکس هنری هم شامل معماری فاخر اسلامی حرم و بناهای تاریخی موجود در این آستان قدسی است. علاوه بر اینها، توفیق عکاسی از تعویض ضریح مطهر رضوی و روند بازسازی و مقاومسازی روضه منوره را هم داشتهام. متاسفانه همانطور که شما اشاره کردید، از عکسهایی که گرفتهام، آمار دقیقی ندارم ولی بهطور کلی شاید بیش از 100 هزار عکس شامل عکس خبری و هنری گرفته باشم که امید است مورد توجه عاشقان حضرت و البته مورد قبول ایشان قرار گیرد. »
تنها آرزویم عکاسی از سرداب مطهر است
از او میپرسم که احتمالا شما از همه قسمتها، رواقها، صحنها، گنبد و... از زوایای گوناگون و در فصول مختلف سال عکاسی کردهاید، درست است؟ او اینطور پاسخ میدهد: «بله، بنده عکاس رسمی و سازمانی آستانقدس بودم و به اقتضای شغلم، هر جایی که نیاز به عکاسی داشته، حضور داشتم و عکاسی کردم البته به غیر از سرداب مطهر که آرزویم این است اگر روزی بنا بر عکاسی از آن مکان مقدس باشد، قسمت و روزی بنده حقیر بشود.»
سوژههای جذاب زیادی را در حرم ثبت کردم
از او درباره حسوحال روزهای اولی که برای عکاسی به حرم رفته، میپرسم. انگار بعد از این همه سال، هنوز خیلی خوب آن روزها را یادش هست و میگوید: «خیلی خوشحال بودم و به خودم میبالیدم که بین این همه عکاس چیرهدست و هنرمند عاشق آقا علی بن موسی الرضا(ع)، توفیق خدمتگزاری و عکاسی در حرممطهر نصیب من حقیر شده و همیشه این را هدیهای از جانب خداوند متعال و عنایت حضرترضا(ع) میدانم. همانطورکه مستحضر هستید، پیچیدگی و جذابیت معماری حرممطهر فوقالعاده گسترده است بهنحوی که انسان وقتی به عنوان یک زائر صرف وارد حرم میشود، شاید متوجه برخی از آنان نشود، اما هنگامی که از ویزور (منظرهیاب) دوربین به این معماری خیره کننده نگاه میکنید و روی نقش و نگارهای آن دقیق می شوید، وارد دنیایی میشوید که هر نما از آن یک دنیا حرف برای گفتن دارد. در طول خدمتم و سالها عکاسی در حرممطهر، این که احساسات زائران و تصاویر زیبای اشکهای زائران در حال دعا و نیایش را به تصویر کشیدم یا توفیق حضور در تمام آیینهای حرممطهر از جمله غبارروبی و خطبهخوانیها و مراسم تعویض ضریح مطهر و حضور همه ساله در سخنرانی ابتدای سال مقام معظم رهبری که هرکدام سوژههای جذاب و بینظیر فراوانی برای من داشتند، حس و حال بهتری به من داده و روزهای خوب زیادی را در ذهنم به دلیل ثبت آنها، ماندگار کرده است.»
ماجرای معروفشدن عکس «درب دارالسرور»
در 25 کشور جهان
احتمالا یکی از سوالات مشترک همه افرادی که شما را میشناسند، این است که کدام عکستان از حرممطهر از نظر خودتان نسبت به بقیه خاصتر، باارزشتر و ماندگارتر است و آن را بیشتر دوست دارید؟ «نوذری» میگوید: «من توفیق داشتم که عکسهای زیادی از حرممطهر بگیرم اما از جمله عکسهایی که زیاد مورد توجه قرار گرفت، عکس «درب/در طلای دارالسرور» بود. در توفیق حضوری که در مراسم غبارروبی مضجع منور رضوی داشتم، در کنار در طلای دارالسرور منتظر ورود تولیت فقید آستانقدس رضوی، آیتا... واعظ طبسی و آغاز مراسم بودم که نمای در با آینهکاری اطراف و همچنین در طلای پایین پای حضرت(ع) نظرم را جلب کرد. زیبایی خیرهکننده آینه کاریها و رقص نور در آنها و نیزجلا و شکوه طلا کاری در برای لحظاتی مرا مبهوت خود کرد. دقایقی بیشتر تا آغاز مراسم غبارروبی باقی نمانده بود که با عجله عکسی از این منظره زیبا و ملکوتی گرفتم. از آن روز مدتی گذشت تا به من اطلاع دادند که قرار است نمایشگاه عکسی با موضوع حرم برپا شود و از من ۴۰ تصویر از حرممطهر خواسته شد؛ ۳۹ عکس را انتخاب کردم اما هرچه در آرشیو تصاویر جستوجو میکردم، نمیتوانستم چهلمین عکس را انتخاب کنم. این آخرین عکس نسبتا زمان زیادی از من گرفت. به هرتصویری که نگاه میکردم، راضی نمیشدم تا این که در نهایت عکس «در دارالسرور» را انتخاب کردم. با خودم گفتم شاید از آن 39 عکس استقبال شود، اما بعید است این آخرین عکس نظرها را به خود جلب کند. در نمایشگاه برخلاف انتظارم عکس «در دارالسرور» بسیار مورد استقبال بازدیدکنندگان قرار گرفت و شاهد بازخوردهای بسیار جالبی از سوی بازدیدکنندگان درباره این تصویر بودم؛ دلنوشته و دستنوشتههای بسیار زیادی را درباره این عکس دریافت کردم که حقیقتا خارج از انتظارم بود. امروز همان عکسی که بهعنوان آخرین عکس انتخاب کردم، به ۲۵ کشور جهان ارسال شده و در بسیاری از نمایشگاهها، مساجد، فرودگاهها و مکانهای مختلف به صورت تابلو در معرض دید عموم قرار گرفته است. حتی در اربعین که توفیق شد برای اولین بار به عتبات عالیات کشور عراق مشرف شوم، پس از زیارت حضرت سیدالشهدا(ع) قصد تشرف به حرممطهر قمربنیهاشم حضرتعباس(ع) را کردم. در بین الحرمین و در میان ازدحام جمعیت، احساس میکردم نیرویی مرا از میان آن همه جمعیت، به داخل حرم علمدار کربلا میکشاند. اولین بار بود که در این سفر به بارگاه حضرت عباس(ع) مشرف میشدم؛ پس از زیارت و عرض ادب خدمت ایشان، ناگهان چشمم به عکسی افتاد که بر دیوار اتاق مسئول خدام حرم حضرتعباس(ع) بود، همان عکس در طلای دارالسرور بود که با دیدن آن واقعاً هیجان زده شدم! واقعا حس غریبی است وقتی میبینی پیش از خودت، عکست به پابوس حضرتعباس(ع) آمده و مقیم این قطعه بهشتی شده است. تاکنون عکسهایم را در مکانهای مختلفی دیدهام اما هیچکدام مانند این عکس و در این مکان، مرا تحت تأثیر قرار نداده بود و اگر تنها دستاورد تمام این سالهای خدمت و عکاسیام در حرم، همین یک قاب عکس در حرم حضرتعباس(ع) باشد، مرا کافی است. راستش را بخواهید، بعد از آن بارها خواستم همان عکس را بهصورت حرفهای و با تامل بیشتری به تصویر بکشم اما موفق نشدم و به خوبی بار اول نشد. این عکس الان در قلب آمریکا، در قلب بحرین و در اتاق امیر قطر هست. بدون این که من بخواهم آن را توزیع کنم، خودش توزیع میشود».
خوشحالم که واسطه زیارت شدم
بعضی از افراد به او لقب «عکاس باشی حرم» را دادهاند. در شبکههای اجتماعی هم، گاهی به همین نام از او یاد میشود. لغتنامه دهخدا درباره کلمه «عکاس باشی» نوشته: «رئیس عکاسان؛ عنوان احترامآمیز عکاسان». «نوذری» در این باره میگوید: «این افتخاری است برای من، هرچند خودم را لایق این لقب نمیدانم. احساس میکنم مسئولیت سنگینی دارم و خیلیها چشم امیدشان به همین عکسهایی است که میگیرم. خدا را شکر میکنم که توانستم واسطه زیارت باشم و وظیفهام درمقابل لقبی که از روی لطف به من دادهاند، سنگین است. خوشحالم که بسیاری از تصاویری که از بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) در دسترس مردم و بهخصوص عاشقان اهل بیت(ع) هست، اثری از لنز دوربین من است؛ تصاویری که به لطف حضرتش واسطهای میشود برای ارتباط معنوی عاشق و معشوق. اگرحرف دلم را بخواهم بزنم این لقب برای من خیلی بزرگ است و من خودم را در آستان حضرت رضا(ع) فقط یک خادم کوچک میدانم.»
برق نگاه زائران به ضریح یادم نمیرود
«یک عکاس همیشه از لحظههای زندگی به سادگی عبور نمیکند و زیباییهای اطراف خود را بهتر میبیند، زیرا آموخته که هر موضوع سادهای میتواند یک شاهکار هنری باشد». «نوذری» با این مقدمه میافزاید: «هنر عکاسی به انسان میآموزد که میتوان چیزهایی را دید و دانست که دیگران هر چند در کنار آنها هستند، اما نمیبینند و نمیدانند. من صحنههای زیادی را از ارتباط دلی و معنوی زائران با حضرت رضا(ع) ثبت کردهام ولی برق نگاه زائران را زمانی که چشمشان به ضریح مطهرحضرت رضا(ع) میافتد، هیچ وقت نمیتوانم از ذهنم بیرون کنم.»
تا حضرت(ع) نخواهد
هیچ عکسی به دل نمینشیند
«بعضی از دوستان این را به من گفتند که بعد از تماشای عکسهایی که از حرم گرفتم، حس آرامش به انسان دست میدهد ولی من هیچوقت سهمی برای خودم در نظر نگرفتم. من عنایت حضرت را در عکسها میبینم و اگر این نباشد، هیچ عکسی بر دلها نمینشیند.» او ادامه میدهد: «رمز موفقیت در عکاسی از حریم رضوی، طلب روزیکردن از خود صاحب سفره است. تا از امام رئوف طلب روزی نکنید، حتی سوژه خوب هم گیر نمیآید. امامرضا(ع) به تمام خادمان و زائرانش عنایت دارد و هر کدام را از در رأفت تحفهای میدهد. رأفت حضرت برای من هم سوژه، زاویه و نور مناسب است که خود امام مهربانیها روزی میکند.» او در پایان میگوید: «و اما در آخر میخواهم به همشهریان عزیز و مسئولان شهر مقدس مشهد یادآوری کنم که یقین داشته باشند نعمت همجواری و توفیق خدمتگزاری به زائران علی بن موسی الرضا هدیهای است از سوی حضرت که باید قدرشناسش باشیم و با تمام توان و قدرت تلاش کنیم و خدمتی را ارائه دهیم که درخور شأن نام مقدس حضرت رضا(ع) باشد. خدا را شاکرم که دههای دیگر و کرامتی دیگر نصیبم شد تا بتوانم خدمتگزار این آستان قدسی باشم. از دست و زبان که برآید / کز عهده شکرش به در آید».