چند روز پیش در یک برنامه رادیویی، مهمان پسر سی و چند ساله‌ای بودم که 70 بار خواستگاری رفته و هنوز طعم زندگی متاهلی را نچشیده بود. به او گفتم تو قربانی ایده‌آل گرایی خودت و فانتزی دختران شدی! ایده‌آل ‌گرایی یا فانتزی‌ها همان تصاویر لذت‌بخش و شیرینی هستند که در دنیای خیال ما حاضر می‌شوند و در دنیای واقعی ما، خبری از آن‌ها نیست. به ازدواجی که بر مبنای ایده‌آل‌گرایی و فانتزی‌ها باشد، ازدواج خیالی می‌گویند و به عبارت دیگر در این ازدواج، افراد همسر ایده‌آل خود را در ذهن و رویا نقاشی می‌کنند. اول ذی الحجه یعنی دیروز به ‌عنوان روز ازدواج نام گذاری شده و به همین بهانه، در ادامه یکی از اشتباهات رایج دختر و پسرهای دم‌بخت در مسیر تشکیل زندگی ‌مشترک را مرور خواهیم کرد.
 

   ریشه‌های درگیر شدن مجردها با فانتزی‌ها
فانتزی‌ها علل و ریشه‌هایی دارند که در ادامه با چند مثال به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
 پسری که از کودکی مادرش قربان صدقه‌ کودکان موفرفری می‌ شود، ممکن است به تدریج ازدواج با دختر موفرفری ایده‌آلش شود.
دختری که دایی‌اش بازاری بوده و با او ارتباط صمیمانه و نزدیک داشته، ممکن است زندگی با یک جوان بازاری به فانتزی او تبدیل شود.
 علاوه بر خاطره کودکی، قصه، کتاب، رمان، فیلم و به ‌طور کلی رسانه می‌تواند عامل ایده‌آل گرایی و فانتزی‌سازی برای پسران و دختران باشد.
 شوربختانه بلاگرها هم به عنوان یک اهرم بسیار مهم در راستای  فانتزی ‌سازی عمل می‌کنند. زوج بلاگری که همیشه در حال لبخند و شادی هستند و مخاطبان او در مخیله‌‌شان هم نمی‌گنجد آن ‌دو هم دچار افسردگی و غم باشند در حقیقت دارند در مسیر فانتزی ‌سازی عمل می‌کنند. بلاگری که دایما در حال سفر به شهرهای داخل و خارج از کشور است و از صبحانه و غذای لاکچری سفره‌ خود رونمایی می‌کند همین خط را دنبال می‌کند.

    پیامدهای پردردسر فانتزی‌ سازی
فانتزی سازی ها پیامدهایی دارند که به‌ طور خلاصه عبارت است از: سخت شدن ازدواج مجردان و رضایت نداشتن متاهلان از زندگی ‌مشترک. به عبارت دیگر، پسران خود واقعیِ دختران مجرد را با خود آرمانیِ مثلا زنان بلاگر مقایسه می‌کنند و تن به ازدواج نمی‌دهند یا مردان، خود واقعیِ زنان خویش را با خود آرمانیِ زنان بلاگر مقایسه می‌کنند و احساس رضایت نداشتن را تجربه می‌کنند. همچنین زنان خود واقعی مرد خویش را با خود ظاهری مردان سلبریتی مقایسه می‌کنند و از زندگی خود لذت نمی‌برند.

    تفاوت ملاک ‌های ازدواجی با فانتزی‌ های ازدواجی
حالا ممکن است این سوال مطرح شود که تفاوت ملاک های ازدواجی با فانتزی های ازدواجی چیست؟ ملاک‌ها در ازدواج مولفه‌هایی هستند که وجود آن‌ها احساس خوشبختی بیشتری را برای زندگی مشترک در پی خواهد داشت. برای مثال وفاداری یک ملاک محسوب می‌شود، چون نبود آن به خیانت منجر می‌شود و متاسفانه امروزه یکی از عوامل پر تکرار در طلاق، خیانت زوج ها به یکدیگر است. یا خوش ‌اخلاقی جزو ملاک‌ها محاسبه می‌شود چون معاشرت با انسان بداخلاق سخت و طاقت فرساست و چه بسا اخلاق بد نشانه‌ای باشد برای اختلالات، خلأها و افسردگی‌های نهفته در وجود یک فرد. به همین دلیل است که وقتی شخصی خدمت امام‌رضا(ع) نامه‌ای فرستاد که آیا به خواستگار دخترم که خوش اخلاق نیست پاسخ مثبت بدهم؟ حضرت در جواب او را از این ازدواج نهی کردند. همچنین ایمان، بدون شک در زمره‌ ملاک های ازدواجی به شمار می‌آید چون انسان بی ایمان ممکن است حاضر باشد تن به کسب درآمد از روش‌های غیرقابل قبول و کثیف بدهد مثلا درآمدزایی از سایت‌ های شرط بندی و فروش مواد مخدر که همگی نشان دهنده نداشتن ایمان به خدا و آخرت است. بر خلاف ملاک‌ها، فانتزی‌ها تاثیر شگرف و بسزایی در خوشبختی و سعادت یک خانواده ندارند. برای مثال فانتزی همسرِ با ظاهر مذهبی داشتن اشتباه است چون صرف ظاهر مذهبی نمی‌تواند دلیلی بر رفتار درست و در نتیجه چشیدن طعم آرامش در زندگی مشترک باشد.

 

پسری 28 ساله دارم که 3 سال پیش به‌ هروئین معتاد شد. 2 سال تمام، من و پدرش، روز و شب پیگیرش بودیم تا موفق به ترک شد. حالا به نظرم دچار افسردگی شده و حوصله زندگی ندارد. سر کار هم نمی‌رود. گفتیم اعتیادش را ترک کند تا آدم شود، بدتر شد. چه کنیم؟
 

یکی از مهم ترین چالش‌های
 پس از ترک مواد، تغییرات خلقی ناشی از اقدام به بهبودی است. اضطراب، بی‌قراری، گاهی پرخاشگری، غم، تنهایی و افسردگی از جمله پیامدهای ترک مواد است که وجود هرکدام از این علایم پس از ترک غیرطبیعی به ‌نظر نمی‌رسد ولی انتظار می‌رود که به ‌تدریج از شدت این علایم کاسته شود.
    رابطه افسردگی و اعتیاد
گفتید پسرم بعد از ترک مواد، دچار افسردگی شده. از دیرباز پیوند بین افسردگی و اعتیاد محل بحث و مناقشه بوده است، به طوری که گاهی تشخیص علت اولیه و ثانویه مبهم به نظر می‌رسد. به عبارت دیگر گاهی افسردگی عامل و زمینه ‌ساز سوء مصرف مواد بوده و گاهی اعتیاد و پیامدهای همراه با آن منجر به بروز علایم افسردگی شده است. ولی هر چه که هست شناخت علایم افسردگی و راهبردهای مقابله با آن امری ضروری به نظر می‌رسد: احساس غم، بی‌علاقه نشدن  به فعالیت‌های لذت بخش گذشته، مختل شدن تمرکز و توجه، احساس نا امیدی و پوچی، تغییر اشتها، اختلال خواب و در موارد شدیدتر وجود افکار خودکشی و اقدام به آن از جمله علایم افسردگی است. در صورت مشاهده این علایم در فرزندتان از روان پزشک و روان ‌درمانگر یا شماره 123 اورژانس ‌اجتماعی کمک گرفته شود.
    افسردگی پس از ترک، چرا؟
وجود علایم افسردگی پس از ترک مواد، به مکانیسم اثربخشی این مواد بر مدارهای مغزی انسان مرتبط است. استعمال مواد، موجب ترشح دوپامین در مغز می‌شود. دوپامین انتقال دهنده عصبی است که به عنوان پاداش عمل می‌کند و افزایش آن حس خوشایندی به فرد دست می‌دهد. با قطع مصرف مواد از میزان شدت ترشح دوپامین کاسته  و همین عامل موجب می‌شود که مانند قبل احساس سرخوشی و لذت به سراغ فرد نیاید و بیمار با نشان دادن خلق پایین به مقابله با احساس سرخوشی سابق می‌رود. هر چه از مدت ترک مواد که می‌گذرد با مداخلات به موقع روان پزشکی و روان درمانی، علایم خلق پایین به حالت نرمال نزدیک می‌شود و تا زمانی که سیستم پاداش مغز به عملکرد عادی خود برگردد، ادامه می‌یابد.
    ضرورت برخورد همدلانه و عاری از سرزنش با پسرتان
در ابتدا شما و تک تک اعضای خانواده ضمن آگاهی و شناخت درباره پدیده اعتیاد و روش‌ها و پیامدهای همراه با ترک، با شیوه همدلانه و عاری از هرگونه سرزنش و تحقیر به تسهیل فرایند درمان مبادرت ورزید. ترک مواد صرفا احراز آزمایش منفی نیست بلکه شناسایی و رفع پیامدهای ترک بسیار با اهمیت شناخته می‌شود چرا که بی توجهی به این پیامدها مانند افسردگی احتمال بازگشت به اعتیاد را به شدت افزایش می‌دهد. «گفتیم اعتیادش را ترک کند تا آدم شود»، این جمله که در سوال‌تان مطرح کردید، نشان‌ دهنده استیصال و ناامیدی از فرایند درمان است و هیچ فردی از چنین جمله‌ای، حس همدلانه ای پیدا نمی‌کند.
    اشتغال بعد از ترک؛ شمشیر دو لبه
تغییرات حاصل از درمان اعتیاد به تدریج اتفاق می‌افتد. این که ما انتظار داشته باشیم که فرد معتاد بلافاصله بعد از اقدام به ترک مانند افراد سالم 8 ساعت مفید کار کند انتظار به جایی نیست. حتی گاهی کار زیاد بلافاصله بعد از شروع ترک باعث خستگی مفرط بیمار می‌شود و به منظور رفع خستگی و کسب حتی خوب مجدد به مواد رو می‌آورد. از سوی دیگر بیکاری صِرف هم فرصت نشخوار فکری و زمینه را برای سوء مصرف مواد فراهم می‌کند. بنابراین لازم است که فرزند شما به تدریج وارد فرایند اشتغال و از انتظارات بیش از حد خودداری شود. همچنین پیشنهاد می‌شود ضمن تمرکز و تفکر در خصوص مسائل مطرح‌ شده از متخصصان روان پزشکی و روان درمانی هم کمک بخواهید.
 

راه ارتباطی با زندگی سلام    
    پیامک 2000999  و تلگرام 09354394576

* به عنوان یکی از خواننده‌های قدیمی زندگی ‌سلام، می‌خواستم اگر براتون مقدوره، تشکر و قدردانی من را به حجت‌الاسلام موسوی برسانید بابت این‌ که به کودکان و نوجوانان به‌ خاطر پاسداشت زبان فارسی جایزه می‌دهد.                                          شارعی
* زن و شوهری که در صفحه اول زندگی ‌سلام با آن ها صحبت کردین، خودشون و خانواده‌شون چقدر سختی در این چند ماه کشیدن. خدا بهشون صبر بده و امیدوارم شفا پیدا کنن.
* توصیه می کنم آقای فراستی با این انتقادهای تندشان درباره همه فیلم‌های ایرانی و خارجی، مطلب آقای شکوندی درباره «گام به گام نوشتن نقد فیلم» در صفحه نوجوان را بخوانند.
* پیام پنهان در نقاشی بسیار معروف مونالیزا و ماجرای LV  در چشم راست او، اصلا چیزی دیده نمی شه و من منظورتون رو نفهمیدم.
* عکس تاکسی و مسافرهاش در صفحه سرگرمی، من رو برد به 20 سال پیش. زمانی که عموی من یک پیکان داشت و باهاش 6 نفری می‌رفتیم مسافرت. الان فامیل ما  سانتافه داره ولی بیشتر از 4 نفر سوار نمی‌کنه و می گه به کمک‌هاش فشار میاد!!
* درباره مطلب «دردهای قطع ‌‌نخاع در 25 سالگی پیرم کرد»، می‌خواستم بگم که متاسفانه با این کیفیت خودروسازی و جاده‌ها، معلوم نیست روزانه چند نفر در کشور، به چنین سرنوشت تلخی دچار می شن.
* اختلال «اضطراب پیش‌ بینی» جالب بود. من هم بهش مبتلا هستم و تا الان نمی‌دونستم.

 

 چندروزی است ویدئویی از یک کلاس کنکور در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود؛ معلم به دانش‌آموزی که یک نکته درسی را متوجه نشده، توهین می‌کند و به او می‌گوید از آن‌جایی‌که قرار است در کنکور آبروی خانواده‌اش را ببرد، بهتر است خودش را زیر ماشین بیندازد. واکنش‌ها به این ویدئو دو دسته است؛ عده‌ای رفتار معلم را به‌پای صمیمیت با دانش‌آموزهایش می‌گذارند و می‌گویند تبحر او که ازقضا شهرتی در فضای مجازی به‌هم زده آن‌قدر زیاد است که می‌شود شوخی‌اش را نادیده گرفت. گروهی دیگر به‌درستی معتقدند آن‌چه در این یک‌دقیقه در کلاس کنکور می‌گذرد، با هیچ توجیهی –نه صمیمیت و نه مهارت در تدریس- پذیرفتنی نیست. توهین کردن به دانش‌آموزی که بنا به اقتضائات نوجوانی و فشارهای کنکور دوچندان آسیب‌پذیر است، ناکامی  در کنکور را مساوی بی‌آبرویی دانستن و تشویق کردن یک نوجوان –ولو به شوخی- به خودکشی، با چنان وضوحی اشتباه است که به هیچ توضیح و تفصیلی نیاز ندارد. اما این‌که چرا فردی با این میزان بی‌صلاحیتی اجازه تدریس دارد و چطور توانسته در فضای مجازی برای خودش چندین‌هزار دنبال‌کننده دست‌وپا کند، سوال‌هایی است که باید از خودمان بپرسیم.
 

 کنکور سالم و امن زیر سایه کاسبانش
اردیبهشت‌امسال، رئیس سازمان سنجش اظهار امیدواری کرد با تمهیدات پیش‌بینی‌شده، آزمونی سالم و امن برگزار شود. «سالم» و «امن» البته در ادبیات متولیان آموزش کشور، صرفا به نحوه برگزاری آزمون مرتبط می‌شود یعنی تلاش برای بستن راه‌های تقلب که البته همان هم در تمام این سال‌هامطرح بوده‌است؛ گواهش، اعتراض‌های فراوان و پویش هایی است  که هرسال ازسوی داوطلبان، نوشته و امضا و فراموش می‌شوند؛ روزنامه اعتماد در گزارش تازه‌ای می‌نویسد: «بعضی مردودشدگان کنکور پارسال، با توصیه نمایندگان مجلس وارد دانشکده پزشکی و دندان‌پزشکی شدند.» و تصریح می‌کند: «پیرو تقلبی گسترده در کنکور سراسری علوم‌تجربی ۱۴۰۰ که صدها نفر را به رشته‌های پزشکی، دندان‌پزشکی و داروسازی دانشگاه‌های برتر دولتی رسانده و کار به امتحان دوباره سازمان سنجش، ده‌ها شکایت قضایی و چندین جلسه کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی هم رسیده اما نتیجه نتوانسته معترضان به تقلب را راضی کند. سازمان‌دهندگان تقلب در کنکور سال گذشته ازطریق واسطه‌ها در شهرها و مناطق مبالغی دست‌کم ۱۰میلیون تومان به‌عنوان بیعانه و در مرحله بعد هم برای ارائه «هندزفری نامرئی» و کارتی که کار تلفن همراه را انجام می‌داد، هزینه‌‌ای حدود ۲۰میلیون تومان دریافت کردند.» با این اوصاف، وعده سلامت برگزار کردن کنکور به‌ همان معنایی که مدنظر است هم چندان امیدوارکننده به‌نظر نمی‌رسد. به‌علاوه باید پرسید برفرض مبرا کردن کنکور از هر نوع امکان تقلب، چه تدبیری قرار است برای تأمین امنیت سلامت روان دانش‌آموزان اندیشیده شود؟ البته که شواهد نشان می‌دهد، هیچ! کنکور همچنان به رغم  افزایش تعداد دانشگاه‌های غیردولتی، از نظر جامعه  تنها راه رسیدن به شغل، درآمد و جایگاه اجتماعی قابل‌قبول است و کیست که نداند در این میدان به‌انحصار کنکور درآمده، برنده تنها کاسبان، موسسات کنکوری و تولیدکنندگان کتاب‌های کمک‌درسی آن هستند؟ اما آیا این فضای درآمدزایی بی‌دروپیکر را نمی‌شود با نظارت، دست‌کم تاحدودی کنترل کرد؟ هرکسی، با هر میزان بهره از کفایت و سلامت روان می‌تواند در موسسات خصوصی در کسوت معلم دربیاید یا دوربین تلفن همراهش را بگذارد روبه‌رویش و نکته کنکوری بگوید؛ نتیجه آن‌که فلان معلم مشهور سر کلاس‌هایش برای بالابردن تعداد فالوئرهایش شوخی جنسی می‌کند و این‌یکی مدرس، دعوت به خودکشی!
 سهم خانواده‌ها دربرابر آسیب‌های کنکور
وقتی راه رسیدن به آینده مطمئن –البته صرفا در لفظ و نه در معنای واقعی- از سد کنکور می‌گذرد، ساده‌لوحانه است که به دانش‌آموزان و خانواده‌های‌شان توصیه کنیم کنکور را سخت نگیرند. سال‌هاست که تک‌وتوک صداهای خیرخواه از این مشاور و آن معلم شنیده می‌شود تا به دانش‌آموزها بگوید کنکور قرار نیست سرنوشت آینده‌شان را رقم بزند اما جو اجتماعی غالب، قدرتمندانه این صداها را خاموش می‌کند؛ بنابراین تکرار این توصیه‌ها تا زمانی که سیاست‌گذاری‌های حاکم تغییری نکند، آب در هاون کوبیدن است. با این‌حال دست‌کم می‌شود دانش‌آموزان و خانواده‌های‌شان را به هوشیاری بیشتر دعوت کرد. کنکور، به‌خودیِ‌خود فرصت‌سوز است و تلاش برای موفقیت در آن نباید گستره آسیب‌هایش را وسیع‌‌تر کند؛ ثبت‌نام در کلاس‌های کمک‌آموزشی و تمرین تست‌زنی از سنین دبستان و راهنمایی و محدود کردن سال‌های آخر دبیرستان به درس خواندن، از کنکورِ یک‌ساله، کابوس دایمی می‌سازد. وادار کردن بچه‌ها به انتخاب رشته و دانشگاهی خاص، دامنه این کابوس را به تمام سال‌های بزرگ سالی‌شان می‌کشاند؛ تحصیل در رشته نامحبوب، حتی اگر به شکست در دانشگاه منجر نشود، قطعا با احساس نارضایتی و حسرت همیشگی همراه خواهدبود. والدین نمی‌توانند به وعده حذف یا سالم برگزار شدن کنکور دل‌خوش کنند اما می‌توانند سهم خودشان را در سنگین‌تر نکردن این بار برعهده بگیرند؛ مقهور شهرت و تعداد فالوئر معلم‌خصوصی‌ها نشدن، انتخاب یک مشاور قابل‌اعتماد که نقش همراه را ایفا کند نه کلانتر و پاسبان و مقایسه نکردن توان و استعداد تحصیلی فرزند با دیگران، حداقل کاری است که می‌شود در این فضای بی‌دروپیکر انجام داد.