چهره ها
تعداد بازدید : 56
سرای سالمندان برای آلزایمریها، بد یا خوب؟!
دفاع تمام قد پسر «شهلا ریاحی» از گذاشتن مادرش که مبتلا به آلزایمر بوده در خانه سالمندان از منظر روانشناسی قابل بررسی است
نویسنده : نرگس عزیزی|کارشناس ارشد مشاوره
بحث فرستادن یا نفرستادن سالمندان دچار آلزایمر به خانه سالمندان، بحث مختص جامعه و فرهنگ ما نیست. این موضوع، مسئلهای است که تمام انجمنهای حمایتی افراد مبتلا به آلزایمر در گوشه و کنار دنیا درباره آن حرف میزنند. اما این اواخر با فوت «شهلا ریاحی» و صحبتهای پسرش در روز تشییع جنازه، بحث در این خصوص دوباره بالا گرفته است. «منوچهر ریاحی» در ویدئویی پربازدید در شبکههای اجتماعی میگوید: «مادر من آلزایمر داشتند. به خصوص در فیلمها و سریالها از خانههای سالمندان غول ساختهاند که حتی سلبریتیهای خارج از کشور به من بد و بیراه میگفتند که چرا مادر را بردم خانه سالمندان! شاید در یکی دوتا از خانههای سالمندان، وضعیت مناسب نباشد اما سرای سالمندان جایی است که کاش من 5 سال زودتر، مادر را به آنجا میبردم تا به او رسیدگی کنند. وقتی مادر خانه بود، 53 بار پرستار عوض کردیم و خوب به او رسیدگی نمیکردند اما در خانه سالمندان هفتهای 2 یا 3 بار پزشکها با تخصصهای مختلف به او سر میزدند و ... ». اما آیا استفاده از خدمات سرای سالمندان، کاری است که برای همه بیماران آلزایمری توصیه میشود؟
تقسیم بیماران آلزایمری به 3 دسته
همه بیماران دارای آلزایمر، وضعیت یکسانی ندارند. شدت بیماری در افراد متفاوت بوده و البته یک فرد هم در طی سالها و با پیشرفت بیماری، وضعیتاش تغییر میکند. بر این اساس شکل مراقبتی که افراد نیاز دارند، همیشه یکسان نیست. شاید بهتر باشد برای تصمیم درباره فرستادن افراد دچار آلزایمر به سرای سالمندان، آنها را به صورتی بسیار اجمالی به سه گروه مختلف تقسیم کنیم.
آغاز بیماری و فراموشیهای مختصر: بسیاری از افراد، در ابتدای زمان تشخیص بیماریشان، حافظهای پاره پاره دارند. به این معنا که برخی مسائل را به خوبی به یاد میآورند و برخی مسائل دیگر را کلا فراموش میکنند. این افراد در این زمان هنوز توان زندگی مستقل را داشته و تنها با دریافت کمی کمک از اعضای خانواده یا حتی کمک از فناوریهای موجود در این زمینه، میتوانند از عهده کارهایشان بر بیایند.
خانه یا سرای سالمندان؟
متخصصان معتقدند در این شرایط ادامه زندگی فرد در خانه شخصیاش، به واسطه آشنا بودن او با محیط، به آرامش روانی او کمک به سزایی کرده و حتی سرعت پیشرفت بیماری را میتواند تا حدی کم کند. از طرفی میزان انرژی که نزدیکان برای مراقبت و حمایت از فرد باید صرف کنند، در غالب اوقات در محدوده توان آنهاست و غالب افراد با برنامهریزی میتوانند از عهده آن بر بیایند.
زندگی مستقل متزلزل: با پیشرفت بیماری آلزایمر، متاسفانه افراد آرام آرام توان زندگی مستقل را از دست خواهند داد.
در آلزایمر، ما تنها با فراموشی سر و کار نداریم بلکه دیگر عملکردهای شناختی مغز نیز دچار افت میشود. این وضعیت میتواند باعث شود تا فرد نتواند به درستی از خود مراقبت کند. فراموشی در خوردن دارو، خاموش کردن شعله گاز، بستن شیر آب، فراموش کردن آدرس خانه و ... و در مراحل بعد، فراموشی در روش پخت غذا، درست کردن چای و ... . در این وضعیت اگر فرد سالمند تنها باشد، خطر هر لحظه در کمین اوست، بر این اساس لازم است که حداقل برای ساعاتی از روز، او به یک مراقب یا پرستار دسترسی داشته باشد.
خانه یا سرای سالمندان؟
باز هم منزل اما در این شرایط هر چند ماندن در خانه خود به واسطه این که محیط آشناست، برای فرد میتواند از جهاتی کمککننده باشد اما دشوار است لذا اگر قرار به استفاده از پرستار در منزل باشد، باید فردی ثابت این مسئولیت را برعهده گیرد چراکه تغییر مکرر پرستار میتواند فشار روانی زیادی را به فرد بیمار وارد کند.
آلزایمر با تمام قوا: در مراحل پیشرفته بیماری آلزایمر، نگهداری از بیماران، کاری تمام وقت و به شدت انرژیبر است. این مسئله نه فقط از نظر جسمی، فشار زیادی را به مراقبان وارد میکند که از نظر روانی هم فشار بسیار بالایی به این افراد وارد میشود. از طرفی تغییرات شناختی، با تغییرات هیجانی زیادی نیز در این بیماران همراه است و همین میتواند مراقبت از این بیماران را به کاری دشوارتر از آن چه از دور به نظر میرسد تبدیل کند.
استفاده از پرستاران تمام وقت در خانه، شاید به نظر گزینه خوبی باشد اما جدای از هزینه بسیار بالا، در بسیاری از مواقع، پرستار خیلی زود دچار فرسودگی می شود و از کار کناره میگیرد.
خانه یا سرای سالمندان؟
بنا بر توضیحات گفته شده و فقط در شرایط پیشرفته این بیماری، اگر امکان نگهداری از فرد سالمند متناسب با نیاز گفته شده میسر نباشد برای بسیاری از افراد، سرای سالمندان گزینه بهتری محسوب می شود که هم خود بیماران میتوانند خدمات بهتری دریافت کنند و هم اعضای خانواده با روحیهای بهتر مراقب او باشند.
توجه داشته باشید که تعویض مکرر پرستار، جابه جا کردن بیمار از خانه این فرزند به آن فرزند و نداشتن برنامه ثابت و منظم، شرایطی به مراتب بدتر از خانه سالمندان برای فرد ایجاد می کند و حتی میتواند پیشرفت بیماری را تسریع بخشد.