همسایه مان در زندگی ما دخالت می کند!
نویسنده : مصلح میرزایی روان شناس بالینی از انستیتو روانپزشکی
همسایه میان سالی داریم که خیلی به خانه ما رفت و آمد دارد، درباره همه چیز نظر می دهد و در زندگی مان دخالت می کند. به دلیل سن و سال بالایش، دلمان نمی خواهد ناراحتش کنیم اما رفتارهایش خیلی آزارمان می دهد.
در روانشناسی علمی، هر رفتاری تابع قواعدی است و در شرایط خاصی اتفاق میافتد. یکی از مهم ترین این قواعد، اصل تقویت است. اصل تقویت به معنای ساده این است که وقتی به رفتاری توجه می شود و به نتیجه خود میرسد، احتمال وقوع آن بیشتر است.
همه اعضای خانواده موضع یکسانی بگیرید
در این جا نیز شما (یعنی اعضای خانواده به عنوان میزبان) تقویت کننده رفتار همسایه (مهمان) محسوب میشوید. بایداز ابتدا به وی اجازه ورود زیاد نمیدادید یا با واکنش خود او را متوجه میکردید که احساس خوبی به دخالتهای وی در زندگیتان ندارید. در شرایط فعلی، ابتدا باید در خانواده با هم متفق القول باشید که برای مقابله با این گونه رفتارها برنامهای داشته باشید و همه در یک راستا حرکت کنید؛ چون اگر برای مثال یکی از شما رفتار این همسایه را نادیده بگیرد و یکی واکنش مثبت به آن نشان دهد یا با وی همراهی کند، نمیتوانید پیام روشنی به وی بدهید و او متوجه رفتار اشتباه خود نمیشود.
مشکل رفت و آمد اوست یا دخالت هایش؟
قدم بعدی این است که تصمیم بگیرید آیا کلاً با رفت و آمد زیاد وی به خانهتان مخالف هستید یا صرفاً از دخالتهای وی ناراحتید و با حضور وی مشکلی ندارید. اگر حالت اول است، اصولاً باید با احترام و به طور روشن به وی بگویید که الان نمیتوانید پذیرای وی باشید یا این که مشغول کاری در خانه هستید که نمیتوانید از او پذیرایی کنید؛ سعی کنید حتی اگر نتوانستید کلاً وی را منصرف کنید، حداقل زمان ورود وی را رفته رفته در کنترل خود درآورید؛ همین مسئله او را متوجه خواهد کرد که هر زمانی نمیتواند بدون در نظر گرفتن شرایط شما وارد خانه شود.
بی اعتنایی به دخالت های همسایه
قدم بعدی شاید این باشد که به وی اجازه بدهید وارد خانه شود و از او استقبال کنید؛ ولی به محض ورود به موضوعات حساس شما یا خانواده، از آن موضوعات بگذرید و به حرفهای مداخله گرایانه وی بی اعتنایی یا بحث را عوض کنید.
اگر راهکارها جواب نداد...
اگر این راهکار را هم چندین بار انجام دادید و باز نتوانستید او را از دخالتهایش منصرف کنید؛ بهترین کار این است که به طور روشن و قاطع و به دور از پرخاش یا توهین و تحقیر، به او بگویید از این که وارد مسائل شخصی-خانوادگی شما میشود، حس خوبی ندارید و از وی درخواست کنید درباره موضوعات حساسی که تصمیم گیری در آن به عهده خانواده و بزرگ ترهای خانواده است، وارد نشود. ممکن است او با این اقدام شما جبهه بگیرد یا اظهار دلخوری کند، ولی شما از این مسئله ناراحت نشوید. واقعیت این است که اگر زودتر این کار را نکنید، ناراحتی های شما تلنبار می شود و روزی با خشم و دلخوری زیاد با وی برخورد میکنید و آن موقع بیشتر پشیمان میشوید.
مشکل اصلی نزد خودتان است
در واقع، مشکل شما، رفتار مداخله گرایانه همسایه نیست، بلکه کمبود جراتورزی است. این رفتار یک نوع توانایی است که طی آن فرد یاد می گیرد احساس ناراحتی به حق خود را در قبال رفتار منفی یا آسیب زننده شخص مقابل، بیان کند؛ بدون این که درگیر رفتار پرخاشگرانه یا رفتار منفعل و توام با ترس شود. شما باید بتوانید بر احساس شرم و خجالت زدگی خود غلبه و با آرامش و اطمینان، هم احساس ناراحتی خود از رفتار همسایه را بیان کنید و هم درخواست روشنی داشته باشید، مثل این که «لطفا وارد مباحث خانوادگی ما نشوید» یا «بهتر است درباره موضوعات دیگری صحبت کنیم و این مسئله را برعهده فلانی بگذاریم».